ار اف ای – ناصر اعتمادی
فیگارو به نقل از خبرگزاری فرانسه گزارش میدهد که همزمان با استقرار آرایش نظامی آمریکا در نزدیکی سواحل ونزوئلا، سناتورهای جمهوریخواه از طرحی کمسابقه سخن گفتهاند: پیشنهاد به نیکولاس مادورو برای ترک کشور. اظهاراتی که با کنایههای تند درباره «گزینههای تبعید» و سخن از «لزوم تغییر رژیم» همراه شد، و نه تنها تنش میان واشنگتن و کاراکاس را بالا برد، بلکه در تهران نیز حساسیت و نگرانی برانگیخت : جایی که ونزوئلا یکی از مهمترین شرکای خارجی جمهوری اسلامی برای دوز زدن تحریمها محسوب میشود.
این سخنان، اگرچه از سوی دولت آمریکا رسماً تأیید نشده، اما سطح تنش میان واشنگتن و کاراکاس را بالا برده است. یک روز پیشتر سناتور بانفوذ جمهوریخواه لیندزی گراهام آشکارا از لزوم تغییر رژیم در ونزوئلا سخن گفته بود. او در پیامی در شبکه ایکس نوشت: «بیش از یک دهه است که مادورو یک دولت نارکو-تروریستی مسمومکنندۀ آمریکا را کنترل میکند.» گراهام، مادورو را «رهبر غیرقانونی» ونزوئلا خواند و تأکید کرد: «تعهد محکم رئیسجمهوری ترامپ برای پایان دادن به این وضعیتِ جنونآمیز در ونزوئلا، جان بیشماری از آمریکاییها را نجات خواهد داد و به مردم ونزوئلا فرصتی دوباره خواهد بخشید.» او سپس با لحنی کنایهآمیز افزود: «میشنوم که ترکیه و ایران در این فصل سال هوای خوبی دارند…»؛ عبارتی که رسانههای آمریکا آن را اشارهای تلویحی به گزینههای تبعید برای مادورو تفسیر کردهاند.
چنین اظهاراتی در شرایطی که آمریکا در حال نمایش قدرت نظامی در نزدیکی مرزهای ونزوئلاست، از تشدید فشار سیاسی–روانی بر حکومت مادورو حکایت دارند. افزون بر این، توصیف مادورو از سوی گراهام بهعنوان «رهبر غیرقانونی» و اشاره آشکار او به ضرورت تغییر رژیم در ونزوئلا، چشمانداز بحران را تیرهتر کرده است. این سطح از صراحت، در میان جمهوریخواهان نزدیک به ترامپ بیسابقه نیست، اما انتشار آن همزمان با تحرکات نظامی و تماس مستقیم تلفنی ترامپ با مادورو، نشان میدهد که واشنگتن در حال آزمودن مسیرهای مختلف برای واداشتن کاراکاس به عقبنشینی است.
دونالد ترامپ در اظهارنظر کوتاه خود دربارۀ تماس تلفنیاش با مادورو تلاش کرد لحن تماس را «خنثی» جلوه دهد، اما از نظر بسیاری همین تماس — پس از سالها قطع ارتباط سیاسی — نشانهای از تلاش پشتپرده برای آزمودن گزینههای تازه است، از جمله احتمال توافقی که بتواند راه خروجی برای مادورو یا تغییر رفتار او ایجاد کند.
تحولات اخیر درباره سرنوشت نیکولاس مادورو، در تهران با حساسیت دنبال میشود. ونزوئلا مهمترین متحد جمهوری اسلامی در آمریکای لاتین است و یکی از مسیرهای اصلی دورزدن تحریمهای نفتی و مالی ایران محسوب میشود. از این رو، مطرحشدن آشکار گزینه «خروج مادورو» از سوی چهرههای ارشد جمهوریخواه در واشنگتن، برای تهران نگرانکننده است. در چنین فضایی، تهران بیم آن دارد که فشار واشنگتن بر کاراکاس بخشی از یک راهبرد گستردهتر باشد که هدفش «تضعیف حلقههای نفوذ جمهوری اسلامی و تغییر موازنۀ قدرت در منطقه» است. برای جمهوری اسلامی، هر تحول سیاسی در کاراکاس مستقیماً با امنیت، اقتصاد و شبکههای خارجی آن گره خورده است.