ناگفته های گزارش جمهوری اسلامی ایران در یو پی آر
رویداد جانبی سودویند، در حاشیه بیستمین نشست بررسی ادواری جهانی وضعیت حقوق بشر کشورهای عضو سازمان ملل (یو پی آر)، که بررسی دوره‌ای وضعیت حقوق بشر در ایران، در دستور کار آن قرار دارد، با مدیریت گلن پایو از ایمپکت ایران»، برگزار شد:
دایان علایی نماینده جامعه جهانی بهایی در سازمان ملل، اولین سخنران این نشست بود که سخنرانی خود را به موضوع «قول‌هایی که اجرا نشد»، اختصاص داد.
او در این سخنرانی ضمن ابراز تعجب و تردید جامعه جهانی بهایی، از پذیرش توصیه‌هایی در خصوص بهبود وضعیت بهاییان در جریان نشست یو پی آر ۲۰۱۰ توسط ایران، تاکید کرد که دیده بانی جامعه جهانی بهایی حاکی از عدم تعهد جمهوری اسلامی ایران به تمامی توصیه‌های پذیرفته شده و تعهدات این کشور، بوده است.
خانم علایی با رد ادعای ایران در گزارش کتبی به نشست یو پی آر جاری مبنی بر برخورداری بهاییان از حقوق شهروندی، نسبت به محرومیت بهاییان ایران از مشاغل دولتی، بستن مغازه ها و محرومیت از تحصیل، توضیحاتی داد.
او همچنین با اشاره به تعهد ایران به سایر کشور‌ها در یو پی آر ۲۰۱۰، در خصوص محاکمه عادلانه هفت رهبر جامعه بهایی ایران (یاران)، توضیح داد که علیرغم ادعای ایران به برگزاری دادگاه عادلانه، به عنوان نمونه، مهناز پراکند یکی از وکلای پرونده یاران گفته است که پرونده سازی و روند دادگاه عادلانه نبوده و حتی قوانین رسمی جمهوری اسلامی ایران در این محاکمه، رعایت نشده است. او تاکید کرد که آنها در تمام این سال‌ها از ملاقات، مرخصی، داشتن هوای آزاد و تلفن محروم بوده اند، و رفتار با آنان در زندان با دیگر زندانیان متفاوت بوده و شرایط سخت تری داشته‌اند.
نماینده جامعه جهانی بهایی با اشاره به وجود بیش از ۱۰۰ زندانی بهایی در ایران تاکید کرد که آنها بر خلاف ماده ۱۸ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، به دلیل اعتقادات مذهبی بازداشت شده‌اند و نه ارتکاب به جرم و جنایت.
دایان علایی، با اشاره به انتشار بیش از ۸۰۰ مقاله یا برنامه تلویزیونی طی مدت ژانویه تا ژوئن سال جاری، با موضوع حمله به بهاییان و نفرت پراکنی، تاکید کرد که اگر ایران مدعی آزادی مطبوعات و آزادی بیان است، باید امکان پاسخگویی برای بهاییان هم مهیا شود.
او ادامه داد از آنجا که رادیو و تلویزیون ایران، دولتی است، پس این حاکی از تمایل دولت به نفرت پراکنی، و جرمی دولتی است که هیچ‌گاه پیگیری نشده است.
او با اشاره به گزارش سه گزارشگر ویژه در خصوص حمله به گورستان شیراز که نه فقط با تخریب قبرستان، بلکه با بیرون آوردن استخوان مردگان نیز همراه بود؛ گفت که بهاییان حتی پس از مرگ هم تحت محافظت نیستند و حس نفرت به جایی می‌رسد که حتی گورستان های بهاییان مورد تهاجم قرار می‌گیرد.
او در پایان با اشاره به حضور هیات نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در یو پی آر، ابراز امیدواری کرد که این کشور ضمن قبول توصیه‌های احتمالی در خصوص بهبود وضعیت بهاییان، آن را به مرحله اجرا هم برساند.
سخنرانی کامل دایان علایی نماینده جامعه جهانی بهایی در سازمان ملل، به زبان انگلیسی و با موضوع «قول‌هایی که اجرا نشد» را از ویدئوی زیر دنبال کنید:
شعله زمینی، نماینده سازمان غیر دولتی سودویند در شورای حقوق بشر، سخنران دوم این نشست بود که به موضوع «بررسی گزارش ایران به یو پی آر از منظر زنان»، اختصاص داده بود.
او با انتقاد از گزارش نمایشی جمهوری اسلامی ایران به نشست یو پی آر، گفت که وضعیت زنان در ایران، با آنچه در گزارش این کشور به روند یو پی آر، ارائه شده، تفاوت زیادی دارد.
شعله زمینی توضیح داد که همه تلاش‌ها در این گزارش بر این بوده تا تصویر خوبی از وضعیت زنان در ایران ارائه داده و وانمود کنند که قوانین خوبی در جهت حمایت از زنان تصویب کرده‌اند، اما واقعیت این است که ضریب نابرابری جنسیتی در این کاهش نیافته و رتبه ایران در این خصوص روند نزولی داشته است. و این در حالی است که ایران از نظر ضریب توسعه انسانی، رتبه بالایی دارد اما در مورد برابری جنسیتی رتبه پایینی دارد و در میان ۱۵۷ کشور بررسی شده، در رتبه ۱۰۹ قرار دارد.
نماینده سودویند ابراز امیدواری کرد که تلاش آنها برای جلب توجه کشور‌ها به این نابرابری‌ها، در توصیه‌های آنها به ایران موثر بوده، و امید به وضعیت بهتر برای زنان در ایران، حفظ شود.
شعله زمینی در قسمتی دیگر از سخنرانی این روز، با اشاره به حوادث اسیدپاشی در اصفهان، و حتی بازداشت معترضان به این اتفاقات، تاکید کرد که این‌ها تنها برخی از مواردی هستند که موجب کاهش حضور زنان در خیابان‌ها، بیرون از حریم خانه و حتی دانشگاه‌ها و اجتماع شده است.
او همچنین با رد ادعای ایران مبنی بر بهبود شرایط حقوقی و مذهبی زنان، با توجه به سیاست های کلی برنامه پنج ساله، آن را ابلاغیه یا فرمان رهبر این کشور به احمدی‌نژاد (رئیس جمهور وقت) خواند و گفت که در این فرمان، زنان در آن به عنوان انسان مجزا تلقی نشده‌اند بلکه دستورات و توصیه‌های آن با نقش خانواده شروع و در نهایت زمانی که این بند تبدیل به قانون در برنامه پنج ساله می شود فقط در دو بند در انتهای برنامه که اولی در حد طرح باقی مانده و دومی به توانمندسازی زنان سرپرست خانوار تبدیل می شود و در آن به اولویت سازماندهی مشاغل خانگی اشاره دارد. با این وصف، ابلاغیه رهبر ایران، هیچ راهکاری در خصوص آموزش یا بهبود وضعیت زنان، ندارد.
شعله زمینی در ادامه نشست این روز، طرح تفکیک جنسیتی، را یکی از دلایل کاهش حضور زنان در دانشگاه توصیف کرد و از اولویت استخدام مردان نسبت به زنان انتقاد کرد. او توضیح داد که در قانون جدید کار، مردان متاهل دارای فرزند، مردان متاهل بدون فرزند و بعد زنانی که فرزند دارند و سرانجام زنان بدون فرزند و یا مجرد، ترتیب اولویت برای شغل هستند. بنابراین ایران نمی تواند مدعی باشد زمانی که امکان شغلی را از زنان می گیرد در جهت فقر زدایی آنها حرکت می کند.
این فعال حقوق زنان در این سخنرانی همچنین با رد ادعای ایران در خصوص بهتر شدن وضع بهداشت در این کشور توضیح داد که از سال ۲۰۱۲ حکومت مانع ادامه و اجرای طرح تنظیم خانواده و کنترل تعداد فرزندان شد. در همین راستا از عرضه کاندوم و شیوه‌های پیشگیری از حاملگی، توسط خانه بهداشت، جلوگیری شد؛ که عدم عرضه و پخش کاندوم رایگان می تواند منجر به افزایش آمار ایدز بشود.
شعله زمینی در قسمت دیگر از سخنرانی این روز به موضوع ادعای ایران در خصوص «خانه‌های امن برای زنان» پرداخت و گفت که منظور از خانه امن در این گزارش، سرپناه برای بی خانمان ها هستند و با آنچه که در تعریف بین المللی خانه امن برای زنان مورد خشونت است، متفاوت است. در ایران زنان خشونت دیده اکثرا دوباره به همان منزلی فرستاده می شوند که در آن خشونت دیده اند.
نماینده سودویند در شورای حقوق بشر در پایان تاکید کرد که نمونه‌های زیادی در گزارش ایران پیدا می‌کنیم که سعی شده تنها برخی از جنبه‌های قانون و نه همه قوانین موجود، در گزارش گنجانده شود. شعله تاکید کرد که برای تغییر شرایط ایران، باید گزارشی واقعی از وضع موجود ارائه شود و نه آرایش نمایشی قوانین موجود.
سخنرانی کامل شعله زمینی، نماینده سودویند در شورای حقوق بشر را به زبان انگلیسی، از ویدئو دنبال کنید:
راد سنجابی، مدیر اجرایی مرکز اسناد حقوق بشر ایران، آخرین سخنران نشست این روز بود که به موضوع «نقض آئین دادرسی در ایران»، پرداخت.
او نیز سخنرانی خود را با انتقاد از گزارش ایران رویکرد جمهوری اسلامی ایران به یو پی آر آغاز کرد و گفت که روش ایران در روند یو پی آر مانند بسیاری از روندهای دیگر، رویکرد درستی نیست. و ادامه داد که: «دلایل زیادی برای این ارزیابی وجود دارد که من در خصوص نقض آئین دادرسی در ایران صحبت می‌کنم.»
مدیر اجرایی مرکز اسناد حقوق بشر ایران، ابتدا به معرفی این مرکز پرداخت و گفت که این مرکز اسناد و مدارک نقض حقوق بشر را از طریق برخی از قربانیان در ایران و بستگان آنها تهیه می کند. او ادامه داد که نتیجه گیری ما از اسناد گردآوری شده، این است که نقض حقوق بشر شدید در هنگام بازداشت و قبل از دادگاه افزایش زیادی پیدا کرده و موارد زیادی از نقض آیین دادرسی که با تعهدهای بین المللی جمهوری اسلامی ایران تناقض دارد، روی می دهد. این بازداشت‌ها می تواند تا هفته‌ها و ماه‌ها هم به طول انجامیده، بازداشت شدگان با شکنجه های جسمی و روانی برای اعتراف یا توبه مواجه بوده‌اند.
راد سنجابی توضیح داد که ایران در جریان یو پی آر سال ۲۰۱۰، پیشنهادی را قبول کرده بود که فرد محاکمه شونده در تمام مراحل از حق دسترسی به وکیل و موارد پرونده و بطور کلی امکان دفاع از اتهامات، برخوردار باشد ولی در عمل فقط شاهد دقایق کوتاهی حق دفاع برای متهم بوده‌ایم، در بسیاری موارد متهمان مثلا از حق گواه، محروم بوده‌اند و یا در مواردی وکلای آنها، به دلیل دفاع از آنان، مورد تعرض قرار گرفتند.
او در قسمت دیگری از سخنرانی خود به ادعای حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل پرداخت که مدعی بود در ایران هیچ روزنامه نگاری در زندان نیست، توضیح داد در حالی که حداقل ۳۵ روزنامه نگار در ایران در زندان هستند، چنین ادعاهایی برای فرار از فشارهای بین المللی است. او ادامه داد که حکومت آنها را نه به اتهام خبرنگاری، بلکه به تبلیغ علیه نظام متهم می‌کند و این روشی است که آنها برای اینگونه مسائل و ادعا‌ها، دارند!
اعتراف اجباری، قسمت دیگر انتقاد راد سنجابی به قوانین قضایی در ایران بود. او توضیح داد که بر اساس نقش «اعتراف» در استانداردهای حقوقی و قوانین شرع در ایران، بسیاری از محکومیت‌ها بر مبنای اعتراف است. اعترافاتی که در خیلی موارد با شکنجه‌های روحی، فشار به خانواده، زندان انفرادی و همچنین شکنجه های جسمی از جمله آویزان کردن از سقف و حتا شلاق به دست می‌آید. حتی مواردی بوده بخصوص موارد امنیتی که زندانی اصلا نمی دانسته که از او می خواهند در چه رابطه ای اعتراف کند.
با این وصف جمهوری اسلامی تمام پیشنهادات در این خصوص که در دور اول یو پی آر، قبول کرده بود را عملی نکرد. مانند پیشنهاد شیلی در نشست ۲۰۱۰، مبنی بر عدم مصونیت کسانی که شکنجه می‌کنند. اما گزارش‌ها از ایران نشان می‌دهد که شکنجه مسئله روز در ایران هست و متاسفانه شکنجه گر، مورد پیگرد قرار نمی‌گیرد.
راد سنجابی با اشاره به رد همه پیشنهادهای پیوستن به کنوانسیون شکنجه، توسط ایران در جریان یو پی آر ۲۰۱۰، توضیح داد که این کشور نسبت به پایبندی به آیین دادرسی بی‌توجه بوده است.
راد در ادامه به توضیح وضعیت ارتداد، جادوگری و بدعت در دین در قانون جدید مجازات اسلامی پرداخت و توضیح داد که با اینکه این سه از قانون مجازات اسلامی حذف شده‌اند ولی ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلام این اجازه را قاضی می‌دهد که مطابق شرع در رابطه با مواردی که در این قانون نیستند حکم صادر کند.
او در قسمت دیگری از این سخنرانی نسبت به تعریف مبهم «مهدورالدم» در قانون مجازات اسلامی انتقاد کرد و گفت که طبق قانون شرع، مهدورالدم، کسانی هستند که می‌توان خونشان را ریخت، این قاعدتا باید در مورد کسانی باشد که کسی را کشته‌اند، ولی متاسفانه این موضوع در خصوص ارتداد و موارد دیگر هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای این حکم به اعتراف هم نیاز نیست.
سخنرانی کامل راد سنجابی، مدیر اجرایی مرکز اسناد حقوق بشر ایران را به زبان انگلیسی، از ویدئوی زیر دنبال کنید:
