آنچه که در پی می آید گزارش اجمالی و ماهانه وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی دیماه ۹۳ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروههای مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمیتواند بازتاب دهنده کامل وضعیت حقوق بشر در ایران باشد، لازم به اشاره است بخش آمار این تشکل بصورت سالانه گزارشات مفصل تر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر می سازد.
نگاهی اجمالی به وضعیت حقوق بشر در ایران در ماهی که گذشت
در دی ماه سال ۱۳۹۳ نیز نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران همچنان مانند گذشته ادامه داشت، اولین روزهای دی ماه با اعدام ۱۲ نفر در شهرهای قزوین، مشهد، شیراز وزاهدان آغاز گردید تا تا نشانه ای دیگر شود از آغاز نامبارک این ماه برای جامعه حقوق بشری ایران. از برجسته ترین موارد اعدام در این ماه باید به اعدام ۱۳ زندانی از جمله ۴ زن در روز پنج شنبه ۱۱ دی ماه، اعدام سه نفر در ملاء عام در طرقبه با اتهام تجاوز به عنف و اعدام دو نفر در ملاء عام در شیراز اشاره کرد که اغلب این اعدام ها مخفیانه و بدون پوشش رسانه های دولتی انجام شد.
اصغر جهانگیر، رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور طی سخنانی گفت: از ابتدای سال ۹۲ تاکنون ۶۸۱ نفر از محکومان به قصاص با گذشت اولیای دم به زندگی بازگشتند.
صادق آملی‌لاریجانی٬ رئیس قوه قضائیه به صدور قطع‌نامه اخیر مجمع عمومی سازمان ملل مبنی بر محکومیت ایران به نقض حقوق بشر واکنش نشان داد و درجلسه با مسوولان عالی قضایی اجرای «اعدام گروهی و پنهان» و تضییع حقوق زنان در ایران را «دروغ» خواند و اضافه نمود که بیشترین درصد اعدام‌های انجام شده مربوط به قاچاقچیان موادمخدر بوده است.
میرمحمدصادقی ،معاون حقوقی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در مصاحبه با خبرآنلاین نیز به پرسش‌هایی درباره اعدام افراد در رابطه با مواد مخدر و امکان حذف این مجازات در مورد این افراد پاسخ گفت و اظهار داشت که اعدام برای مواد مخدر بازدارنده نبوده است.
این ماه همچنین با تداوم تعرض به حقوق اولیه اقلیت‌های ملی و دینی در ایران همراه بود که بارزترین آنها بازداشت دستکم ۳۰ نفر در یورش ماموران امنیتی به نصیر آباد سرباز و ممانعت از برگزاری نماز جمعه اهل‌سنت به امامت مولانا عبدالحمید در تهران بود .
از دیگر گزارشات این دسته می توان به بازداشت ۱۲ شهروند مهابادی توسط اطلاعات سپاه پاسداران اشاره کرد.
در ادامه این رسته و موارد مربوط به نقض حقوق شهروندان بهایی مانند گذشته شاهد تبعیض و آزار واذیت متعدد این دسته از شهروندان بودیم،ممانعت از شرکت شهروندان بهایی در نمایشگاه اپتیک ایران، جلوگیری از دفن یک بهایی دو ماه پس از درگذشتش، محرومیت نورا مسمی دانشجوی بهایی و بازداشت چند شهروند بهایی ساکن آباده در ارتباط با دانشگاه مجازی بهاییان ایران نشر از جمله گزارشات منتشره دیماه بود.
مضاف بر موارد یاد شده در ماه گذشته لیلا کارگر شهروند بهایی ساکن شیراز توسط یک شخص نا‌شناس به وسیله قرص برنج (آلومینیوم فسفید) مسموم و به قتل رسید.
در رابطه با شهروندان مسیحی و به‌خصوص نوکیشان مسیحی، گزارش هایحمله به یک کلیسای خانگی و بازداشت تعدادی از نوکیشان مسیحی در استان تهران و بازداشت و ممانعت از برگزاری جشن کریسمس درتهران از سوی ماموران امنیتی در این ماه منتشر شد.
سازمان موسوم به «درهای باز» روز سه‌شنبه ۱۶ دی فهرستی از ۵۰ کشور جهان را منتشر کرد که در آنها مسیحیان مورد آزار و تبعیض و پیگرد قرارمی‌گیرند. ایران دررده هفتم لیست جفا بر مسیحیان قرار دارد .این فهرست جمع‌بندی گزارش‌ها و شواهدی است که از اول نوامبر ۲۰۱۳ تا ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴ دسته‌بندی و مستند شده‌اند. گزارش سال ۲۰۱۴ از وضعیت مسیحیان در ۵۰ کشور نشان می‌د‌هد که ۱۰۰ میلیون مسیحی به دلیل اعتقادات دینی خود تحت فشار و آزار قرار دارند.
مسمومیت ۱۸دانش آموز در بشاگرد پس از مصرف شیر رایگان و مسمومیت ۱۴ دانش‌آموز دختر گچسارانی دیگر به دلیل مصرف شیر مدارس است از جمله گزارشات منتشره حوزه حقوق کودک بود.
لازم به اشاره است که متاسفانه روند تنبیه بدنی و فیزیکی دانش آموزان همچنان با وجود انتشار در رسانه ها ادامه داشته و در آخرین گزارش مربوطه،دانش آموز ۱۲ ساله ای بخاطر تنبیه از سوی معلم در یکی از مدارس ابتدایی پسرانه شهرستان فردیس روانه اتاق عمل شد.
دکتر خسرو منصوریان، موسس یک انجمن حمایت و یاری آسیب دیدگان اجتماعی مدعی شد بیش از۴۰ درصد کودکان خیابانی مبتلا به ایدز هستند، وی افزود : کودکانی که به ایدز مبتلا هستند، زندگی بسیار سختی را در پیش دارند چرا که آنها با مصرف دارو تا آخر عمر، عفونت‌های سخت و طاقت فرسا، درد یتیمی حاصل از فوت والدین مبتلا، تنهایی و انگ اجتماعی زندگی می‌کنند و اغلب فقر را تجربه می‌کنند.
حسین اسدبیگی،رئیس مرکز اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی کشور نیز در این ماه مدعی شدد: حدود ۸۰۰ تماس، در شش ماه نخست سال، با موضوع «کودک‌آزاری» ارتباط داشته است.
درزمینهٔ حقوق اولبه زنان ایرانی برگرفته از سیاستهای حاکم سه دهه گذشته شاهد ادامه نقض متعدد حقوق آنان بودیم، در این ماه آتنا فرقدانی،نقاش و فعال حقوق کودک پس از ضرب و شتم در دادگاه بازداشت شد، ممانعت از حضور بانوی هنرمند دیگری در اجرای کنسرت موسیقی، نیز از جمله گزارشات مطرح این ماه بود.
اطلاعات سپاه پاسداران روز دوشنبه ۲۹ دی ماه، تعدادی از فعالان حقوق زنان را در تهران بازداشت کرد، این نهاد اطلاعاتی همچنین تعدادی دیگر از فعالان این حوزه را احضار یا تهدید نموده است، گفته می‌شود این برخورد‌ها جهت ممانعت از برگزاری برنامه‌های اعتراضی فعالان این حوزه در ارتباط با اسیدپاشی‌های اخیر است.
محمدابراهیم الهی تبار،معاون سیاسی امنیتی استاندار همدان در کارگروه تخصصی سلامت و امنیت غذایی این استان گفت: آلودگی زنان در ابتلا به بیماری ایدز در حال افزایش است.
رویدادها و اخبار کارگری در آذر ماه، بسان ماه‌های گذشته پرشمار بود که به عده ای از آنان می‌پردازیم.از این جمله : اعتصاب گسترده کارگران شرکت ایران خودرو دیزل، اعتصاب ۹۰۰ کارگر کارخانه وابسته به قرارگاه خاتم‌الاوصیا،تجمع کارگران معدن طلای آق دره در اعتراض به اخراج ۳۵۰ نفر از همکارانشان و تجمع ۶۰ نفر از کارگران پارسیلون در مقابل تامین اجتماعی خرم آباد.
مضاف بر موارد فوق، تجمع کارگران واگن پارس در بلوار منتهی به کارخانه،تجمع کارگران کارخانه ایران تایر مقابل مجلس و تعویق ۴ماه حقوق ۹۰۰ کارگر قطار شهری اهواز از دیگر موارد کارگری بود.
در این ماه متأسفانه گزارشاتی از حوادث کاری که موجب مرگ و مصدومیت کارگران شد نیز مخابره شد، از جمله آتش‌سوزی کارگاه مبل‌سازی در شهرک مرتضی گرد تهران جان کارگر ۱۷ ساله‌ای را گرفت و همینطور کارگر مصدوم حادثه انفجار در کارخانه فروز گاز شهر صنعتی کاوه جان سپرد، همینطورحجت الله رحیمی در بیمارستان شهید مدرس شهر ساوه بر اثر جراحات ناشی از انفجار جان خود را از دست داد.
علاوه بر این، عصر روز چهارشنبه (۱۰ دی) یک کارگر ساختمانی ۱۷ ساله به دلیل ریزش آوار در محل گودبرداری ساختمانی در تهران کشته شد.
مرکز آمار ایران در گزارش جدید خود از دو رقمی شدن دوباره نرخ بیکاری در کشور در پاییز سال جاری و افزایش این شاخص به ۱۰.۵ درصد خبر داد. نرخ بیکاری در تابستان گذشته یک درصد کمتر یعنی ۹.۵ درصد بود. این مرکز تعداد بیکاران کشور در فصل پاییز گذشته را دو میلیون و ۵۲۰ هزار نفر اعلام کرد.
بر اساس این گزارش که روز پنجشنبه، ۱۱ دی، در وب‌سایت رسمی مرکز آمار ایران منتشر شده است، نرخ بیکاری نسبت به فصل تابستان یک درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل، دو دهم درصد افزایش یافته است.
به گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر تا پایان آذر در میان مردان ۸.۷ درصد و در میان زنان ۲۰.۳ درصد است.
در حوزه اصناف و حقوق صنفی هم این ماه خالی از حوادث نبود، چنانکه حدود شش هزار معلم در سراسر کشور با امضای طوماری خطاب به «علی لاریجانی»، رئیس مجلس شورای اسلامی، از برخوردهای سیاسی با مشکلات معیشتیشان اعلام نارضایتی کردند و خواستار رفع تبعیض و برقراری عدالت بین معلمان و سایر کارکنان دولت شدند.
حقوق ۱۴۰ نفر از کارکنان مخابرات استان خوزستان که در بخش تلفن‌های ضروری ۱۱۸ کار می‌کنند طی سه ماه گذشته پرداخت نشده است.
درزمینهٔ حوزه فرهنگی گزارشاتی از قبیل حفر قبر در میدان تاریخیامیرچخماق یزد، تخریب آب انبار میرمحمد خانی دوره قاجار در سمنان توسط افراد نا‌شناس و تخریب یکی از زیباترین سنگ‌قبرهای صفوی به اطلاع رسانده شد.
نمایش فیلم سینمایی خانه پدری که از روز پنجشنبه (۴ دی ماه) به‌صورت آزمایشی آغاز شده و قرار بود از هشتم دی ماه به صورت رسمی آغاز شود؛ متوقف شد. دلیل توقف نمایش این فیلم اعلام رسمی مسئولان سینماهای آزادی، خانه هنرمندان و سینما سوره اصفهان مبنی بر عدم نمایش فیلم خانه پدری بیان شد.همچنین در شیراز کنسرت گروه لیان علیرغم داشتن مجوز لغو گردید .
مجید درخشانی، آهنگساز ایرانی هنگامی که قصد خروج از ایران به مقصد دبی را داشت، در فرودگاه مطلع شد که ممنوع الخروج شده است.
تهمینه میلانی؛ کارگردان سینمایی ایران؛ به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار شد ایشان دلیل این احضاریه را انتشار فیلمنامه «شهرزاد زن هزار و یک شب» اعلام کرد که توسط انتشارات کتابسرا منتشر شده است.
درزمینهٔ ی بهداشت و محیط‌زیست در این ماه گزارشاتی منتشر شد که غالب آنها با موضوع آلودگی هوا و محیط زیست در ارتباط بود. یک عضو کمیسیون انرژی مجلس٬ با انتقاد از آلودگی هوای استان خوزستان و بی‌توجهی سازمان حفاظت محیط زیست٬ گفت: دولت برای مقابله با ریزگرد‌ها که سالانه بیش از ۲۲ هزار نفر را راهی بیمارستان می‌کند هیچ اقدام قابل قبولی نکرده است.
وزارت بهداشت ایران با هشدار در مورد نمک‌های تقلبی زیان آور که بازار ایران را انباشته است، اعلام کرد ۴۷ میلیون نفر ایرانی غذای ناسالم مصرف می‌کنند. یک نوع نمک غیر استاندارد به صورت قاچاق و فله‌ای عرضه می‌شود و انواع دیگر نمک‌های تقلبی به نام نمک دریا، از دریاچه‌های ارومیه و قم وارد بازار شده در حالی که نمک‌های دریا عوارض خطرناکی برای بدن دارند.
همچنین گزارشاتی از اورژانسی شدن حدود ۴۰۰ نفر بر اثر آلودگی هوای تهران، احتمال اسیدی شدن آب آشامیدنی روستای ملیگط، مرگ ۴ هزار و ۶۰۰ نفر طی یکسال گذشته در ایران بر اثر آلودگی هوا منتشر شد.
توجه خاص به موارد نقض حقوق بشر
در این بخش سعی شده به گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر در آبان ماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی ست که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارش‌های به لحاظ حجم نقض حقوق بشر نیست.
در این دسته باید به دومین اسید‌پاشی در تهران به شیوه اصفهان، عدم تمکین دادستانی از دیوان عالی کشور در پرونده سهیل عربی، اقدام بهخودکشی سه کارگر بیکار شده معدن طلای آق‌دره اشاره کرد که با واکنش و حساسیت زیادی در افکار عمومی روبرو شد.
همچنین می‌توان به پلمب نمازخانه اهل‌سنت تهران، احضار تلفنی خواهر ستار بهشتی به وزارت اطلاعات، بازداشت چند ساعته فعالان مدنی در مراسم سالگرد مصطفی کریم‌بیگی و تفهیم اتهام و آزادی با قرار کفالت نادر فتوره‌چی، روزنامه‌نگار، مترجم و نویسنده با شکایت بهاره رهنما و پیمان قاسم‌خانی اشاره کرده که از جمله گزارشات پرتوجه بودند.
بازداشت و انتقال به زندان شهرری آتنا فرقدانی، نقاش و فعال کودک،حمله فیزیکی نمایندگان به علی مطهری در پی تأکید وی به غیرقانونی بودن حصر و تمدید قرار بازداشت مجید مقدم برای یک ماه دیگر نیز از جمله مواردی بودند که بیشتر موردتوجه قرار گرفتند.
گزارش‌های حقوق بشری، در سایه‌ی کم توجهی
در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری اساساً با کم توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل‌دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند؛ روبه‌رو شدند. گفتنی است این نوع کم توجهی‌های بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.
آغاز محکومیت سوسن تبیانیان شهروند بهایی در سمنان، توقیف روزنامه روزان ، احضار تعدادی از فعالان مرتبط با عرفان حلقه به دادگاه و بازداشتیغما فشخامی، روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب و تعدادی از گزارشاتی بود که در سایه کم توجهی قرار گرفتند.
همچنین مجرمیت مدیرمسئول ماهنامه مهرنامه، بازداشت«احسان اکبری»روزنامه‌نگار و فعال مدنی، جلوگیری از برگزاری نشست ادبی کانون نویسندگان ایران و احضار بستگان محمدرضا پورشجری به وزارت اطلاعات از دیگر مواردی بودند که کمتر موردتوجه افکار عمومی و واکنش آنان قرار گرفتند.