نصیرآباد یکی از روستاهای شهرستان سرباز به مرکزیت شهر راسک در استان سیستان و بلوچستان است. روستایی که در پی یورش نیروهای امنیتی و بازداشت حدود سی تن از اهالی آن در ساعت ۴ صبح روز ۱۴ دی ماه امسال، در کانون خبرهای حقوق بشری ایران قرار گرفت.
بازداشت شدگان نصیرآباد طیف گسترده ای از بزرگان مذهبی اهل سنت تا دانشجو و دانش آموز را در بر می گیرند. اما دلیل این بازداشت ها چیست؟ بنابر گزارش های رسیده به هرانا (ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران) این بازداشت ها پس از ترور یکی از اهالی بومی بسیجی به نام «ادهم صبوری» و یک معلم غیربومی به نام «عیسی شهرکی» روی داده است.
در صورتی که با‌گذشت حدود یک ماه از این واقعه هنوز هیچ کدام از گروه‌های مسلح منطقه مسوولیت این ترورها را بر عهده نگرفته اند، اما مقام های امنیتی جمهوری اسلامی مسوولیت این رویدادها را متوجه «جیش العدل» و «جیش النصر» می دانند. پرسش ها اما در این زمینه بی شمار است.
هرانا در نظر دارد به شکلی جامع به واشکافی این واقعه بپردازد و ضمن آماده سازی بستری برای پیگیری وضعیت بازداشت شدگان نصیرآباد پاسخی بر ابهامات متعدد بیابد.
آنچه در پی می آید اولین گفتگو از سری گزارشات در آستانه انتشار از علیرضا سربازی در رابطه با این موضوع است که با محمدعمر ملازهی از ساکنان این روستا و مطلعان پرونده صورت گرفته است. متن کامل این گفتگو عینا در پی می آید:
هرانا: جناب ملازهی از طرف خبرگزاری هرانا با شما تماس می‌گیرم. لطف بفرمایید در مورد کلیت وقایع چهاردهم دی ماه در نصیرآباد سیستان و بلوچستان و دستگیری افرادی که ادعا شده است در کشتن مولوی جنگی زهی دست داشته اند، توضیح بفرمایید.
محمدعمر ملازهی : کلیت داستان از این قرار است که در دهم دی ماه معلم عزیزی به نام «عیسی شهرکی» و یک بسیجی بومی اهل نصیرآباد بنام «ادهم صبوری»ترور می شوند. چهار روز پس از آن یعنی در روز یک شنبه چهاردهم دی ماه نیروهای امنیتی به خانه ی اهالی نصیرآباد یورش برده در و پنجره ها رو شکسته و به زنان و کودکان بی‌حرمتی کرده و حتی طبق برخی گزارش های رسیده پتو از روی زوج در حال خواب کشیده و ایشان را با ضرب و شتم دستگیر کرده، وسایل شخصی افراد نظیر رایانه و تلفن همراه و … از جمله تلفن همراه همسر من و رایانه منزل اینجانب را ضبط می کنند.
علاوه بر آن چهار دستگاه اتومبیل از اموال بازداشت شدگان را توقیف کرده و بهمراه حدود سی تا سی و سه نفر از اهالی با خود می برند. پس از چند روز خبر می‌رسد که این بازداشت شدگان به قتل «مولوی مصطفی جنگی زهی» اعتراف کرده اند. اما همانطور که می‌دانید پس از قتل «مولوی جنگی زهی»، «مولوی فتحی محمد نقشبندی» به همراه پسر ایشان بنام «عبدالغفار نقشبندی» و چند تن از خانواده «آبادیان» بازداشت شده و در تلویزیون به قتل «مولوی جنگی زهی» اعتراف کرده بودند. جای تعجب اینجاست که این پرونده مختومه اعلام شده برای افراد بازداشت شده احکام حبس و حتی اعدام هم صادر شد. اما الان گفته شده است که سه نفر از افراد بازداشت شده مجدداً به این قتل ها بعلاوه قتل «ادهم صبوری» (بسیجی بومی) و «عیسی شهرکی» (معلم) اعتراف نموده اند و در واقع تمام ناامنی های موجود در استان را به این افراد دستگیر شده مرتبط نموده اند.
هرانا: سؤال بعدی من این است که به نظر شما دلیل ترور افرادی مانند آقایان «عیسی شهرکی»، «محمد اسلامی» و «جواد نوروزی» صرف نظر از ماهیت عاملین ترور، چه بوده است؟
محمدعمر ملازهی : به نظر من این ترورها به دلایل سیاسی صورت گرفته است. دود این ترورها به چشم مردم منطقه ما می‌رود و مردم منطقه بیش از همه از این وقایع ضرر می کنند. اما افرادی که می‌خواهند با ناامن نشان دادن استان و در دست گرفتن مسوولیت تأمین امنیت استان از امتیازهای خاص اقتصادی برخوردار باشند، مسوول این وقایع هستند. آقایان «شهرکی» و «اسلامی» به این دلیل در نصیرآباد ساکن بوده‌اند که از اخلاقیات مردم بومی منطقه رضایت داشته‌اند و با ایشان تعامل خوبی بر قرار می‌کردند وگرنه می‌توانسته اند در همان روستاهای اطراف محل اشتغال خود سکونت گزینند. اهالی نصیرآباد حتی با ایشان ارتباط خانوادگی برقرار کرده بودند و حتی بیماران نصیرآبادی که برای درمان رهسپار زاهدان می‌شدند در منزل این افراد در این شهر پذیرایی می شدند. اگر جشن عروسی بر پا بود از اهالی نصیرآباد برای شرکت در آن جشن دعوت بعمل می‌آمد و متقابلا این معلمین که در نصیرآباد ساکن بودند به جشن های ایشان دعوت می شدند. در مجموع رابطه‌ای صمیمانه، دوستانه بین اهالی و این معلمین برقرار بود.
هرانا: آیا تمامی بازداشت شدگان از اهالی نصیرآباد بوده‌اند یا از دیگر نقاط هم در روز مذکور افراد دیگری بازداشت شده اند؟
محمدعمر ملازهی : از نصیرآباد و علاوه بر آن از روستای مجاور آن علی آباد که در فاصله ی یک کیلومتری نصیرآباد قرار دارد. موقعیت نصیرآباد به شکلی است که مرکزیت دارد و معمولاً در کانون رویدادها قرار می گیرد. معلم شهید مذکور نیز در روستایی به نام جلال آباد که در نیم کیلومتری نصیرآباد قرار دارد، ترور شده بود.
هرانا: در خبرها نیز آمده بود که برخی از بازداشت شدگان رویدادهای چهاردهم دی ماه از شاغلین و کارمندان دولتی بوده اند. چنین اخباری را تأیید می کنید؟
محمدعمر ملازهی : بله. بسیاری از این افراد. از جمله آقایان «صدیق بهرام زهی»، «داوود بهرام زهی» که از امداد گران هلال احمر هستند. «عبدالستار بهرام زهی» نیز از دیگر دستگیرشدگان هم مسوول پایگاه هلال احمر نصیرآباد و هم کارمند اداره ی آب و فاضلاب شهرستان و مسوول شبکه آب رسانی نصیرآباد است. در بین دستگیرشدگان حتی دانشجو و دانش آموز نیز وجود دارند و همچنین کاسب و بازاری و راننده و…
هرانا: آیا از بین بازداشت شدگان نصیرآباد کسی به دست داشتن در قتل «محمدرضا صیادی»کارمند ثبت احوال شهرستان سرباز هم متهم شده است یا اتهام ها صرفاً در رابطه با ترور «مولوی جنگی زهی» عنوان شده است؟
محمدعمر ملازهی: طوریکه خبرگزاری ها مخابره کرده اند، ایشان به دست داشتن در قتل آقای «صیادی» نیز اعتراف کرده اند. تقریباً نود درصد همه ی نا امنی ها در استان را به بازداشت شدگان نصیرآبادی مرتبط می دانند. در صورتی که همین دیروز (سه شنبه سی ام دی) در پی ناامنی در خاش و بر اثر حمله به پلیس راه خاش یک تن کشته و دو تن زخمی شده اند. در حالیکه طبیعتاً بازداشت شدگان نصیرآباد نمی‌توانسته اند مسوول این رویداد باشند. سؤال اینجاست که این اقدام‌ها را چه کسی انجام داده است؟
هرانا: آیا مسوولیت این یورش به نصیرآباد به نظر شما بر عهده ی نیروی انتظامی است یا بر عهده ی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؟
محمدعمر ملازهی: من مسوولیت این بازداشت های اخیر را بر عهده وزارت اطلاعات و سپاه پاسداران می دانم. و مهمترین عامل آن هم این است که وزارت اطلاعات از شناسایی و دستگیری عاملین اصلی ترورهای اخیر ناتوان است. به همین دلیل و به منظور نمایش قدرت پوشالی خود این سی تن بی‌گناه را دستگیر نموده است.
هرانا: سؤال دیگر من این است که شما فکر می‌کنید شخص شما و همراهان شما تا چه هنگامی باید از خانه و کاشانه خود دور باشید؟ چشم انداز شما در این زمینه چگونه است؟
محمدعمر ملازهی: این مساله بستگی به این امر دارد که با دستگیر شدگان ما چه رفتاری صورت بگیرد. باید دید اوضاع بهتر خواهد شد یا خیر. آیا دولت مایل است که نتیجه‌ای را که خود می‌خواهد از این ماجرا بگیرد؟ فرض کنید حکمی که برای «مولوی نقشبندی» صادر شد، پس از دوسال حبس نقض شد. معنای این حرف این هست که اعترافات تلویزیونی زیر اجبار و زور اخذ شده است و اهالی بازداشت شده نصیرآباد هم مجبورند به همه ی ناکرده ها اعتراف کنند. خود شما هم اطلاع دارید که سیستم اطلاعات و شکنجه چگونه عمل می کند. ما هم مجبور به ترک خانه و کاشانه و رها کردن زن و فرزند شده‌ایم و متواری گشته ایم و سرگردان هستیم که چه باید کرد.
هرانا: و سؤال آخر اینکه آیا شما اتهامات ایجاد ناامنی با اهداف تجزیه طلبانه را می‌پذیرید و اینکه پوشش خبری فعالین بلوچ را چگونه ارزیابی می کنید؟
محمدعمر ملازهی: من تجزیه طلب بودن بلوچ ها را رد می کنم. بلوچ ها می‌خواهند که با برادران فارس، کرد و لر خود با تعامل زندگی کنند. بنابر این من به این قضیه معتقد نیستم. در مورد پوشش خبری فعالیت‌های فعالین مدنی بلوچ باید عرض کنم که اخبار ایشان به خوبی پوشش داده نمی شود. در سال هزار و سیصد و هشتاد و شش در پی یورش به نصیرآباد مردم مقاومت کرده و از ورود ماموران به خانه‌ها جلوگیری کرده و از ایشان طلب مجوز بازرسی می کنند. در پاسخ ماموران به روی مردم آتش گشوده و چهار نفر از اهالی را به ضرب گلوله زخمی می کنند. این افراد عبارتند بودند از «خلیل الرحمان بهرام زهی»، «مجیب رادمهر»، «عبدالحلیم وطن خواه» و «عبدالباسط وطن خواه». که حال نفر نخست بسیار وخیم نیز بوده است. که این افراد را به بیمارستان منتقل کرده و نفر چهارم را مستقیماً از بیمارستان به زندان زاهدان منتقل می کنند. پس از مورد اصابت قرار گرفتن این افراد مردم با سنگ به سمت خودروهای مامورین حمله کرده که در پی آن ایشان خودرو ها را ترک کرده و متواری می شوند. سپس مامورین با وساطت ریش سفیدان محلی از جمله شخص «دوست محمد رییسی» که مردم را به ترک محل تشویق می کند، موفق به پس گرفتن خودروها و بی سیم‌ها شده و محل را ترک می کنند. فردای آن روز ماموران به نصیرآباد برگشته و هر جنبنده ای را که در حال عبور و مرور می‌بینند بازداشت کرده و با خود می‌برند که از میان این بازداشت شدگان آقای «ایوب بهرام زهی» در میان اعدام شدگان اعدام های انتقامجویانه ی دادستان زاهدان بود. و چنین خبری را تا کنون شما نشنیده بودید.
هرانا: سپاسگزارم از وقتی که به هرانا اختصاص دادید.
محمدعمر ملازهی: من هم ممنونم از اینکه پیگیری مسائل حقوق بشری هستید و خداحافظ.