صمدعلی لکی زاده
کانال های فاضلاب پاریس شاید یکی از قدیمی ترین مجاری جمع آوری و دفع فاضلاب دنیا باشد. اگر اشتباه نکنم در ماجراهای داستان(رمان) ” گوژپشت نوتردام” ( نوتر دام / بانوی ما، نام کلیسایی قدیمی در پاریس است) هم اشاراتی به این شبکه کانالهای فاضلاب شده است.
با این حال در فاصله سال های دهه هفتاد میلادی که مقیم پاریس بودم به خاطر ندارم که مدیران صنعت گردشگری هنوز آن را به منبعی برای اشتغال و درآمد زایی تبدیل کرده باشند. اگر هم بوده ، دست کم من با خبر نشده بودم.
در سالهای دهه نود میلادی فرصتی دست داد تا مجددا سفر کاری ده روزه ای به پاریس داشته باشم و در این سفر بود که مطلع شدم در میان تورهای شهرگردی پاریس که توسط موسسه ای زیر نظر شهرداری این شهر اداره می شود تور بازدید از فاضلاب پاریس! نیز گنجانده شده است و برای خود من هم که علاقه و دستی در گردشگری دارم جالب و جذاب بود.
وقتی اسم فاضلاب می آید طبعا آدمی یاد بوی مشمئز کننده و صحنه های ناخوشایند می افتد و من که کمی هم حساسیت تنفسی دارم می بایست قید آن را می زدم ولی از آنجا که نسبت به وضع گردشگری در ایران همواره از منتقدین بوده ام برای کنجکاوی هم که شده، با پرداخت ۱۰ یورو بلیت مربوطه را تهیه و کمی آن طرف تر از برج ایفل در حاشیه رود سن خودم را به نقطه شروع تور رساندم.
تصورم این بود که گروه اندکی برای چنین تور نامتعارفی ثبت نام کرده باشند ولی با کمال تعجب تعداد زیادی آنهم غالبا گردشگران خارجی و البته تعدادی هم از خود فرانسویان برای شروع تور تجمع شده بودند.
راس ساعت مقرر که شد، راهنمای تور با توضیح مختصری در خصوص تاریخچه شهر پاریس و فاضلاب آن، گردشگران را برای ادامه بازدید از راه پله ای به زیر زمین راهنمایی کرد. ابتدا در سالنی با نمایش فیلم گزارشی مستند از تاریخچه فاضلاب پاریس ارائه شد سپس گردشگران را به موزه فاضلاب پاریس که آن هم زیر زمین بود راهنمایی و اشیاء مختلف مرتبط با صنعت جمع آوری و بازیافت فاضلاب را نشان دادند و در ادامه گروه را به دو قسمت تقسیم و هر گروه را از مسیری به کانالهای واقعی فاضلاب که پیاده روهایی در کنارشان برای عبور پرسنل و گردشگران تعبیه شده بوده (شبیه تونلهای مترو) بردند. دو گروه در نقطه ای متقاطع با هم تلاقی کرده و پس از اتمام تور دوباره یکجا به همدیگر رسیدند.
شبکه فاضلاب پاریس در شاخه مدیریت شهری مصداق یک تیر و سه نشان بود.هم فاضلاب و هم آبهای سطحی شهر مسطحی مثل پاریس را کاملا بصورت زیر زمینی جمع آوری و بازیافت می کرد و هم این هنر را داشت که آنرا به صنعت گردشگری پیوند داده و از قبل آن کسب درآمد می کرد!
از: عصر ایران
