همزمان با اوج‌گیری اختلافات ایران و عربستان بر سر یمن، موج جدیدی از ترور در استان سیستان و بلوچستان آغاز شده است. امام جمعه اهل سنت زاهدان به دویچه وله می‌گوید مشکلات را می‌توان از طریق “قانون و گفتوگو” حل کرد.
رحمانی فضلی وزیر کشور روز دوشنبه (۱۳ آوریل/۲۴ فرودین) در یک نشست خبری اعلام کرد: «ما قبل از ۲۲ بهمن توانستیم در شرق کشور گروهی را شناسایی و دستگیر کنیم که از سال ۸۷، نود ترور انجام داده بودند.» وزیر کشور افزود مسئولیت تامین امنیت در این استان بر عهده سپاه پاسداران است.
نیروی زمینی سپاه پاسداران (۱۷ فروردین/ ۶ آوریل) نیز با صدور اطلاعیه‌ای از انهدام یک “تیم تروریستی” در منطقه قصر قند و نیک‌شهر استان سیستان و بلوچستان خبر داد.
اما یک روز بعد از صدور این اطلاعیه ۸ مرزبان ایرانی در منطقه “پیشین” و “باهوکلات” سیستان و بلوچستان در جریان حمله افراد مسلح کشته شدند. ترور و خشونت بعد از این حادثه هم ادامه یافت. روز پنجشنبه (۲۰ فروردین/ ۹ آوریل) دو مامور مخابراتی سپاه پاسداران در کوه بیرک شهرستان مهرستان ترور شدند.
قاسم رضایی، فرمانده مرزبانی نیروی انتظامی ایران تائید می‌کند که “بیش از ۸۰ گروه متخلف” از خاک پاکستان علیه ایران عملیات “خرابکارانه” انجام می دهند. این مقام نظامی تاکید می کند که “جواب این گروه‌ها پاسخ‌های دیپلماسی نرم نیست”.
سپاه پاسداران بیش از ۵ سال است که مسئولیت تامین امنیت سیستان و بلوچستان را بر عهده گرفته، اما وقوع حوادث روزهای اخیر نشان می دهد که ترور و خشونت دوباره به سیستان و بلوچستان بازگشته است.
مسئولیت ترورها را گروه شبه نظامی “جیش العدل” رسما بر عهده گرفته است. در رسانه‌های مربوط به این گروه که قبلا تحت نام “جندالله” فعالیت می‌کرد، علاوه بر نام قربانیان، تصاویری نیز از محل وقوع حادثه منتشر شد. جیش‌العدل هدف از عملیات نظامی خود را “دفاع از حقوق از دست رفته مردم بلوچ و اهل سنت ایران” عنوان می‌کند.
وعده زیباترین و امن‌ترین استان
استان سیستان و بلوچستان محروم‌ترین استان کشوراست. تامین امنیت این استان در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد به سپاه واگذار شد. احمدی نژاد وعده داده بود این استان را به سرعت “آباد” و به “زیباترین و امن‌ترین استان” تبدیل کند. اما در دوره او فعالین مدنی این استان به شدت سرکوب شدند و زمینه برای گرایش‌های تند و افراطی در بلوچستان فراهم شد.
استفان دودوانیون یک محقق فرانسوی که کتابی تحت عنوان “سفر به سرزمین بلوچ‌ها” را نوشته، در مصاحبه با “فیگارو” درباره ریشه ترور و افراط گرائی توضیح می‌دهد که «این افراط گرائی شاید به عنوان واکنشی در پاسخ به سرکوب اقلیتها بوجود آمده باشد، سرکوبی که از سال ۲۰۰۵ یعنی از زمان به قدرت رسیدن محمود احمدی‌نژاد بیشتر و شدیدتر شده است.»
پس از روی کارآمدن دولت یازدهم امید به تغییر اوضاع در سیستان و بلوچستان بیشتر شد. علی یونسی، دستیار ویژه حسن روحانی در امور اقوام و اقلیتها، در آبان ۹۲ گفت که نیروهای امنیتی باید “ریشه‌های ترور” را شناسایی کنند. وی مشارکت مردم در مدیریت را “راه پیش‌گیری از حوادث تروریستی” دانست. اما سیاست “نگاه امنیتی” به مشکلات بلوچ در دولت تدبیر و امید هم به رغم هشدار نخبگان و روحانیان محلی درباره بروز خشونت‌های جدید،عملا تغییری نکرد.
عبدالحمید: اهل سنت ایران مخالف ترور و خشونت هستند
مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان درباره بازگشت ترور و خشونت به استان سیستان و بلوچستان گفت مشکلات این استان از طریق قانون و گفتوگو قابل حل است. وی در گفت‌وگوی اختصاصی با دویچه وله تاکید کرد که وی مخالف هر گونه ترور و ناامنی در استان سیستان و بلوچستان است.
حوادث تروریستی اخیر در استان سیستان و بلوچستان با “جنگ نیابتی ایران و عربستان در یمن” همزمان شده است. عبدالحمید درباره درگیری‌های منطقه هم می‌گوید: «علمای اهل سنت با خشونت چه در داخل مرزهای ایران و چه در خارج از آن موافق نیستند. نظر ما این است که مشکلات باید با گفتوگو، تقسیم قدرت و برگزاری انتخابات فراگیر و دمکراتیک حل شود. جامعه اهل سنت راضی نیستند که درگیری‌های منطقه به ایران و به مرزهای ما کشیده شود.
درگیری‌های یمن، سوریه و عراق باید در همانجا با گفتوگو حل شود.»
عبدالحمید افزود: «بیشتر این مشکلات از آنجا ناشی می شود که حقوق اقلیتها داده نمی‌شود. بعضی از حکومت‌ها به اقلیت هایشان بی‌اعتنا هستند و به خواسته مردمشان توجه نمی‌کنند و این مشکلات بوجود می‌آید.»
عبدالحمید در گفتوگو با دویچه وله همچنین خاطرنشان کرد که علما و جامعه اهل سنت آماده‌اند به دولت کمک کنند. وی در این رابطه توضیح می‌دهد: «ما موضع‌گیری کردیم در مقابل این مسائل و این موضع‌گیری ما در منطقه تاثیر دارد. از طریق مشاوره مردمی هم ما می‌توانیم کسانی را که می‌خواهند اینجا ناامنی درست کنند تحت فشار قرار بدهیم که کشتار نکنند. دولت هم باید به مشکلاتی که هست رسیدگی کند.»
تشدید ترورها همزمان با بحران یمن
کارینا جهانی، کارشناس امور بلوچستان از دانشگاه “اوپسالا” در سوئد هم می‌گوید ترورها در استان سیستان و بلوچستان با حمله عربستان سعودی به یمن بیشتر شده و معتقد است که بازگشت موج ترور به این “جنگ نیابتی” هم ارتباط دارد.
اما این کارشناس امور بلوچ تاکید می کند که سنی‌ها احساس می‌کنند دولت ایران نسبت به آن‌ها تبعیض قائل است. بلوچ ها از وضعیتی که در پاکستان و ایران دارند ناراضی‌اند. بلوچ های پاکستان به لحاط فرهنگی و زبانی تحت فشار قرار دارند، ولی در ایران مهم ترین فرقی که می گذارند این است که آن‌ها سنی هستند و در دولت مرکزی این کشور شیعه حاکم است.
این کارشناس امور بلوچ تاکید می کند: «برای حل این مشکل دولت ایران باید با بلوچ‌ها مذاکره کند. سال‌هاست که فقط متهم می‌کنند که این‌ها تروریست هستند، ولی من فکر می کنم که این راه حل نیست و باید به تحقیرها پایان داد. اگر به بلوچ‌ها فرصتی داده شود و دولت با آن‌ها مذاکره بکند جلوی ترور و خشونت را می توان گرفت. در غیر این‌صورت ادامه خشونت و ترور در بلوچستان سبب خواهد شد که جوانان بلوچ جذب گروه‌های افراطی شوند.»
نویسنده: طاهر شیرمحمدی
از: دویچه وله