ایلنا: کاخ ساسانی پیروزآباد یکی از آثاری است که در پرونده محور ساسانی قرار است که برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال شود، اما آنچه در این میان نگرانی به وجود آورده، وضعیت نابسامان حریم و عرصه این اثر است که احتمال پذیرش ثبت جهانی آن از سوی یونسکو را کاهش می‌دهد.
کسی به فریاد کاخ ساسانی پیروز آباد نمی‌رسد/ آیا هنوز هم احتمال ثبت جهانی آن وجود دارد؟
به گزارش خبرنگار ایلنا، تهیه ثبت پرونده محور ساسانی که شامل تعدادی از آثار متعلق به دوران ساسانیان در استان فارس است، بنا بر گفته معاون سازمان میراث فرهنگی و مدیرکل میراث فرهنگی استان با تحت پوشش قرار دادن آثاری همچون قلعه دختر، کاخ ساسانی سروستان و کاخ ساسانی پیروز آباد در نوبت ثبت جهانی برای سال ۲۰۱۷ قرار دارد.
محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور همچنین در سفر خود در فروردین ماه سال جاری از این آثار تاریخی در شهر پیروزآباد دیدن و بر ضرورت ساماندهی حریم این آثار نیز تاکید کرده بود تا روند ثبت جهانی این آثار در یونسکو به خوبی طی شود.
آثار پرونده محور ساسانی چه وضعیتی دارند؟
چندی پیش خبرگزاری ایلنا در گزارشی با بررسی وضعیت کاخ ساسانی سروستان از نم گرفتگی دیوار های آن خبر داد و در پیگیری های این خبرگزاری مشخص شد که سازمان میراث فرهنگی نتوانسته تاکنون بودجه مورد نیاز برای مرمت این اثر را فراهم کند.
اکنون پس آن بر اساس گزارش‌ها و عکس‌هایی که به دست این خبرگزاری رسیده است، به نظر می‌آید که کاخ ساسانی پیروزآباد نیز وضعیت مناسبی ندارد.
یکی از مشکلاتی که در عرصه این اثر قرار دارد، آرامگاهی‌ست که قرار بود؛ بنا بر نظر مسئولان و کارشناسان در سال ۹۲ دیگر کسی در آن به خاک سپرده نشود، اما اکنون به نظر می‌آید این خاکسپاری‌ها همچنان ادامه دارد و هنوز مسئولان میراث فرهنگی زمین جدیدی را برای تبدیل شدن به آرامگاه در نظر نگرفته‌اند.
از طرف دیگر خریداری زمین‌های اطراف این اثر نیز که قرار است؛ توسط سازمان میراث فرهنگی انجام شده و از ساخت‌وسازهای غیرمجاز در آنها خودداری شود، نیز خبری نیست و به نظر می‌آید که برخی ساخت و سازها در حریم در جه یک این اثر همچنین ادامه دارد.
تدفین افراد در حریم اثر مشکل ساز نخواهد بود
فرهاد نظری مدیرکل ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در مورد وضعیت پیش‌آمده برای کاخ پیروزآباد اظهار کرد: در ارتباط با وضعیت آرامگاه باید بررسی‌های بیشتری انجام دهم تا بتوانم نظر دقیقی را ارائه دهم، اما این مساله مشکلی را در ثبت جهانی ایجاد نمی‌کند، زیرا از لحظه‌ای که ما در یونسکو تعهد می‌دهیم، نباید تدفینی در این منطقه صورت بگیرد.
وی در مورد تملک زمین‌های اطراف از سوی سازمان میراث فرهنگی گفت: این مساله در طی برنامه‌ای بلندمدت در دستور کار قرار دارد؛ به این شکل که هرساله بودجه‌ای را در نظر می‌گیریم و تعدادی از این زمین‌ها و خانه‌ها را تملک می‌کنیم.
نظری ادامه داد: البته اگر ما فعلا زمینی را تملک نکرده‌ایم، دلیل بر آن نیست که هر کس هر کاری خواست انجام دهد، بلکه ساخت و ساز در حریم این اثر ضابطه دارد و باید طبق آن عمل شود، مثلا اگر گفته می‌شود؛ حق حفر زیرزمین را ندارید یا بیش از یک طبقه نمی‌توانید؛ بسازید، باید این مساله اتفاق بیفتد در غیر این صورت اقدام آنها تخلف است و به مراجع قانونی معرفی می‌شوند.
هرچند که مدیرکل ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی جلوگیری از تدفین در آرامگاه واقع در حریم اثر را منوط به پس از تعهد این سازمان به یونسکو می‌داند، اما در موارد مشابه مانند آنچه سال گذشته در میدان امیرچخماق یزد رخ داد، نظرات مسئولان به گونه‌ای دیگر بود. برای نمونه معاون حقوقی سازمان میراث فرهنگی، تدفین شهدا در این میدان را تهدیدی جدی در روند ثبت جهانی بافت تاریخی یزد خواند و گفت: قطعا یونسکو این وضعیت را برای ثبت جهانی این بنای تاریخی و بافت تاریخی یزد نخواهد پذیرفت.
چرا ثبت جهانی آثار مهم است؟
بر اساس نظر کارشناسان این حوزه، با ثبت یک اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو توجه و حمایت‌های جهانی به سوی آن معطوف شده و در ۵ هزار سایت جهانی معرفی می‌شود. در واقع وقتی یک اثر در فهرست جهانی قرار می‌گیرد، جاذبه‌های گردشگری آن توسط یونسکو معرفی می‌شود به این معنا است که این اثر یگانه است و همتایی دیگر ندارد.
همچنین این مساله با جلب گردشگر به پویاتر شدن اقتصاد کشور کمک می کند و علاوه بر آن تاثیرات مشهودی در وضعیت معیشت و بهداشت و امنیت ساکنان بومی نیز به وجود می آید.
بنابراین همواره کشورهای مختلف دنیا حتی آنان که پیشینه‌ای قدیمی همچون ایران ندارند، در تلاش هستند که با ثبت آثار خود در این فهرست برای کشورشان افتخاری ایجاد کنند و از مزایای آن نیز برای بهبود وضعیت کشورشان استفاده کنند، به شکلی که برخی کشورها هم اکنون از طریق جلب گردشگر درآمدی بیش از در آمدهای نفتی ما کسب می‌کنند، در حالی که کشور ما با داشتن سابقه تاریخی و فرهنگی بسیار غنی و وجود هزاران آثار تاریخی ارزشمند هنوز از داشتن چنین موقعیتی محروم است.
کاش «شهریار عدل» دیگری پیدا شود
هفته گذشته یکی از بزرگترین ایرانشناسان و باستان شناسان کشور دارفانی را وداع گفت، «شهریار عدل» برای اولین بار مهم‌ترین آثار تاریخی ایران هم چون تخت‌جمشید، میدان نقش جهان ،چغازنبیل و … را با هزینه شخصی خود به ثبت جهانی رساند و در پرونده ثبت جهانی بسیاری دیگر از آثار نیز نقش داشت. اکنون وی از پیش ما رفته اما خدا کند که شهریارعدلِ دیگری پیدا شود تا به فریاد آثاری همچون کاخ ساسانی پیروزآباد برسد.