این مقاله به اتهامات مطرح شده دربارهٔ رویداد فساد اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد می‌پردازد. مهدی پازوکی اقتصاددان و استاد دانشگاه معتقد است که دولت احمدی‌نژاد فاسدترین دولت پس از انقلاب بوده که ایران را ربع قرن به عقب برد. بعقیده فرشاد مؤمنی استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی فساد سیاسی عامل فساد اقتصادی در دولت وی بود.[۱][۲] اسحاق جهانگیری معاون اول روحانی نیز معتقد است که بزرگترین فساد قرن در دولت احمدی‌نژاد رویداده است. وی همچنین گزارش تهیه شده از سوی رئیس مجلس پیرامون فساد در دولت دولت احمدی‌نژاد را تکان دهنده خواند.[۳][۴]
هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام هم معتقد است مشکلات دولت روحانی از مشکلات کشور پس از جنگ هم بیشتر است: «مشکلاتی که از دولت قبل برای ایشان باقی‌مانده، انصافاً از مشکلاتی که ما در جنگ تحویل گرفتیم، بدتر است. ما در جنگ خسارات و رکود و اوضاع بد سیاست خارجی را تحویل گرفتیم و الان مشکلات و علاوه بر همه اینها، فساد هم هست که خیلی دامنگیر شده»[۵]
محتویات
- ۱ پرداخت دیه مقتول کهریزک از محل بودجه تأمین اجتماعی
- ۲ رانت هفت هزار میلیاردی برای صرافان
- ۳ فروش ده هزار متر زمین هتل هما به همسر پیمانکار ایران ایر
- ۴ دکل نفتی ۸۰ میلیون دلاری
- ۵ چندهزار مورد بورسیه غیرقانونی و تخلف
- ۶ فساد ۴۰۰ میلیون دلاری در واردات لوازم هواپیما
- ۷ فساد ۱۲ هزار میلیارد تومانی بانکی
- ۸ بازداشت معاون سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری
- ۹ بدهی ۳۵ میلیارد دلاری شرکت نیکو به شرکت ملی نفت ایران
- ۱۰ فساد ۳۲ میلیاردی در وزارت علوم
- ۱۱ دستگیری بقایی
- ۱۲ ناپدید شدن ۱۲۶ هزار تن چای در سازمان چای کشور
- ۱۳ تخلف ۱۳ هزار میلیارد تومانی در منطقه آزاد قشم
- ۱۴ تخلفات بنیاد شهید
- ۱۵ گم شدن اسناد تاریخی و کتاب‌های خطی سازمان میراث فرهنگی
- ۱۶ منابع
پرداخت دیه مقتول کهریزک از محل بودجه تأمین اجتماعی
سعید مرتضوی دادستان تهران و متهم ردیف اول پرونده کهریزک بر اساس گزارش تحقیق و تفحص مجلس از محل بودجه تأمین اجتماعی که از محل پرداخت کارگران است هشتاد میلیون تومان به پدر امیر جوادی فر پرداخت و از وی رضایت گرفت.
۱۷ دی ۱۳۹۲: در جریان رسیدگی به پرونده اتهامات سعید مرتضوی دادستان تهران پیرامون مرگ امیر جوادی‌فر از جوانان بازداشتی در کهریزک، بطور ناگهانی پدر مقتول از سیعد مرتضوی (که در هنگام محاکمه از سمت دادستانی خلع و توسط دولت احمدی‌نژاد به ریاست سازمان تأمین اجتماعی رسیده بود و متهم ردیف اول دادگاه مرگ جوادی فر بود) اعلام رضایت کرد. چند روز بعد آگهی‌هایی با امضای «تقدیر و تشکر کانون‌های کارگری و بازنشستگان سراسر کشور از اقدام ارزنده یکی از شکات پرونده کهریزک» در چندین روزنامه چاپ شد.[۶]
پس از پایان دولت محمود احمدی‌نژاد در گزارش نمایندگان مجلس از تحقیق و تفحص از سازمان تأمین اجتماعی در دوران تصدی مرتضوی اعلام شد که وی مبلغ بیش از هشتاد میلیون دیه جوادی فر را از محل دارای سازمان تأمین اجتماعی که متعلق به کارگران است پرداخته و آگهی‌های تشکر هم توسط وی و با هزینه تأمین اجتماعی در روزنامه‌ها پرداخته است.[۷][۸]
رانت هفت هزار میلیاردی برای صرافان
۸ مهر ۱۳۹۳ :ارسلان فتحی‌پور رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از رانت هفت هزار میلیارد تومانی سه صراف با همکاری بانک مرکزی خبر داد و گفت: سه صراف در سال ۹۰ با همکاری بانک مرکزی هفت هزار میلیارد تومان سود کرده‌اند که اکنون این رانت نسبت به پرونده سوءاستفاده مالی سه هزار میلیارد تومانی اهمیت بیشتری دارد.[۹]
فروش ده هزار متر زمین هتل هما به همسر پیمانکار ایران ایر
خبرگزاری جمهوری اسلامی ادعا کرد که در دوران احمدی‌نژاد ده هزار متر از زمین‌های هتل هما که ۳۰۰ میلیارد تخمین زده شده به قیمت ۴۷ میلیارد به همسر یکی از پیمانکاران ایران ایر واگذار شده
۲۶ مهر ۱۳۹۳: خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران در گزارشی اعلام کرد که در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد ایران ایر برای تأمین مالی خود ده هزار متر از زمین‌های هتل هما را (که شامل مساحت پارکینگ و زمین پشت هتل هما جهت تأسیسات هتل است) به یک زن خانه‌دار فروخته است. همسر این زن از پیمانکاران اصلی ایران ایر است و این زمین‌ها را بنام همسر خانه‌دار خود خریداری کرده است. با این اقدام دولت احمدی‌نژاد این هتل عملاً بدون پارکینگ و تأسیسات می‌ماند. بنا به این گزارش این زمین که در یکی از بهترین نقاط تهران است در سال ۹۰ حداقل ۳۰۰میلیارد تومان ارزش داشت اما ایران ایر آن را به قیمت تنها ۴۷ میلیارد به خانم ‘ع’ فروخت، این در حالی است که قیمت همین زمین در حال حاضر حداقل دو برابر شده است.[۱۰]
دکل نفتی ۸۰ میلیون دلاری
۱ آبان ۱۳۹۳: ۱۴ نماینده مجلس ایران ۲۹ مهرماه ۱۳۹۳، در نامه‌ای به رئیس مجلس ایران خواستار پیگیری وضعیت این دکل نفتی شدند. به گفته آنان این دکل نفتی در سال ۱۳۹۰ به قیمت ۸۷ میلیون دلار توسط یک شرکت ترکیه‌ای به شرکت زیرمجموعه وزارت نفت ایران فروخته شده، اما هنوز تحویل این شرکت نشده است. بیشتر پول خرید دکل دریایی GSP FORTUNA توسط شرکت تأسیسات دریایی با دلالی رضا مصطفوی طباطبایی پرداخت شد.[۱۱] نادر قاضی‌پور، نماینده ارومیه و از امضاکنندگان این نامه، نیز گفته است این دکل در یک «کشور همسایه» به کار گرفته شده است.[۱۲] در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۴ مشخص شد که این دکل در ابتدا به امارات و سپس در فوریه سال ۲۰۱۴ به خلیج مکزیک گسیل و مشغول عملیات حفاری شده است تا قرارداد ۸۹۴ روزه شرکت پمکس و شرکت GSP را اجرایی کند.[۱۳]
رئیس سازمان بازرسی کل کشور در ۹ تیر ۱۳۹۴ گفت:[۱۴] «اصل موضوع گم‌شدن ۸۷میلیون دلار در خرید یک دکل نفتی صحت دارد… امروز آخرین گزارش سازمان بازرسی درخصوص این موضوع به مراجع قضایی ارسال شد.»
چندهزار مورد بورسیه غیرقانونی و تخلف
نوشتار اصلی: بورسیه‌های غیرقانونی در دولت محمود احمدی‌نژاد
۲ آبان ۱۳۹۳ :در پی روی کار آمدن دولت حسن روحانی گزارش از وجود تخلفات عظیم در بورسیه‌ها منتشر شد. اندکی بعد وزیر علوم حسن روحانی توسط نمایندگان مجلس که اکثریت آنان را اصولکرایان تشکیل می‌دادند استیضاح گردید. وزارت علوم نهایتاً در ۲ آبان گزارش بررسی بورسیه‌های دولت محمود احمدی‌نژاد را منتشر ساخت که حاکی از صدها مورد تخلف بود. از ۳۷۷۲ بورسیه شده در حد فاصل ساهای ۸۸ تا ۹۲،)دوران دولت احمدی نژاد، بورس ۸۸۹ تن (۸۴۰ تن از کسانی که از روش تبدیل خارج به داخل بورس شده بودند + [به اضافه] ۲۳ تن از ایثارگرانی که شرایط مندرج در بخشنامه صادر شده برای این قشر را نداشتند + ۲۶ تن که به علل گوناگون از جمله عدم شروع تحصیل، انصراف و… پرونده‌شان مختومه شده) لغو شده و باید هزینه‌های پرداخت شده را به وزارت علوم بازگردانند و بورس ۱۶۸۹ تن دیگر در آستانه لغو است، چون تا این لحظه واجد شرایط دریافت بورس نیستند.[۱۵][۱۶]
این گزاش عصبانیت اصولگرایان را در پی داشت از جمله صداوسیما که در کنترل اصولگرایان است تلاش کرد وانمود کند که در میان بورسیه‌ها فقط ۳۶ مورد ایراد داشته است.[۱۷]
بر اساس گزارش وزارت علوم، جلسه شورای مرکزی بورس مورخ ۹۱/۵/۳ که در دفتر وزیر علوم احمدی‌نژاد (کامران دانشجو) برگزار شده اعلام می‌شود:
روش پذیرش از طریق تبدیل به داخل، نه تنها تبعیض آمیز نیست بلکه عین عدالت است. افرادی که وفاداری خود را در برهه‌های حساس … نشان داده‌اند بایستی در اولویت باشند. تفاوت بر اساس عملکرد افراد است. اگر تفاوت قائل نشویم، تبعیض و ظلم آشکار است.
فساد ۴۰۰ میلیون دلاری در واردات لوازم هواپیما
۱۵ آبان ۱۳۹۳ :موید حسینی صدر نماینده خوی در مصاحبه‌ای با روزنامه شرق که روز پنج‌شنبه، ۱۵ آبان، منتشر شد دربارهٔ جزئیات این «تخلف» گفت: «مستندات نشان از آن دارد که فرد بدهکار و متخلف از دوستان نزدیک بابک زنجانی است که با یکی از مسئولان دولت احمدی‌نژاد نیز روابط حسنه‌ای داشته و از سوی رحیم مشایی سفارش شده است.»[۱۸]
فساد ۱۲ هزار میلیارد تومانی بانکی
۱۶ آذر ۱۳۹۳:وزیر اقتصاد از رویداد یک فساد مالی ۱۲ هزار میلیارد تومانی در شبکه بانکی کشور در دوران دولت احمدی‌نژاد از طریق ضمانت نامه‌های بانکی جعلی خبر دادند و گفتند که اقدامات قضایی صورت گرفته است.[۱۹]
بازداشت معاون سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری
۱۳ اسفند ۱۳۹۳: سازمان جنگل‌ها اخبار منتشره پیرامون بازداشت معاون این سازمان که در دولت احمدی‌نژاد منصوب گردیده بود به اتهام فساد و فروش غیرمجاز اراضی منابع طبیعی را تأیید کرد.[۲۰]
بدهی ۳۵ میلیارد دلاری شرکت نیکو به شرکت ملی نفت ایران
اکبر ترکان اعلام کرد ۳۵ میلیارد دلار از سپرده‌های بانک مرکزی، نزد شرکت نیکو است. شرکت نیکو از زیر مجموعه هی شرکت نفت ایران است که در سوییس مستقر است. دولت و مجلس جلسات محرمانه‌ای را برای پیگیری موضوع برگزار کرده‌اند.[۲۱][۲۲]
در مقابل سایت عصر نفت نوشت که این مبالغ با کسب مجوز از مقامات برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت کشور وام به این شرکت وام داده شده است.[۲۳]
فساد ۳۲ میلیاردی در وزارت علوم
فروردین ۱۳۹۴ :رسانه‌ها از شناسایی درتخلف اداری و مالی ۳۲ میلیاردی در صندوق رفاه دانشجویی وزارت علوم خبر دادند.[۲۴] مسئول وقت این صندوق با ارسال جوابیه‌ای به روزنامه شرق موضوعات مطرح‌شده در گزارش را تکذیب کرد.[۲۵]
دستگیری بقایی
خرداد ۱۳۹۴ :حمیدرضا بقایی معاون احمدی‌نژاد توسط قوه قضائیه بازداشت گردید. یک منبع قضایی در این باره به تسنیم گفت:آقای بقایی از مدت‌ها قبل توسط دستگاه قضایی احضار شده بود اما به این احضاریه بی‌توجهی می‌کرد که در نهایت این بی‌توجهی به احضاریه و خودداری از حضور در مرجع قضایی، منجر به بازداشت وی شد.[۲۶]
ناپدید شدن ۱۲۶ هزار تن چای در سازمان چای کشور
۳ تیر ۱۳۹۴:مجلس بررسی عملکرد سازمان چای و موضوع نا پدید شدن ۱۲۶ تن چای در سازمان چای کشور در دوران دولت احمدی‌نژاد را آغاز کرد. همچنین ۵۲ تن چای غیرقابل شرب انسان که باید کود می‌شده است نیز توزیع گردیده است. صدور حواله کیلویی سوم برای شرکت‌های پیشتازان و ایرانیان در سال‌های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ نیز توانسته ضربه سنگینی به تولید داخل وارد کند. صدور حواله برای شرکت دیگری بدون اینکه مبلغی پرداخت یا خریدی صورت گرفته باشد و همچنین عدم پرداخت مطالبات چایکاران تا به حال که دوره جدید برداشت هم صورت گرفته است از دیگر تخلفات این سازمان عنوان شده است.[۲۷]
تخلف ۱۳ هزار میلیارد تومانی در منطقه آزاد قشم
۷ تیر ۳۹۳ : شهریار مشیری مدیر منطقه آزاد قشم در دولت حسن روحانی طی مصاحبه‌ای با روزنامه شرق از تخلف ۱۳ هزار میلیارد تومانی در دولت احمدی نزاد خبر داد که مربوط به فروش زمین‌های فرودگاه قشم و بندر درگهان بوده است. به گفته وی: «۲۰ هزار هکتار از اراضی این فرودگاه را در زمان مدیریت آقای موسوی- از مدیران منصوب منطقه آزاد از سوی حمید بقایی- برای شهرک‌سازی و کاربری مسکونی، با عنوان پروژه شهرک طلایی (Golden City) واگذار می‌کنند. زمین را قیمت کرده و همان موقع آن را متری ۹۰ هزار تومان می‌فروشند. تحقیقات ما نشان داد زمین آن سوی خیابان- مجاور فرودگاه- همان موقع متری ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان فروش می‌رفته است. تخلف دیگر اینکه بدون آنکه پول بگیرند، زمین را به قیمت ۱۷ میلیارد تومان و با اقساط هفت‌ساله و از دم قسط فروخته‌اند و هیچ پیش‌پرداختی در کار نبوده است.»[۲۸]
شرکت خریدار این زمین‌ها به گفته وی در هنگام خرید ثبت نشده بوده و قرار داد صوری بوده است.
تخلفات بنیاد شهید
مجلس در سال ۱۳۹۲ تحقیق و تفحص از بنیاد شهید را تصویب کرد. غلامعلی جعفرزاده رئیس کمیته تحقیق و تفحص مجلس از بنیاد شهید خرداد ۱۳۹۳ دراین‌باره می‌گوید: «حجم فسادهای مالی آنقدر زیاد است که می‌ترسیم اگر آنها را افشا کنیم مردم شوکه شوند.»[۲۹][۳۰]
گم شدن اسناد تاریخی و کتاب‌های خطی سازمان میراث فرهنگی
برخی از کارکنان سازمان میراث فرهنگی گزارش داده بودند که ۴۸ هزار سند تاریخی و کتاب خطی هنگام انتقال سازمان میراث فرهنگی از تهران به شیراز در زمان ریاست حمید بقایی گم شده یا به تاراج رفته‌اند.[۳۱] بر پایه برآورد کارشناسان از کنار فروش این آثار تاریخی ناپدید شده در بازار سیاه دست‌کم ۴۸۰۰ میلیارد تومان عاید غارتگران شده است.[۳۱]
منابع
- http://www.tadbirkhabar.com/economy/74615
- http://www.khabaronline.ir/detail/429482/Economy/political-economy
- http://www.sharghdaily.ir/News/54833/بزرگترین-فسادهای-قرن-در-دولت-گذشته-اتفاق-افتاد-
- http://www.sharghdaily.ir/News/61551/گزارش-تکان‌دهنده-رئیس-مجلس-به-روحانی
- http://www.sharghdaily.ir/News/56434/مشکلات-به‌جامانده-از-دولت-قبل-از-مشکلات-پس-از-جنگ-بیشتر-است
- «ردپای مدیران تأمین اجتماعی در پرونده کهریزک؛ جوادی‌فر «اقرار و اعتراف» کرد که مرتضوی را بخشیده است! +سند». تابناک. بازبینی‌شده در ۰۶ نوامبر ۲۰۱۴.
- «تشکر از گذشت شاکی کهریزک با پول تامین‌اجتماعی». وبگاه الف. بازبینی‌شده در ۰۶ نوامبر ۲۰۱۴.
- «شوک دوم به دادگاه کهریزک؛ ماجرای رضایتی که ۸۴ میلیون تومان آب خورد / مرتضوی: پدر جوادی فر به خاطر خواب فرزندش رضایت داد». وبگاه نویدار. بازبینی‌شده در ۰۶ نوامبر ۲۰۱۴.
- «جزئیات یک رانت ۷ هزار میلیاردی در دولت دهم». خبرگزاری ایسنا. بازبینی‌شده در ۰۶ نوامبر ۲۰۱۴.
- «دردسر خرید هتل هما برای تأمین اجتماعی در زمان مرتضوی». خبرگزای جمهوری اسلامی ایران. بازبینی‌شده در ۰۶ نوامبر ۲۰۱۴.
- «اختلاس ۴۰۰ میلیون دلاری خرید قطعات هواپیما، اتهام جدید دولت احمدی‌نژاد». دویچه وله فارسی، ۵ نوامبر ۲۰۱۴. بازبینی‌شده در ۶ نوامبر ۲۰۱۴.
- ««تخلف» دولت احمدی‌نژاد در واردات ۴۰۰ میلیون دلار قطعات هواپیما». رادیوفردا، ۶ نوامبر ۲۰۱۴. بازبینی‌شده در ۶ نوامبر ۲۰۱۴.
- دکل گمشده ایران در خلیج مکزیک پیدا شد! خبرگزاری انتخاب
- http://alef.ir/vdcdjn0xoyt0596.2a2y.html?279684
- «شگفتی‌هایی که در نتیجه بررسی وضعیت بورسیه‌های غیرقانونی آشکار شد؛ اعطای بورسیه برای تحصیل در استرالیا در رشته مطالعات اندونزی!». تابناک. بازبینی‌شده در ۰۶ نوامبر ۲۰۱۴.
- «از ۳۷۷۲ نفری که در سال‌های ۸۸ تا ۹۲ بورس گرفته بودند؛ ۸۸۹ بورسیه لغو شد و ۱۶۸۹ بورسیه در آستانه لغو است+ داده‌نما». تابناک. بازبینی‌شده در ۰۶ نوامبر ۲۰۱۴.
- «وقتی رسانه ملی، مخالفت خود با شفاف‌سازی را فریاد می‌زند؛ آیا خبرنگار ۲۰:۳۰ تفاوت قطع بورس با اخراج را نمی‌داند؟! +فیلم». تابناک. بازبینی‌شده در ۰۶ نوامبر ۲۰۱۴.
- ««تخلف» دولت احمدی‌نژاد در واردات ۴۰۰ میلیون دلار قطعات هواپیما». رادیوفردا، ۶ نوامبر ۲۰۱۴. بازبینی‌شده در ۶ نوامبر ۲۰۱۴.
- http://www.sharghdaily.ir/News/49826/-کشف-فساد-۱۲هزار‌میلیارد‌تومانی
- http://www.sharghdaily.ir/News/55503/خاک-بر-سر-نماینده‌ای-که-به-وزیر-شماره-حساب-می‌دهد
- http://www.donya-e-eqtesad.com/news/889344/
- http://khordadnews.ir/news/143349
- http://www.tadbirkhabar.com/economy/74361
- http://aftabnews.ir/fa/news/295267/فساد-٣٢میلیاردی-در-وزارت-علوم-دولت-احمدی‌نژاد
- http://www.sharghdaily.ir/Modules/News/PrintVer.aspx?Src=Main&News_Id=62678
- http://www.entekhab.ir/fa/news/209666
- http://www.tadbirkhabar.com/news/economy/74647
- «ناگفته‌هایی از آنچه به بازداشت برخی مدیران سابق منطقه آزاد منجر شد ١٣ هزار میلیارد تومان تخلف در واگذاریهای قشم». روزنامه شرق.
- http://www.nazarnews.com/38778
- http://www.sharghdaily.ir/1394/01/23/Main/PDF/13940123-2273-2-2.pdf
«تاراج اسناد فرهنگی ایران در سه پرده». رادیو زمانه، ۰۳ آذر ۱۳۹۴. بازبینی‌شده در ۱۰ آذر ۱۳۹۴٫
