جرس: اقتصاد ایران کم بیماری ندارد. به سیستمی می‌ماند که ویروسی شده و هر روز، درد‌هایش بیشتر نمایان می‌شود. یک روز مدیران از کمبود نقدینگی گلایه دارند و روز بعد، رئیس کل بانک مرکزی از رشد نقدینگی در بازار به عنوان پدیده‌ای شوم نام می‌برد. وزیر کار می‌گوید نزخ بیکاری کاهش یافته و فعالان کارگری از رشد بیکاری در جامعه خبر می‌دهند و بحرانی که دامن گیر واحدهای تولیدی شده است. 
حالا هم یک نماینده مجلس از رشد ۵۸ درصدی قاچاق کالا در کشور خبر داده و گفته است که “قاچاق کالا تولید داخلی را زمین گیر کرده است.” دولت هر چه هم که تلاش کرده تا آمار و ارقام را پنهان کند و نگذارد که راز‌ها از پرده برون افتاد، در لا به لای گفته‌های مسوولان می‌توان به واقعیت‌های موجود پی برد.
بازار در تصرف کالای قاچاق
“عزت الله یوسفیان”، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفته است که قاچاق کالا به کشور با افزایش ۵۸ درصدی روبرو بوده و “عباس معمارنژاد” رئیس کل گمرک ایران خبر داده که کشف کالای قاچاق در کشور ۵۸ درصد افزایش یافته است. هر یک از این دو گزینه که درست باشد، حکایت از وضعیتی آشفته در مرز‌ها و بنادر رسمی و غیر رسمی ایران دارد.
چرا که به گفته یک مقام نظامی، کشفیات کالای قاچاق تنها سه درصد کالاهای قاچاق را تشکیل می‌دهد و ۹۷ درصد بقیه آن به بازار مصرف سرازیر می‌شود و نفس تولید کننده داخلی و تجار را می‌برد.
آن گونه که مسوولان دولتی گفته‌اند؛ لوازم آرایشی، پوشاک، لوازم خانگی و گوشی تلفن همراه در صدر لیست کالاهای قاچاق به ایران قرار دارد. به گونه‌ای که به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان گوشی تلفن همراه، ۸۰ درصد گوشی‌های تلفن وجود در بازار از راه قاچاق وارد کشور می‌شوند. رئیس هیات مدیره انجمن نساجی هم گفته است: ۷۰ درصد پوشاک موجود در کشور خارجی است و ۹۰ درصد آن از راه قاچاق به بازار رسیده است. به گفته او میزان قاچاق پارچه و پوشاک به کشور چهل برابر واردات رسمی است.
به گفته رئیس اتحادیه کشوری فروشندگان لوازم خانگی، ۹۰ درصد کالاهای جابه جا شده در فروشگاه‌های لوازم خانگی، خارجی هستند و بخش زیادی از آن‌ها از طریق قاچاق به بازار می‌رسند به گونه‌ای که این روز‌ها نمی‌توان مارک‌های قلابی را از اصل تشخیص داد. او گفته است که حداقل ۴۰ درصد کالاهای بازار لوازم خانگی قاچاق هستند و این ضربه سنگینی به تولید کننده و تجار وارد کرده است. مهدی ابویی، معاون پیشگیری و هماهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم گفته است که سالانه ۸۰۰ میلیون دلار لوازم بهداشتی و آرایشی قاچاق وارد بازار داخلی می‌شود.
قاچاق کالا به حوزه مواد خوراکی و غذایی هم رسیده است. چرا که بر اساس گفته‌های رئیس اتحادیه چایکاران، ۷۵ هزار تن چای قاچاق وارد بازار شده و چایکاران از این راه آسیب‌های زیادی متحمل شده‌اند. به گفته “سید باقر حسینی”، نماینده زابل در مجلس، قاچاق گوشت و دام زنده در شرق کشور هم بازار خوبی دارد. قاچاقچیان گوشت را کیلویی ۵ دلار در افغانستان می‌خرند و ۱۶ دلار در شرق کشور تحویل می‌دهند. همین سبب شده که کمتر کسی بتواند از سود ۱۱ دلاری در هر یک کیلو بگذرد.
حاشیه امن برادران قاچاقچی
اشپیگل آلمان در گزارشی که دو ماه پیش منتشر شد از قاچاق کالاهای صنعتی به ایران خبر داد. بر اساس این گزارش قایق‌های موتوری روزانه پنج بار مسیر بندر خساب در عمان تا بندرهای جنوبی ایران را می‌روند و می‌آیند. از عمان کالاهای صنعتی و پوشاک به ایران می‌برند و از آن طرف دام‌های زنده را می‌آورند.
آسو شیتدپرس هم با اشاره به افزایش نیروهای نظامی در خلیج فارس، گزارش داده است که اگر چه قاچاق کالا در خلیج فارس کاهش یافته اما همچنان قایق‌های حامل کالا روزانه حداقل دو بار این مسیر را طی می‌کنند و کمتر اتفاق می‌افتد که به دام نیروهای نظامی بیافتند. این دو گزارش در کنار گفته‌های برخی از نمایندگان مجلس و مسوولان دولتی حکایت از حاشیه امن قاچاقچیان دارد.
محمود احمدی‌نژاد، سال گذشته در مراسم روز مبارزه با قاچاق کالا و ارز، به صورت تلویحی انگشت اشاره را به سمت نهادهای نظامی در کشور گرفت و آنان را برادران قاچاقچی نامید. همین سبب شد که فرمانده سپاه به گفته‌های رئیس دولت واکنش نشان دهد و بگوید که سپاه در قاچاق کالا دست ندارد و در بندرهای تحت اختیار این نهاد هیچ گونه مبادله تجاری صورت نمی‌گیرد.
اما همان زمان، معمارنژاد، رئیس کل گمرک، در گفت‌و‌گو با خبرنگاران گفته بود؛ اسکله غیر مجاز در کشور داریم اما من اطلاعی از آن‌ها ندارم و بهتر است همان فردی که خبرش را می‌دهد – محمود احمدی‌نژاد – آدرس آن‌ها را هم بدهد.
بر اساس اعلام سازمان بنادر و دریا نوردی ۲۱۲ اسکله در کشور وجود دارد که تنها ۶۱ اسکله دارای مجوز قانونی هستند و گمرک در آن‌ها حضور دارد. آن گونه که هفته نامه آسمان گزارش داده است، ۱۳۴ اسکله دیگر در اختیار نهادهای دولتی قرار دارند. معاون ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفته است که وزارت نفت، شیلات، سپاه و نیروی انتظامی برخی از اسکله‌ها را در اختیار دارند.
علاوه بر این، هم اکنون قرار‌گاه سازندگی خاتم الاوصیاء، وابسته به بسیج سپاه پاسداران، طرح ایجاد کنار گذرهای سواحل ایران در شمال و جنوب را در اختیار دارد و همین سبب شده که برخی از نمایندگان مجلس و مسوولان دولتی، از دست داشتن این نهاد‌ها در قاچاق کالا به کشور خبر بدهند.
اما مسوولان سپاه این گفته‌ها را توجیه کم کاری دولت می‌دانند و فرمانده سپاه گفته است: کسانی که این مباحث را مطرح می‌کنند می‌خواهند توجه دولت و سایر دستگاه‌ها را از جایی که قاچاق کالا صورت می‌گیرد، منحرف کنند.
دولت قاچاقچی و کشتار کولبران
مقام‌های دولتی گفته‌اند که هیچ دولتی تا به حال در مبارزه با قاچاق کالا به اندازه آن‌ها موفق نبوده است اما آن گونه که گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد، قاچاق کالا در دولت احمدی‌نژاد افزایش چشمگیری داشته است. در حالی که آخرین آمار رسمی دولت نشان می‌دهد که سال گذشته، ۱۹ میلیارد دلار کالای قاچاق کشف کرده، فرمانده پلیش مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفته است که این تنها سه درصد حجم کالای قاچاق است.
تنها در سال گذشته ۱۲ هزار و ۵۳۶ پرونده در ارتباط با قاچاق کالا تشکیل شده و بر اساس گزارش‌های منتشر شده، قاچاق کالا از سال ۸۵ تا ۸۹، افزایش ۵۰۰ درصدی داشته است. همین سبب شده که گمانه زنی‌ها در باره نقش دولت در قاچاق کالا افزایش یابد.
علی اکبر اولیایی نماینده مردم یزد در مجلس پیش‌تر گفته بود: کل دولت به قاچاقچی تبدیل شده است. هیچ دستگاه دولتی را نمی‌توان یافت که دستی در قاچاق کالا نداشته باشد. بخشی از قاچاق کالا از طریق مرزهای رسمی و تحت نظارت گمرک صورت می‌گیرد.
سید باقر حسینی، نماینده زابل هم گفته است که اعضای شبکه قاچاق دام زنده از مدیران اجرایی بودند. این افراد از پست‌هایی که داشتند سوء استفاده کردند و دام زنده را به راحتی از افغانستان وارد کشور کردند. عزت الله یوسفیان هم از عدم وجود یکدستگی در میان دستگاه‌های مسوول در امر مبارزه با قاچاق کالا انتقاد کرده و گفته است که هر کدام از این‌ها کار خودشان را می‌کنند.
بر اساس گزارش‌های رسمی، استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان، آذربایجان غربی، کردستان، تهران و هرمزگان اصلیترین مبادی قاچاق کالا به کشور به شمار می‌آیند. با این حال به نظر می‌رسد که دولت مبارزه با قاچاق کالا را تنها به مرزهای غربی ایران محدود کرده و کولبران قربانیان مستقیم این مبارزه بی‌نتیجه دولت هستند. کمپین بین المللی حقوق بشر در گزارشی که اردیبهشت ماه امسال منتشر کرد، از کشته شدن ۱۵۰ کولبر در مرزهای غربی کشور خبر داد و از مسوولان قضایی ایران خواست که به این کشتار‌ها پایان دهند. همچنین آمارهای منتشر شده از سوی نهادهای فعال حقوق بشر در کردستان ایران نشان می‌دهد که در فاصله فروردین ماه سال گذشته تا اردیبهشت ماه امسال، نزدیک به ۱۸۲ کولبر در مناطق مرزی ایران مجروح یا کشته شده‌اند.