«…درست است که در جمهورى اسلامى، دست و پا مى برند و سنگسار مى کنند، درست است که حدّ را چنان مى زنند که شلاق پوست و گوشت را له و لورده مى کند، درست است که حکم به قصاص با اسید و در آوردن چشم مى دهند، اما اسلام جمهورى اسلامى، با اسلام داعش زمین تا آسمان فرق دارد، چرا که در جمهورى اسلامى کسى را از بالاى کوه به پایین پرتاب نمى کنند، و مجازات کسى را سوزاندن در آتش قرار نمى دهند!…»
اغلب ما ایرانیان، وقتى فیلم وحشى گرى هاى باور نکردنى داعش را در اینترنت مى بینیم، کم و بیش چنین تصورى در ذهن مان ایجاد مى شود. ما ایرانیان «عادت کرده« به شنیدن محکوم شدن متهمان به مجازات هاى شلاق و سنگسار و دست و پا بریدن، چنان به این موضوعات خو گرفته ایم که زشتى و وحشتناک بودن این مجازات ها به نظر مان نمى آید و مثلا در آتش سوزاندن یا افکنده شدن از بلندى و ارتفاع را هراس انگیز تر از مجازات هاى جارى در جمهورى اسلامى مى پنداریم.
اما آیا واقعا جمهورى اسلامى و مقامات عالى رتبه ى قضایى و غیر قضایى آن به مجازات هایى از قبیلِ در آتش سوزاندن یا از بلندى افکندن معتقد نیستند، یا معتقد هستند ولى فعلا نیازى به استفاده از آن ها نمى بینند. به عبارتى اگر روزى ضرورت ایجاب کند، آیا جمهورى اسلامى براى هراس افکندن در دل دشمنان اسلام و حکومت اسلامى مى تواند از همان مجازات هایى که داعش از آن ها بهره مى گیرد، استفاده کند یا خیر؟
آرى. مى تواند. آن هم به دردناک ترین شکل ممکن. به عبارتى نه تنها مجازات اسلامى از دید فقهاى عالى رتبه و درجه ى یک حکومت اسلامى باید وحشت آفرین باشد، بلکه باید دردناک نیز باشد؛ یعنى مجرم موقع مجازات، باید به صورت کامل درد و رنج ناشى از مجازات را حس کند.
عالى ترین مقامى که، هم از نظر اسلامى، هم از نظر فقهى، و هم از نظر قضایى و حقوق جزا مى توان سخن اش را ملاک اسلام سیاسى حاکم بر ایران قرار داد، آیت الله سید محمود هاشمى شاهرودى، رییس پیشین قوه ى قضاییه است.
او در کتاب «بایسته هاى فقه جزا» به صراحت، هم از مجازات هایى چون به صلیب کشیدن، دست و پا بریدن، سوزاندن در آتش، از بلندى در افکندن، اشاره مى کند، و هم بر شدت و حدت و دردناک بودن آن ها تاکید مى ورزد. زمانى که از او سوال مى شود آیا مى توان محکوم به چنین مجازات هاى دردناکى را بى حس کرد، پاسخ او با قاطعیت و تمام و کمال منفى ست.
در صفحه ى ٣٣۶ کتاب «بایسته هاى فقه جزا»ى آیت الله شاهرودى مى خوانیم:
«…اما آنچه از ادلـۀ حدود و تعزیرات به دست می آید این است که دردناک بودن کیفر به مقدار متعارف آن، شـرطی لازم بوده و جزو اصـل کیفر قرار داده شـده است. در نـتیجه، بی حس کردن محکـوم هنگـام اجرای کیفر به گـونه ای که درد تازیـانه یـا قطـع عضو را احساس نکند، جایز نیست. رأی صحیح همین است و به چند بیان میتوان آن را تقریب کرد…»
او در صفحه ى ٣٣٧ همین کتاب در باره ى مجازات هایى مثل «به صلیب کشیدن» و «بریدن دست و پا» مى گوید:
«…آیه ای که حـد محـاربه را بیان کرد، نیز دلالت بر شدیـد بودن کیفر آن دارد، کیفرهایی ماننـد کشـتن و به صـلیب کشـیدن و بریـدن دست و پا در این آیه همه به صـیغۀ تفعیل آمده است که دلالت بر تشدید فعل دارد و آنچه از آن فهمیده میشود شدید کردن کیفر است…»
شاهرودى در صفحه ى ٣٣٨ کتاب دلیل «فنى» ضرورت درد کشیدن مجرم در اثناى مجازات را توضیح مى دهد و بر حضور مردم براى مشاهده ى مجازات و درد کشیدن مجرم جهت عبرت گرفتن تاکید مى ورزد:
«منظور از تشریع حد، عذاب دادن و آزردن مرتکب است تا بدین وسیله او و بلکه دیگران را از ارتکاب جرم بازدارد. به همین جهت در بعضی از حدود، واجب است که مجازات در حضور گروهی از مؤمنان صورت گیرد و ایشان شاهد اجرای حد باشند. ممکن است ادعاشود که اجرای حـد خصوصًا درمواردی مثل قطع عضو،حتی اگرمحکوم رابی حس نیزکننـد، همواره مرتبه ای از عـذاب و آزار را به همراه دارد ولو به لحاظ آثار بعـد از اجرا باشـد. بر این اساس، مراد از درد و عـذابی که در آیات یاد شده بدان اشاره شده است، همین مقدار از عذاب است و آیات مذکور دلالتی بر شرطیت عذاب و آزار، بیش از این مقدار ندارد. این ادعـا را نمیپـذیریم، زیرا خلاـف ظهور آیات است. ظاهر آیات یاد شـده این است که نفس حـد تازیانه یا قطع عضو، عـذاب و آزار است یعنی عـذاب دادن و آزردن محکوم، با خود حـّد حاصل میشود نه با آثار و پیامـدهای بعـدی آن از قبیل ننگ و بدنامی. بلکه میتوان گفت، فهم عرفی و ارتکـاز عقلاـیی در بـاب کیفرهایی مثل زدن و قطع عضو، آن است که در این کیفرها، همان جنبۀ دردنـاک بودن و آزار جسـمانی آنهـا مورد نظر است تا از این طریق، مجرمان تأدیب شـده و دیگر مرتکب جرم نشونـد و نیز تأدیب آنان مایـۀ تن ّبه دیگران شود، چنانکه در مورد وعـده عـذاب و کیفرهای اخروی و یا آزار و شـکنجههایی که طاغوتها و زورمداران پیوسـته اعمال میکننـد نیز همین غرض مورد نظر است. این فهم عرفی به آن معنا است که در اینجا قرینۀ عقلی ارتکازی وجود دارد که ادلـۀ کیفرهایی ماننـد تازیانه و رجم را به این نکته منصـرف میکنـد که مراد از این گونه کیفرها، آزردن و عذاب دادن محکوم است و ِصرف شکل و صورت کیفر مراد نیست. بر این اساس، حتی اگر در آیات شریفه، تعبیر عذاب و ایذاء هم نیامده بود بلکه تعبیرهایی مانند َجلد و قطع و ضرب آمده بود نیز ما به مقتضای همین قرینۀ نوعی و فهم ارتکازی، از آنها استفاده میکردیم که در مقام کیفر دهی، عذاب داشتن و دردناک بودن کیفر، شرط است. بنـابراین به مقتضـای طبیعت این گونه کیفرهـا، دردنـاک بودن و آزار داشـتن به انـدازه متعـارف، جزء مفهوم عرفی و ارتکازی آنها است و در این نکته جای هیچ تردیدی نیست…»
اما وحشتناک ترین قسمت کتاب آیت الله هاشمى شاهرودى، قاضى القضات سابق جمهورى اسلامى، پرداختن به مجازات هایى مانند سوزاندن و از بلندى در افکندن است، که در این مجازات ها هم از نظر ایشان بى حس کردن محکوم «حرام» است. این موضوع در صفحه ى ٣۴۵ کتاب «بایسته هاى فقه جزا»ى او به صراحت بیان شده است:
«…حاصـل کلام آنکه: اطلاق ادلـۀ حـدود و سـیره عملی متشـرعان و اطلاق فتواها و ارتکازهای فقهی و متشـرعی همگی دلالت بر آن دارنـد که در باب حدود و تعزیرات، اجرای کیفرهای جسـمانی بدون بیحسـی، حتی در صورتی که محکوم هم آن را در خواسـت کرده باشد، حرام نیست، چه رسد که او درخواست نکرده باشد. در این حکم هیچ فرقی میان حدود گوناگون وجود ندارد. آری در مواردی مثل حـد تازیانه یا رجم یا سوزاندن یا در افکندن از بلندی، انجام عمل بیحسـی حرام است و باید محکوم از مطالبۀ آن منع شود. چرا که در این گونه موارد،از ادلۀ آنها اسـتفاده می شود که شارع به نوع آزار و عذابی که عادتًا از این کیفرها حاصل می شود نظر داشـته و لازم میدانسـته که محکوم به هنگام اجرای حـد، آن را احساس کنـد. اما در غیر از موارد یاد شده، حرمت بیحسـی یا وجوب منع محکوم از مطالبۀ آن ثابت نیست…»
این که بعد از خواندن مطالبى که با این صراحت نوشته شده و مشابهت افکار مقامات عالى رتبه ى حکومت اسلامى ایران را با داعشى ها نشان مى دهد باز بر تفاوت «افکار» میان حکومتیان ایران و داعشى ها اصرار ورزیم، چیزى جز خوش خیالى نخواهد بود.
از: گویا
