خبر برکناری «حسن طائی»، رییس دانشکده اقتصاد «دانشگاه علامه طباطبایی» به خاطر برگزاری مراسم رونمایی کتاب «فروپاشی»، نوشته «رضا هدی صابر»، یکی از داغ‌ترین خبرهای روز گذشته بود.
رضا هدی صابر که از همین دانشگاه فارغ‌التحصیل شده بود، روزنامه‌نگار، پژوهش‌گر و از فعالان ملی مذهبی بود که یک سال پس از انتخابات بحث‌برانگیر سال ۱۳۸۸ بازداشت شد. او ۱۲خرداد ۱۳۹۰ در اعتراض به مرگ مشکوک «هاله سحابی» در مراسم تشییع جنازه پدرش(«عزت‌الله سحابی»)، در زندان «اوین» اعتصاب غذا کرد و ۲۱ خرداد، پس از انتقال از زندان به بیمارستان، بر اثر نارسایی قلبی درگذشت.
مراسم رونمایی کتاب هدی صابر در دانشکده علامه روز ۲۲ خرداد و با سخن‌رانی دکتر «فرشاد مومنی»، اقتصاددان و عضو هیات علمی این دانشگاه و «سعید مدنی»، جامعه‌شناس و فعال سیاسی برگزار شد.
برگزاری این مراسم واکنش رسانه‌های تندرو را به همراه داشت. خبرگزاری «فارس»، وابسته به سپاه پاسداران پس از برگزاری این مراسم، در گزارشی با عنوان «پشت پرده حضور تبعیدی سابقه‌دار در دانشگاه علامه»، به برگزارکنندگان این مراسم و مسوولان دانشگاه تاخت.
یکی از دانشجویان این دانشکده که در مراسم رونمایی کتاب فروپاشی حضور داشته است، به «ایرانوایر» می‌گوید: «آقای مدنی حضار را به یک دقیقه سکوت برای احترام به کشته‌شدگان ۸۸ دعوت و آقای مومنی از آقای هدی صابر با عنوان “شهید” یاد کردند. هر دو این موضوعات در گزارش خبرگزاری فارس نوشته شده بود. چون چند نفر از بسیج دانشجویی هم خودشان را به مراسم رسانده و گزارش‌ها را به رسانه مورد علاقه خود داده بودند.»
سعید مدنی، جامعه‌شناس و از فعالان ملی مذهبی است. او سال ۱۳۹۰ دستگیر شد و به اتهام همکاری با «شورای هماهنگی راه سبز امید»، «کانون مدافعان حقوق بشر» و «کمیته پی‌گیری بازداشت‌های خودسرانه»، به شش سال زندان و ۱۰ سال تبعید به بندرعباس محکوم شد.
اسفند ماه سال ۱۳۹۴، مدنی با شرایط آزادی مشروط، از زندان بیرون آمد. او مقدمه کتاب فروپاشی» را نوشته و دلیل دعوت از او برای حضور در مراسم رونمایی کتاب، همین موضوع بوده است.
مراسم رونمایی کتاب فروپاشی از سوی مدیریت دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه، «انجمن دانش‌آموختگان» این دانشگاه و «موسسه مطالعات دین و اقتصاد» برگزار شده بود. «ایرانوایر» از سعید مدنی درباره حواشی ایجاد شده که منجر به برکناری رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه شد، پرسیده است:
فکر می‌کردید مراسم رونمایی از کتاب فروپاشی این قدر حاشیه ایجاد کند؟
- اخیرا نمونه مشابهی برای خود من پیش آمد. اوایل امسال وقتی کتاب «درباره اعدام» من منتشر شد، قرار شد جلسه رو نمایی در یک مرکز خصوصی برگزار شود اما مانع برگزاری آن جلسه شدند و بعد هم از پخش کتاب ممانعت کردند. این کتاب، نقد و بررسی در آثار حقوقی و اجتماعی اعدام بود که توسط ناشر به اداره فرهنگ و ارشاد برده شده بود. بعد از اصلاحیه‌هایی که ارشاد داد و انجام شد، مجوز انتشار دادند و کتاب توسط انتشارات «پارسه» منتشر شد. اما اخیرا مجوز کتاب به صورت دو مرحله‌ای داده می‌شود؛ یعنی یک مجوز چاپ و یک مجوز پخش می‌دهند. معمولا مجوز پخش را کتابی که مجوز چاپ گرفته است، می‌گیرد. اما در مورد دادن مجوز پخش این کتاب، تاخیر داشتند. از آن جایی که قبلا اعلام شده بود مراسم رونمایی کتاب برگزار می‌شود، برای برگزاری مراسم اقدام شد ولی با مراجعه به مسوول مرکز، به آن‌ها ابلاغ کردند که مراسم انجام نشود. در مورد کتاب فروپاشی هدی صابر البته مساله به گونه دیگری بود؛ یعنی کتاب حتی مجوز چاپ و پخش را گرفته و توزیع شده بود و بعد برای کتابی که به طور رسمی با دریافت مجوزها منتشر شده بود، مراسم رونمایی گرفته شد. قبل از برگزاری مراسم هم تهدیدهایی مبنی بر برهم زدن مراسم انجام شده بود. البته این تهدیدها و مداخله از طرف افراد غیر مسوول بود که الحمدلله اتفاقی نیفتاد. اما همان طور که می‌دانید، حالا دکتر طائی، ریاست محترم دانشکده و از اساتید برجسته دانشگاه به خاطر برگزاری مراسم از سمت خود برکنار شده است.
حضور شما به عنوان یک فعال سیاسی در شکل‌گیری این حواشی تاثیر داشته است؟
- حضور من در مراسم رونمایی دلیل مشخصی داشت چون مقدمه کتاب فروپاشی را من نوشته بودم. سخنران دوم هم آقای دکتر فرشاد مومنی بودند که از اساتید هدی در دوران دانشجویی بودند و رابطه و تعامل خیلی فعالی در دوران دانشجویی و بعد از آن با هم داشتند. ضمن این که بنده هیچ منعی برای حضور در مراسم، سخن‌رانی و انتشار کتاب ندارم. قبل از این مراسم و بعد از این مراسم هم در دانشگاه‌ها و مراکز مختلف سخن‌رانی داشته‌ام و منعی وجود نداشته است. بنابراین، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که یک مداخله غیر رسمی و صرفا سلیقه‌ای از خارج از دانشگاه موجب این برخورد حاد با رییس دانشکده آقای دکتر طائی شده است.
موضوع کتاب فروپاشی، بررسی سیاست‌های رژیم پهلوی و علت فروپاشی این رژیم است؛ فکر می‌کنید چرا مراسم رونمایی چنین کتابی حاشیه‌ساز شده است؟
- بله؛ کتاب فروپاشی، نقد و بررسی سیاست‌های رژیم پهلوی در دهه ۵۰ است. اساسا موضوع این کتاب، مطالعه سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی رژیم پهلوی در این دوره زمانی است. بنابراین، موضوع کتاب هم نباید حساسیت ایجاد کند چون بررسی روند فروپاشی رژیم پهلوی است. این کتاب در خیلی سال پیش و در دهه ۶۰ تدوین شده است اما مخاطبان آن امروز خیلی وسیعتر هستند چون کسانی فکر می‌کنند نظام‌های سیاسی به صرف برخورداری از اقتدار، حتی در صورت انجام خطای مکرر، برقرار می‌مانند و دایمی هستند. این کتاب نشان می‌دهد چنین چیزی درست نیست. این تصور و احساس جاودانگی در رژیم پهلوی هم وجود داشت و او را در معرض نادیده‌گرفتن خطاها و پنهان کردن اشتباهاتش قرار داد که همین موضوع منجر به فروپاشی آن شد. در واقع، در مقدمه‌ای که نوشتم هم به این که کتاب از آن جهت که تغییرات و تحولات انقلاب را صرفا از درون نظام سیاسی حاکم بر پهلوی بررسی کرده است، ویژگی بدیعی دارد. معمولا در تحولات اجتماعی و سیاسی، مثل انقلاب، آن قدر حضور مردم در صحنه‌های سیاسی اجتماعی و میتینگ‌ها برجسته می‌شود که کسی به اتفاقاتی که در درون نظام سیاسی در حال رخ دادن است، توجه نمی‌کند و تصمیمات خطایی که موجب این وضعیت شده‌اند، نادیده می‌گیرند. کار خاص مرحوم هدی صابر در این بود که این وجه را ملاحظه کرد و در کتاب خود با استنادات دقیق، این موضوع را مورد بررسی قرار داد.
محدودیت‌ها در انتشار کتاب و حتی برگزاری مراسم رونمایی برای شما که سال‌ها است در حوزه پژوهش و تحقیق فعالیت می‌کنید و کتاب می‌نویسید، کار را سخت نمی‌کند؟
- این محدودیت‌ها برای کسانی که کار اصلی آن‌ها تحقیق و پژوهش و انتشار کتاب است، سال‌ها است وجود دارد. ولی به نظر می‌رسد این محدودیت‌ها در یکی دو سال اخیر بیش‌تر شده‌اند؛ یعنی همزمان با شروع به کار دولت آقای «حسن روحانی»، وضع کمی در مقایسه با دولت آقای «محمود احمدی‌نژاد» بهتر شد و برخی از کتاب‌هایی که سال‌ها مجوز نگرفته بودند، منتشر شدند. اما در دوره دوم ریاست جمهوری ایشان، تقریبا بسیاری از محدودیت‌ها برگشتهاند و ناشران گرفتاری‌های زیادی برای گرفتن مجوز انتشار کتاب دارند.
-
از: ایران وایر