یک عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی چندی پیش از اعلام وصول «طرح تفکیک استان سیستان و بلوچستان به چهار استان» خبر داد
شماری از فعالان مدنی درباره مخاطرات و همچنین انگیزه‌های احتمالی پشت چنین طرحی هشدار دادند
یک عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی چندی پیش از اعلام وصول «طرح تفکیک استان سیستان و بلوچستان به چهار استان» خبر داد. پیش از این نیز طرح تقسیم این استان مطرح شده بود. با این حال شمار زیادی از کاربران توییتر به چنین طرحی اعتراض کردند و مشکل سیستان و بلوچستان را فقر، محرومیت و تبعیض دانستند.
***
خبر اعلام وصول طرح تفکیک سیستان و بلوچستان به چهار استان را «محسن دهنوی»، عضو هیات رئیسه مجلس، روز چهارشنبه ۲۸ آبان اعلام کرد.
پس از آن شماری از فعالان مدنی درباره مخاطرات و همچنین انگیزه‌های احتمالی پشت چنین طرحی هشدار دادند.
به دنبال فراگیر شدن این هشدارها، فراخوانی برای اعتراض همزمان مطرح شد و سرانجام عصر پنجشنبه ششم آذر ۱۳۹۹ کاربران توییتر با استفاده از هشتگ «#نه_به_تقسیم_بلوچستان» مخالفت خود را با این طرح ابراز کردند.
با وحود گزارش‌هایی مبنی بر کندتر شدن سرعت اتصال به اینترنت و همچنین محدودیت بیشتر در دسترسی به فضای مجازی در شهرهای استان سیستان و بلوچستان، این هشتگ ساعاتی پس از آغاز کارزار به ترند نخست ایران تبدیل شد و تا لحظه تنظیم این گزارش، بیش از ۶۳ هزار بار نشر و بازنشر شده است.
فعالان حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی فهرستی طولانی از مشکلات مختلفی که شهروندان این استان با آن دست به گریبانند، می‌گویند راه حل معضلاتی که در ۴۲ سال گذشته گسترده شده، تقسیم استان نیست.
«فرزین کدخدایی»، از فعالان حقوق اقلیت‌های قومی، به عنوان یکی از مخالفان این طرح، با حضوری فعالانه در فضای مجازی، فهرستی از مشکلات شهروندان سیستان و بلوچستان را در چند توییت منتشر کرد.
او در یکی از توییت‌هایش تصویری از دو کودک بی‌شناسنامه بلوچ را منتشر کرد و نوشت: «این حال و روزماست! با این تقسیم میخواهند کپرهایمان را نیز بگیرند بخاطر ایجاد چند منصب و کرسی برای آقازاده‌هایشان! سهم ما از این تقسیم فقط فقر تحمیلی بیشتر است! #نه_به_تقسیم_بلوچستان.»
«حبیب‌الله بلوچ»، یکی از اعضای کمپین فعالان بلوچ، در توییترش نوشت: «بلوچستان خط قرمز ماست؛ تجزیه دوباره هویتمان را با سکوت نظاره‌گر نمی‌شویم.»
شماری از کاربران توییتر با اشاره به تلاش جمهوری اسلامی برای وصل کردن هر گونه فعالیت مربوط به حقوق اقلیت‌ها به «تجزیه‌طلبی»، مهم‌ترین عامل به خطر انداختن تمامیت ارضی ایران را خود جمهوری اسلامی دانستند.
به نوشته کاربری به نام «یاسمن»، تهدیدکننده حاکمیت سرزمینی ایران در واقع جمهوری اسلامی است «با فقر، فلاکت، تبعیض، بیکاری و تفرقه‌افکنی بین اقوام».
این طرح چه می‌گوید؟
طرح تقسیم استان سیستان و بلوچستان پیش از این نیز چند بار مطرح شده و پس از مخالفت‌ها، کنار گذاشته شده بود.
در «طرح تفکیک» که این بار به هیات رئیسه مجلس ارائه شده، سیستان و بلوچستان به چهار استان تقسیم می‌شود. بنابر گمانه‌زنی برخی رسانه‌ها، حوزه این چهار استان بدین ترتیب خواهد بود:
استان «سیستان» شامل شهرستان‌های زابل (مرکز استان)، زهک، هیرمند، هامون و نیمروز با جمعیت تقریبی ۶۰۰ هزار نفر.
استان «سرحد» شامل شهرستان‌های زاهدان (مرکز استان)، خاش و میرجاوه با جمعیت تقریبی یک میلیون نفر.
استان «بلوچستان» شامل شهرستان‌های ایرانشهر (مرکز استان)، سراوان، سیب و سوران و مهرستان و دلگان با جمعیت تقریبی ۶۰۰ هزار نفر.
استان «مکران» شامل شهرستان‌های چابهار (مرکز استان)، کنارک، نیک‌شهر، سرباز، قصرقند و فنوج با جمعیت تقریبی ۶۰۰ هزار نفر.
پیشنهاددهندگان این طرح می‌گویند که آن را با هدف «تمرکززدایی در تصمیم‌گیری و مساوات در بهره‌مندی ساکنان از امکانات دولتی» تهیه و ارایه کرده‌اند.
استان سیستان و بلوچستان با جمعیتی بیش از دو میلیون و ۷۰۰هزار نفر، دومین استان پهناور ایران (پس از استان کرمان) به شمار می‌رود.
با این حال شمار زیادی از ساکنان و مسئولان محلی، از جمله «مولانا عبدالحمید اسماعیل‌زهی»، امام جمعه اهل سنت زاهدان، می‌گویند راه حل مشکلات این استان در تغییر نوع نگاه‌ها و دیدگاه‌ها است.
او خطاب به نمایندگان مجلس و کسانی که چنین طرحی را در دستور کار قرار داده‌اند، گفته است: «به جای تقسیم استان تبعیض را برطرف کنید و با به کارگیری مدیران توانمند و شایستگان اقوام و مذاهب، به خواسته‌های مردم رسیدگی کنید.»
فهرستی طولانی از مصائب یک استان
فهرست محرومیت‌های چهار دهه‌ای در سیستان و بلوچستان طولانی است که نمونه‌وار می‌توان به فقر و بیکاری، بحران آب، تبعیض‌های مذهبی، کودکان بی‌شناسنامه و مهم‌تر از همه، نبود اراده‌ای برای رفع محرومیت و تبعیض اشاره کرد.
فقر و بیکاری: گذشته از آمارهای گاه به گاهی که درباره فقر گسترده در استان سیستان و بلوچستان منتشر می‌شود، «علیم یارمحمدی»، نماینده زاهدان در مجلس، در سال ۱۳۹۷ گفته بود: «۷۵ درصد مردم استان فقر غذایی دارند، مردم روستاهای این استان آب سالم برای خوردن ندارند، نان ندارند و به لحاظ معیشت، از هرنظر که فکر کنید، در شرایط نامطلوبی قرار دارند. حتی در خود شهر زاهدان نیز بالغ بر ۳۵۰ هزار نفر آب سالم لوله کشی ندارند و در خیلی از نقاط خود شهر نیز با تانکر آب‌رسانی می‌شود. هیچ بعید نیست که مردم رو به خوردن گوشت حیواناتی نظیر گربه و کلاغ بیاورند.»
متوسط آمار بیکاری در استان سیستان و بلوچستان نیز، در خوش‌بینانه‌تر حالت، بالای ۴۰ درصد تخمین زده می‌شود. با این حال جنوب این استان وضعیت اندکی بدتر دارد و نرخ بیکاری آن حدود ۵۰ درصد است.
با این حال وضعیت در جنوب استان نیز در حال تغییر است و پس از صدور مجوز صید صنعتی برای کشتی‌های چینی، صیادان محلی یا باید به آب‌های دورتر که محل جولان دزدان دریایی است بروند یا این پیشه را کنار بگذارند.
۷۰ درصد روستاییان بلوچ ساکن شمال این استان به دلایلی همچون خشکسالی و بیکاری به سایر استان‌ها مهاجرت کرده‌اند. شماری از بیکاران نیز به قاچاق سوخت روی آورده‌اند.
بحران آب: دوسوم جمعیت این استان، یعنی حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر، به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند. در سال‌های اخیر، بیش از ۳۰۰ روستا در این استان به دلیل خشکسالی متروکه شده‌اند.
برداشتن آب از چاله‌ها، موسوم به «هوتگ»، گذشته از اینکه آلودگی دارد بارها به خاطر اینکه کودکان در آن غرق شده‌اند یا قربانی حمله تمساح‌های محلی به نام «گاندو» شده‌اند خبرساز بوده است.
نبود اراده برای آبادانی: تبعیض شدید مذهبی و قومی به طور آشکار در استان سیستان و بلوچستان قابل رویت است. شهرهای عمدتا سنی‌نشین در فقر مطلق به سر می‌برند. نهادهای دولتی که در این شهرها هست نیروهایش را از تهران یا از معدود شهرهای شیعی‌نشین استان می‌گیرد.
شمار زیادی از طرح‌های عمرانی و صنعتی نیز نیمه‌کاره رها شده و فقط پروژه‌های امنیتی و نظامی در این استان مورد توجه قرار می‌گیرد. علی‌رغم موافقت‌نامه‌ای که بین قرارگاه «خاتم الانبیا» و« شرکت ملی گاز ایران» امضا شد، سیستان و بلوچستان همچنان تنها استانی است که از داشتن گاز شهری محروم است.
مدارس کپری، کانکسی و غیر استاندارد که حدود ۵۰ درصد مدارس استان هستند، یک‌هفتم کودکان استان که از تحصیل بازمانده‌اند، سوء تغذیه بیش از ۱۲ هزار کودک، و وجود بیش از ۱۳۰ هزار بلوچ بی‌شناسنامه از دیگر محرومیت‌های این استان است.
از: ایران وایر