ایران وایر
«محمدجعفر جعفری لنگرودی»، حقوقدان شهیر ایرانی، در آستانه صد‌سالگی در شهر «ایستبورن» بریتانیا درگذشت. جعفری لنگرودی همراه با «ناصر کاتوزیان»، از اولین افرادی در ایران بود که موفق به اخذ درجه دکتری حقوق شده بود. موضوع نظریه دکتری او، «تاثیر اراده در حقوق مدنی» بود. اساس فکری جعفری لنگرودی بر این بود که «حقوق باید در خدمت عدالت باشد.»
***
تحصیلات آکادمیک در کنار مطالعات اسلامی و فقهی، از جعفری لنگرودی متخصصی ساخته بود که پس از انقلاب بهمن ۱۳۵۷، تصور می‌شد در نوشتن قانون اساسی جدید برای ایران، می‌توان از دانش آن برای مقصودی که انقلابیون در استفاده از مقررات فقهی برای تنظیم قوانین داشتند، استفاده کرد.
او از اعضای تدوین پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی شد که قرار نبود اصل ولایت فقیه در آن گنجانده شود، اما بعدها با تشکیل مجلس خبرگان به‌جای مجلس موسسان، و با اصرار «حسینعلی منتظری»، نایب‌رییس این مجلس، این اصل به آن اضافه شد و در بازنگری آن در سال ۱۳۸۶، به «ولایت مطلقه» فقیه تغییر کرد؛ که اختیارات حکمران جمهوری اسلامی را به‌شکل بی‌حد و حسابی افزایش داد.
غنای کنونی متون حقوقی ایران، تا حد زیادی مدیون جعفری لنگرودی و تالیفات متعدد حقوقی اوست. کتاب ارزشمند او با عنوان «ترمینولوژی حقوق»، حاوی اصطلاحات حقوق، علوم سیاسی و اقتصادی و تاریخ حقوق و رشته‌های مختلف فقه اسلامی، یکی از آن‌هاست که در میان کتاب‌های مرجع حقوقی در ایران قرار دارند.
اما شاهکار او، دانشنامه پنج جلدی «الفارق» است که تالیف آن در سال ۱۳۸۵ به پایان رسید و توسط انتشارات «گنج دانش»، که قدیمی‌ترین ناشر آثار حقوقی در ایران است، منتشر شد. الفارق، جایزه کتاب سال ایران در رشته حقوق را هم کسب کرده است.
الفارق را باید اولین و در حال حاضر بزرگ‌ترین دانشنامه حقوقی تالیف شده به زبان فارسی دانست. جعفری لنگرودی در این اثر، مبنای استدلالی از مذاهب مختلف اسلامی را جمع‌آوری کرده است. همچنین حقوق روم را که از تمدن‌های حقوقی مهم در جهان است و اکنون اساس ساختار حقوقی در برخی از کشورهای اروپایی را تشکیل می‌دهد، در این کتاب بررسی کرده است.
جعفری لنگرودی در سال‌های فعالیت پیش از این انقلاب، هم‌زمان، هم به قضاوت در دادگستری و هم تدریس در دانشگاه پرداخت و مدتی رییس دانشکده حقوق دانشگاه تهران بود.
مرگ او جایی خارج از کشوری که آن را عاشقانه دوست می‌داشت و باقی‌ماندن پیکرش بیرون ایران در یکی از سال‌های سیاه و غم‌بار ایران، به‌نوعی نمادی از حال و روز ایران است. او در روزهایی جان سپرد که جمهوری اسلامی، اجرای اصول بنیادین حقوق و از جمله حقوق‌بشر را، به قهقرایی برده که بخشی از آن، از میراث جعفری لنگرودی است.
