ونداد اولاد عظیمی
دوشنبه ۳ مارس ۲۰۱۴ (۱۲ اسفند ۱۳۹۲) بیست و پنجمین نشست شوراى حقوق بشر سازمان ملل متحد در شهر ژنو آغاز مى شود و تا ۲۸ مارس ۲۰۱۴ (۸ فروردین ۱۳۹۳) ادامه خواهد یافت.
“شوراى حقوق بشر” که به عنوان یک نهاد بین‌المللى، طبق قطعنامه ۲۵۱/۶۰ مورخ ۱۵ مارس ۲۰۰۶ تأسیس شده است، سالانه و به طور منظم، حداقل سه اجلاس عادى برگذار مى کند که هر جلسه با طول زمانى حداقل ۱۰ هفته میباشد.
جمهورى اسلامى ایران به قطعنامه تأسیس شوراى حقوق بشر، رأى ممتنع داده بود. این قطعنامه با ۱۷۰ رأى مثبت، ۴ رأى منفى اسرائیل، آمریکا، پالائو، جزایر مارشال و سه رأى ممتنع ایران، بلاروس و ونزوئلا به تصویب رسید. اما این موجب نشد که ج.ا.ایران براى عضویت در شورا کاندیدا نشود. هر چند ایران نتوانست براى عضویت در شورا، اکثریت لازم را در مجمع عمومى کسب نماید.
ایران در فوریه ۲۰۰۹ نیز نامزدى خود را براى عضویت در شوراى حقوق بشر اعلام کرد و یکى از پنج کشور گروه منطقه آسیا بود که به دنبال دستیابى به یکى از چهار کرسى این گروه منطقه اى در شورا بود اما با موج مخالفتهاى بین المللى مواجه و نهایتا از نامزدى انصراف داد.
اولین حضور جدى ایران به دهمین اجلاس شوراى حقوق بشر سازمان ملل متحد بر مى گردد که منوچهر متکى وزیر امور خارجه ج.ا.ایران، ریاست هیات ایرانى در آن اجلاس را بر عهده داشت. اما در سالهاى اخیر ریاست هیات ایرانى به اعضاى سفارت ایران در سوئیس کاهش یافته است.
شوراى حقوق بشر داراى ۴۷ عضو میباشد که با رأى مستقیم، فردى و اکثریت اعضا مجمع عمومى براى مدت ۳ سال انتخاب می‌شوند و انتخاب آنها به صورت متوالى براى یک دوره دیگر و به صورت متناوب براى دوره‌هاى بعد نیز امکان پذیر است. طبق بند ۷ قطعنامه ۲۵۱/۶۰ عضویت در شورا بر مبناى توزیع منصفانه جغرافیایى خواهد بود.
الجزایر (۲۰۱۶)، آرژانتین (۲۰۱۵)، اتریش (۲۰۱۴)، بنین (۲۰۱۴)، بوتسوانا (۲۰۱۴)، برزیل (۲۰۱۵)، بورکینافاسو (۲۰۱۴)، شیلى (۲۰۱۴)، چین (۲۰۱۶)، کنگو (۲۰۱۴)، کاستاریکا (۲۰۱۴)، ساحل عاج (۲۰۱۵)، کوبا (۲۰۱۶)، جمهورى چک (۲۰۱۴)، استونى (۲۰۱۵)، اتیوپى (۲۰۱۵)، فرانسه (۲۰۱۶)، گابن (۲۰۱۵)، آلمان (۲۰۱۵)، هند (۲۰۱۴)، اندونزى (۲۰۱۴)، ایرلند (۲۰۱۵)، ایتالیا (۲۰۱۴)، ژاپن (۲۰۱۵)، قزاقستان (۲۰۱۵)، کنیا (۲۰۱۵)، کویت (۲۰۱۴)، مالدیو (۲۰۱۶)، مکزیک (۲۰۱۶)، مونته نگرو (۲۰۱۵)، مراکش (۲۰۱۶)، نامیبیا (۲۰۱۶)، پاکستان (۲۰۱۵)، پرو (۲۰۱۴)، فیلیپین (۲۰۱۴)، جمهورى کره (۲۰۱۵)، رومانى (۲۰۱۴)، روسیه (۲۰۱۶ ) پادشاهی سعودى (۲۰۱۶)، سیرالئون (۲۰۱۵)، آفریقاى جنوبى (۲۰۱۶)، مقدونیه (۲۰۱۶)، امارات متحده عربى (۲۰۱۵)، بریتانیا و ایرلند شمالى (۲۰۱۶)، ایالات متحده آمریکا (۲۰۱۵)، ونزوئلا (۲۰۱۵) ویتنام (۲۰۱۶)؛ ۴۷ کشورى هستند که ترکیب شورا در جریان بیست و پنجمین نشست شوراى حقوق بشر را تشکیل مى دهند و در خصوص گزارش احمد شهید، گزارشگر ویژه در خصوص نقض حقوق بشر در جمهورى اسلامى ایران تصمیم گیرى خواهند کرد. (اعداد داخل پرانتز، تاریخ انقضاى عضویت این کشورها در ترکیب شورا میباشد. در جریان همین اجلاس در خصوص عضویت کشورهاى جایگزین تصمیم گیرى خواهد شد.)
در جریان اجلاس آتى، گزارش سالانه از وضعیت حقوق بشر در جمهورى اسلامى ایران، توسط گزارشگر ویژه، احمد شهید، قرائت و به دنبال آن در خصوص تمدید ماموریت احمد شهید نسبت به دیدبانى وضعیت حقوق بشر در جمهورى اسلامى ایران، تصمیم گیرى خواهد شد. گزارش احمد شهید به شوراى حقوق بشر، با قطعنامه اى در مورد نقض حقوق بشر در جمهورى اسلامى همراه خواهد بود.
شعارهاى انتخاباتى دولت حسن روحانى در خصوص آزادى زندانیان سیاسى و ایجاد فضاى باز سیاسى، و تلاش وى براى نمایش چهره اى متفاوت از جمهورى اسلامى ایران در جامعه بین الملل، به ویژه پس از توافقنامه اخیر در زمینه هسته اى، نشست آتى شوراى حقوق بشر را که در جریان آن وضعیت حقوق بشر در جمهورى اسلامى ایران مورد بررسى قرار مى گیرد، از اهمیت دوچندانى برخوردار کرده است.
حضور فعال سازمان غیردولتى و اتریشى “سودویند” که در همکارى با همراهان ایرانى خود، از سال ۲۰۱۰ در شوراى حقوق بشر از طریق تنظیم موضع گیرى هایى کتبى، گفتگوى مستقیم با گزارشگران موضوعى در صحن اصلى و تدارک اجلاس هاى موازى در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران، فعال میباشد، یکى از چالش هاى اصلى جمهورى اسلامى ایران در نشست آتى خواهد بود.
وخیم ترین موارد نقض حقوق بشر در ایران به شمول شکنجه و اعدام
نقض حقوق زنان در ایران
نقض حقوق مدافعان حقوق بشر در ایران
حق برخوردارى از محیط زیست سالم در ایران
نقض حقوق افراد متعلق به اقلیت هاى مذهبى در ایران
نقض حقوق کودکان در ایران
نقض حقوق افراد متعلق به گروه هاى قومی در ایران
نقض حقوق افراد با ناتوانایى ها در ایران
موضوع مواضع و نشستهاى جانبى کارزار افشاى نقض حقوق بشر در جمهورى اسلامى ایران، با حمایت سازمان غیر دولتى “سودویند”، هستند که با توجه به دستور کار اجلاس ۲۵ شوراى حقوق بشر تعیین شده است.
همچنین یکى از اجلاس هاى موازى به معرفى ۶ برنده جایزه حقوق بشرى سودویند (رها) اختصاص خواهد یافت. جوایز حقوق بشرى رها، از جانب سودویند براى اداى احترام و ستودن کسانى که سهمى در ارتقاء و حفاظت از حقوق بشر در ایران داشته اند، در نظر گرفته شده است.
تدارک تجمعاتى در برابر مقر سازمان ملل متحد در شهر ژنو در ارتباط با گزارش آقاى احمد شهید، برگزارى کارگاههاى آموزشى حقوق بشر همچون نشستهاى قبلى، از دیگر فعالیتهاى این کارزار خواهد بود.
روز پنجشنبه ۲۶ دى سال جارى، مصطفى پورمحمدى، وزیر دادگسترى دولت حسن روحانى، احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران را فردى “فاسد” خواند و گفت:”احمد شهید اصلا یک حقوقدان نیست و به صورت یک عمله سیاسى وارد عرصه شده و از همان ابتدا علیه ملت ایران موضع گرفته است.”
این نوع اظهارات از بدو ماموریت آقاى احمد شهید، بى سابقه نبوده و پیش از این جواد لاریجانى، رئیس ستاد حقوق بشر قوه قضاییه نیز اظهارات مشابهى داشته است.
تداوم سرکشی نسبت به مواضع شورای حقوق بشر و تکرار لحن پرخاشگرانه جمهوری اسلامی ایران، توسط یک وزیر از دولت حسن روحانى و روند بدون تغییر نقض حقوق بشر در جمهورى اسلامى ایران، نشان از عدم توجه دولت به وضعیت حقوق بشر و قطعنامه هاى صادره از سوى شوراى حقوق بشر میباشد.
بى توجهى و حتى مقاومت دولت جدید در زمینه حقوق بشر، نقش کارزار افشاى نقض حقوق بشر در جمهورى اسلامى ایران را که با حمایت سازمان غیر دولتى سودویند، فعالیت می کند، بیش از پیش حساس مى کند.
انتظار مى رود که “سودویند” در گفتگوى مستقیم با گزارشگران موضوعى و موضعگیریهاى کتبى و دقیق، با وسواس بیشترى نسبت به گذشته افشاگر و یادآور موارد عدیده نقض حقوق بشر در جمهورى اسلامى ایران باشد.
ونداد اولاد عظیمی