جواد عباسی توللی: بی‌پناهی قربانیان شیمیایی در ایران؛ ۳۵ سال پس از پایان جنگ

به‌گفته او، بیشتر قربانیان شیمیایی برای درمان، راهی شهرهای اطراف از جمله بانه، ارومیه و تهران می‌شوند یا در سال‌های گذشته مصدومانی که دچار مشکلات تنفسی و ریوی شده‌اند، برای مداوا به تهران، ارومیه و شهرهای دیگر نقل مکان کرده‌اند.

طبق اعلام منابع رسمی در ایران، جنگ‌افزارهای شیمیایی که ارتش عراق در جنگ هشت‌ساله به‌کار گرفته است، شامل گاز اعصاب، عامل تاول‌زا (گاز خردل)، سیانور، عامل ناتوان‌کننده و گازهای خفه‌کننده ناشناخته بوده است. اما به‌دلیل عدم انجام اقدامات درمانیِ لازم، بسیاری از شهروندان آسیب‌دیده از سلاح‌های شیمیایی در ایران همچنان با عوارض جسمانی یا پیامدهای روانیِ ناشی از عدم تضمین سلامتی خود مواجه هستند.

یکی از مجروحان شیمیایی جنگ هشت‌ساله ایران و عراق که در گفت‌و گو با دویچه‌وله فارسی خواست نامش محفوظ بماند، با اشاره به اینکه حمایت از قربانیان شیمیاییِ جنگ هشت‌ساله ایران و و عراق بر عهده “بنیاد شهید و امور ایثارگران” است، درباره دلایل عدم رسیدگی به این قربانیان از سوی این نهاد دولتی می‌گوید: «متاسفانه مسئولان بنیاد شهید به این دلیل که ممکن است مجبور شوند برای برخی از مجروحان شیمیایی درصد جانبازی لحاظ کنند، از تشکیل کمیسیون پزشکی برای این مجروحان خودداری می‌کنند. این در حالی است که قربانیان از عوارض بمب‌های شیمیایی بی‌اطلاعند و از این مسأله هراس دارند که در آینده چه عوارضی ممکن است گریبانگیر آنها شود».

او همچنین می‌گوید: «بنیاد شهید از میان حدود هشت هزار نفری که تحت تأثیر بمب‌های شیمیایی در سردشت قرار گرفته‌اند، تنها به ۱۵۰۰ نفر درصد جانبازی داده و فقط همین تعداد می‌توانند از خدمات بیمه درمانی و حمایت‌های دیگر بهره‌مند شوند».

به‌گفته این مجروح شیمیایی، یکی از نگرانی‌های اساسیِ شهروندان آسیب‌‌دیده از بمب‌های شیمیایی در سردشت این است که عوارض بمب‌هایی که صدام بر سر آنها ریخته، به‌غیر از خودشان آیا به فرزندانشان یا نسل‌های بعد منتقل خواهد شد یا نه؟

طبق تحقیقات انجام‌شده، آثار مرگبار ناشی از بمب‌های شیمیایی ممکن است تا سال‌ها و دهه‌ها روی افرادی که تحت تأثیر این جنگ‌افزارها قرار گرفته‌اند، باقی مانده و حتی به نسل‌های بعد منتقل شود.

برای نمونه، ارتش آمریکا در جنگ ویتنام در فاصله سال‌های ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۵ میلادی نزدیک به ۷۵ میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر، نوعی از محلول شیمیایی موسوم به “عامل نارنجی” را بر روی جنگل‌های ویتنام، شرق لائوس و بخش‌هایی از کامبوج فروریخت تا با نابودی درختان، از پناه گرفتن نیروهای موسوم به جبهه رهایی‌بخش ملی ویتنام (ویت‌کنگ‌ها) در آن نقاط جلوگیری کند.

با وجود اینکه دولت آمریکا تاکنون به‌طور رسمی مسئولیت اثرات مرگبار به‌کارگیری “عامل نارنجی” بر ساکنان و همچنین محیط زیست این منطقه از جهان را نپذیرفته و علی‌رغم اینکه هنوز پس از گذشت حدود ۴۰ سال از جنگ ویتنام، تحقیقات دولتیِ مستقلی در این زمینه انجام نشده است، روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در ۱۱ مه ۲۰۱۴ در گزارشی فاش کرد که «جنگ برای دو میلیون و ۸۰۰ هزار سرباز و زن که به جنگ ویتنام اعزام شده بودند، هنوز به پایان نرسیده»، چرا که “سرطان‌ها، ناراحتی‌های عصبی و بیماری‌های پوستیِ” ناشی از تماس این سربازان با عامل نارنجی، همچنان گریبانگیر آنهاست.

همچنین، تحقیقات فعالان حقوق بشر و ضدجنگ در مناطق آلوده در ویتنام در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۱۱ میلادی دست‌کم ۶۰۰ هزار کودک با اختلالات مادرزادیِ ناشی از عوارض “عامل نارنجی” در ویتنام به دنیا آمده‌اند.

بهار عباسی، درباره عوارض بمب‌های شیمیایی بر شهروندان اهل سردشت می‌گوید: «اثرات گاز خردل به‌غیر از قربانیان، روی نسل‌های بعد هم تاثیر گذاشته و شمار قابل توجهی از فرزندان این شهروندان به افسردگی، بیماری اعصاب، مشکلات تنفسی و نازایی مبتلا شده‌اند».

این روزنامه‌نگار کُرد با اشاره به تبعیض‌هایی که نهادهای دولتی در رسیدگی به قربانیان بمب‌های شیمیایی در سردشت اعمال کرده‌اند، می‌گوید: «کمیسیون پزشکی برای تعداد زیادی از قربانیان تشکیل نشده است. این در حالی است که حتی برخی از افرادی که در روز حمله شیمیایی در سردشت حضور نداشته‌اند یا برخی از افراد دیگر، با باندبازی موفق به تشکیل پرونده و دریافت حمایت درمانی و نام‌نویسی در کمیسیون پزشکی شده‌اند».

به‌گفته بهار عباسی، مصدومان شیمیایی پس از گذشت ۳۶ سال هنوز امیدوارند وضعیت آنها از سوی نهادهای دولتی بررسی شود تا دست‌کم از بیمه و امکانات پزشکی بهره‌مند شوند.

از: دویچه وله