حمید آصفی
۱. فروپاشیِ روایتِ سنتی: نسل جدید و بیاعتمادی به «معجزهٔ سیاسی»
ادعای «صدور فرمان ظهور» توسط میرباقری، در نگاه اول شبیه به نمایشی تراژیکومیک است—اما آنچه این نمایش را به شکستی آشکار تبدیل میکند، نه نقدِ نخبگان، که بیاعتمادیِ ساختاریِ جامعهٔ ایران است. برخلاف دهههای گذشته، امروز حتی مدافعان سنتی حکومت نیز به جای انتظار برای «فرمان آسمانی»، به دنبال راهحلهای زمینی هستند.
نسل جوان—چه مذهبی، چه سکولار—دیگر به سادگی طعمهٔ روایتهای فراطبیعی نمیشود. وقتی اقتصاد فرو میپاشد، وقتی فساد سیستماتیک باشد، وقتی حقوقِ پایهای شهروندان نقض شود، ادعای ظهور نه امید که مضحکه میسازد.
۲. دادههای واقعی: چرا این روایت در جامعه جذب نمیشود؟
– فاصلهٔ عمیق نسل جوان با گفتمانِ انتظار: نظرسنجیهای مستقل نشان میدهند که کمتر از ۲۰٪ از جوانانِ مذهبی، ظهور را راهحلِ مشکلات کنونی میدانند.
– افول اقتدار روحانیت سیاسی: دیگر نمیتوان با تکیه بر لباسِ روحانیت، هر ادعایی را به خورد مردم داد. جامعه به حدی از بلوغ رسیده که تفاوتِ «وعظ» و «وهم» را تشخیص دهد.
– رشد گفتمانِ عدالتخواهیِ زمینی: مردم به جای «منجیِ موهوم»، خواهان «حاکمیت پاسخگو» هستند.
اینها نشان میدهد که جامعهٔ ایران نه در انتظار معجزه، که در حالِ گذار از توهم است.
۳. میرباقری در میدانِ نبردِ روایتها: چرا شکست میخورد؟
جریانِ پایداری و امثال میرباقری، آخرین بازماندگانِ نسلی هستند که فکر میکنند میتوان با شعارهای مذهبی—سیاسی، جامعه را هدایت کرد. اما واقعیت این است:
– نسل جدید، «سیاستِ معجزهآفرین» را باور ندارد.
– حتی نیروهای اصولگرا نیز ترجیح میدهند به جای ظهور، به «واقعیتهای اقتصادی» بپردازند.
– فضای مجازی و دسترسی به اطلاعات، هر ادعای بیپشتوانه را در لحظه خلع سلاح میکند.
به بیان ساده، میرباقری دارد برای جامعۀ مردهای سخن میگوید که وجود خارجی ندارد.
۴. پرسشِ اساسی: آیا حکومت هم از این روایت عبور کرده است؟
نکتهٔ جالب اینجاست که حتی بدنهٔ رسمی نظام نیز امروز کمتر به چنین روایتهایی تکیه میزند. چرا؟ چون میدانند که:
– این ادعاها نه تنها انسجام داخلی ایجاد نمیکند، که به تمسخر گرفته میشود.
– جامعه به حدی شفاف شده که نمیتوان با «داستانسرایی» آن را مدیریت کرد.
– هزینهٔ تبلیغ چنین توهماتی، از منافعش بیشتر است.
به همین دلیل، میرباقری امروز بیشتر شبیه به پدیدهای حاشیهای است تا جریانساز.
۵. آیندهٔ این روایت: انزوا یا احیا؟
پیشبینی مسیر این گفتمان سخت نیست:
– اگر بحرانها عمیقتر شود، ممکن است عدهای به چنین روایتهایی پناه ببرند—اما این گروه اکثریت نخواهد بود.
– اگر فضای سیاسی بازتر شود، این ادعاها به کلی به حاشیه رانده میشوند.
– نسل جوان، با سبکِ زندگیِ جدید، اساساً به دنبال روایتهای اینچنینی نیست.
نتیجه این است: جامعه دارد از توهمِ ظهور عبور میکند—حتی اگر عدهای نخواهند این واقعیت را بپذیرند.
حمید آصفی
فروردین ۱۴۰۴
https://t.me/hamidasefichannel2
صفحه یوتیوب
https://youtube.com/@hamidasefi-mf3jo
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید