نامه نخستین: اعتراض

ملّت ایران

نگاه کنید به آن­همه بشارت و نوید مسلمانی و امید به زندگی مردمان کامیاب که ۳۸ سال پیش داده شد، امروز جز میلیون­ها قبور جوانان زیر ۱۸ سال در بهشت زهرا و گلزار خاوران، میلیون­ها آواره و بی­چاره، بی­خانمان در کشورهای اروپا و امریکا و استرالیا، اعدام­های بدون وکیل مدافع (چه نظامی و چه غیر نظامی)، تجاوز به زنان و جوانان در زندان­ها، ظلم و شکنجه و کشتار به عمد، فساد درتمام دستگاه­های دولتی و غیر دولتی، چپاول بیت المال، رواج رذالت و ناپاکی، تعقیب اقلیت­ها و پایمال کردن حقوق زنان و اقوام ایرانی و انحطاط فرهنگی چیزی به جای نمانده است.

مردم چشمم به خون آغشته شد – درکجا این ظلم با انسان کنند (سعدی)

هر آنکو گذشت از ره آدمی – زدیوان شمر، مشمرش زآدمی (فردوسی)

اما این شرح وضعیت که دربُعد انسانی – اجتماعی آورده شد ملاحظاتی ازدیدگاه حفظ شرافت و حرمت آدمی است که امروزه میزانی معتبربرای زندگی متمدّنانه تلّقی می­شود. زندگی­ای­که مضافأ ضمانت “حقوق بشری” نیزدارد. ریشه­های این “شرافت”(انسانیت، آزادی، مدارا، احترام به دیگران) با خون مردانی که برای دستیابی به “هومانیسم” درقرن­های چهاردهم تا شانزدهم میلادی کوشش و مجاهدت بسیار نمودند گلگون است. در زیر ارزش­هائی را که امروز معرف هومانیسم هستند می­شماریم:

• شرافت انسان تعرّض ناپذیراست
• مدارا(معیار آن در نقض حقوق بشر و عدم تحمّل دیگران است)
• دمکراسی یا مردمسالاری
• همبستگی
• صلح
• برابری جنسی
• حق و تکلیف مردم برای تعیین سرنوشت خویش
• رد دگماتیسم(جزمیت) وحقیقت مطلق، تبادل نظردرجوّی مسالمت آمیز، باوربه محدودیت علم
• تأکید برعلم با معیارهای اخلاقی
• لمس دنیا باهمه­ی تضادها و تنوع (فرگشت) که غنای گیتی است
• حفاظت از منابع طبیعی زندگی
• آزادی انتخاب در گونهﯼ زندگانی، به هر شکل و برداشتی
• مقصود از زندگانی نه درد و رنج، بلکه شادی وخوشبختی برای همه است

ملاحظه می­شود که نظام ولایت فقیه با این خصوصیات نهفته درخوی ” هومانیسم” ضدیت دارد. خوئی که امروز غرب مسیحی از دوران جنبش “رنسانس و مطالبهﯼ انسانیت” (دراوخر دوران مشائی) با تربیت به ارث برده، در حالی که اسلام و با آن ایران شیعه مسلک از آغاز با چنین خوئی مخالفت کرده­است. به این دلیل نیز ایران اسلامی در دورهﯼ صفویه و افشاریه قادر نشد ترّقی و توسعهﯼ برآمده از علم و فن در فرنگ را بها بدهد و میدان خود مختاری فرد و دانش و دانشمند و فلسفه را ضمانت کند. این ندانم کاری تا کنون به بهای واماندگی کشور تمام شده است که رهبر انقلاب اسلامی آن حدود سه دهه پیش در۲۱بهمن سال ۱۳۵۷ در بهشت زهرا گفت:

“چه حقّی داشتند ملّت در آن زمان سرنوشت ما را در این زمان تعیین کنند؟ چه حقّی داشتند برای ما سرنوشت تعیین کنند؟ هرکسی سرنوشتش با خودش است. مگر پدر ها ولی ما هستند؟ “

داوری در مورد این سخنان به عهدهﯼعقل خواننده سپرده می­شود. اما به طور کلّی چنین گفتاری بیرون از دایرهﯼ اعتبار زندگی امروزی است. اما اگرتوجه شود، این سخنان درعین صحه گداری بر “حق تعیین سرنوشت افراد”، بیانگر ضدیت با اصول خانواده به عنوان هستهﯼ اصلی جامعه نیز می­باشد. به علاوه گوینده با برقراری سلطهﯼ دینی بر مردم، خودش این حق تعیین سرنوشت را نقض کرده است.

در این­جا ملّت الزامأ، به ویژه جوانانی که آیندهﯼ کشوربزرگ باستانی ایران هستند، می­بایستی بدانند دنیای امروز با دنیای ۱۴۰۰ سال پیش فرقی اساسی دارد. امروز این دنیا دنیای فن آوری است، دنیای ساخته و پرداختهﯼ انسان است. به عبارت دیگرعلم و فن (تکنولوژی) دراشکال مختلف خود نه تنها سازمان دهنده جامعه بلکه بخش عظیمی از زندگی مدرن امروزی است. اتوموبیل تنها زیرساخت خودش را به وجود نمی­آورد بلکه یک الگوی تحرّک جدیدی است که ضمنأ فعل و انفعالاتی را سبب می­شود که آن­ها مولّد سبک زندگانی نوینی می­گردند. این سبک زندگانی دیگر با سبک زندگانی پیشین سازگاری ندارد. یعنی به فضای شهرها و دهات نظم دیگری می­دهد. این نظم در تمام شئون زندگانی به خوبی مشاهده می­شود. همین طور فن اطلاعات (انفورماسیون) مراودات و معاملات و سبک گفت و شنود را عوض کرده است. محصولات صنعتی، ساختارهائی که به وجود آمده اند، شرکت­ها، ادارات دولتی، طرز نظارت و مهار زندگی و کار مردم، حتی شکل جنگ و صلح و گونه­های مختلف صنعت، تولید، صدور، مصرف، طرز برخورد مردم با خود و با مشتری و با کالا وبا مردم ممالک دیگر همه دگرگون شده است. این دگرگونی­ها با خود مفاهیم جدیدی آورده است که معانی آن­ها به هنگام استعمالشان در کار رفتاری و کرداری تعیین می­شوند. مانند پلیس(که گزمه و شرطه دیگر نیست)، کار(که با معنی آنچه در کلام دینی آورده می­شود یکی نیست)، عدالت (که اصلأ می­بایستی در رابطه با دنیای انسان از نو اندیشه شود)، حقیقت (که ریشه در انطباق نظر و تجربه دارد و نه درانطباق با کلام دینی)، حتی عقل و خرد( که حتمأ بایستی از هم تفکیک گردند) و فهم وبسیاری از مفاهیمی که ما در زبان فارسی نداریم و ترجمه آن­ها هرگز معنی مرسومشان را به دست نمی­دهد دنیای زندگی را برای ما ایرانیان بسیار پیچیده کرده است.

با این پیچیدگی ما هر روز روبه رو هستیم. بازار گلبال امروزی که بزرگ­ترین دشواری اقصاد ملّی ما را به وجود آورده است بدون ترویح فن اطلاعات نمی­تواند کار بکند. همین­طور روابط اقتصادی و اجتماعی ازهرگونه بدون وجود دستگاه­های تأمین انرژی به وضع قدیمی خود برخواهد گشت(مسئله­ای که ایرانیان با تحریم­های چند سال پیش با گوشت و استخوان خود لمس کرده­اند). این­ها همه نشان می­دهند که زندگی امروز تنها با تصنعات انسان می­تواند ممکن گردد. اما ایجاد این تصنعات نیز بدون دگرگونی تشکیلاتی و مدیریت سازمان یافته و بدون توجه به “سوسیو اکونومی”socioeconomy و Sociotechnics, Symbiotics نمی­تواند موفق باشد. مفاهیمی که در چهارده قرن پیش وجود نداشت و امروز نیز ما در ایران آن­ها را هنوز نمی­شناسیم و لمس نکرده­ایم.

ملّت ایران با توجه به این که این وضعیت، یعنی ظهور دنیای انسان دیگرغیر قابل بازگشت است، ما در نظام مشروطیت حق داشتیم درآن روزگار پایه­هاﯼ ترقی و پیشرفت به سوی این دنیا را بریزیم. اما ولایت فقیه با انقلابی که در ایران به راه انداخت این مسیررا مسدود کرد و رفتن به آیندهﯼ سرفرازی ملّت ایران را از آن­ها گرفت و دوباره به سرنوشت سپرد. سرنوشتی که با نظارت فقها و برنامه­های آقای دکتر روحانی رئیس جمهور ورق می­خورد. او می­گوید:

اصول کلّی برنامه­ی دولت دیانت عقلانی و رحمانی است: انقلاب اسلامی بنیانی دینی دارد و بدون اندیشه دینی و معنویت و اخلاق اسلامی، هویت انقلاب و جمهوری اسلامی ایران از میان خواهد رفت

ملّت ایران نگاه کنید، آقای دکتر روحانی با اشاره به دیانت عقلانی می­خواهد دوران شولاستیک یا دوران مشائی را دوباره در ایران زنده بکند. دورانی که کلام دینی بر کلام علمی سلطه داشت. این سلطه جوئی را شما نه تنها مستقیم در واژهﯼ دیانت عقلانی ملاحظه می­کنید بلکه در این سه سال گذشته دولت سه نوبت با برگزاری کنفرانس دربارهﯼ پیدا کردن “الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت” چند صد نفر از اعضای دانشگاه­های ایران را در رجعت به گذشته­ای غیر قابل بازگشت مشغول نموده است. این حکومت به این شکل نه تنها ارتجاعی است، نه تنها صدها متفکر را با کُرست کلام دین لاجرم از آزادی اندیشیده محروم ساخته بلکه مسئولیت خویش را نسبت به آیندهﯼ مردم نیز فراموش کرده است.

سیاست یعنی مسئولیت، مسئولیتی که بایستی دولت پس بدهد. به جای این­که ما در این گونه کنفرانس­های از “مدیریت دین شناخت” یا از “الگوی دین شناخت پیشرفت” سخن بگوئیم حق این بود که مسئلهﯼ “مسئولیت ” یا ” بیکاری ۴۰ در صدی” یا ” راه­های بر طرف کردن فساد و فحشا ” را به تفصیل به مذاکره می­گذاشتیم.

ملّت ایران متأسفانه ولایت فقیه حدود چهل سال است که در تمدن ایرانی – اسلامی سرگردان است. هنوز متوجه نیست با مفهوم “کار” درمعنی متافیزیکی­اش (ماوراء الطییعه) نمی­تواند برای این خیل جوانان بیکار و معتادی که ثمرهﯼ سیاست­های غلط و مبتنی برکلام دینی اوست کار تولید کند. کسی هم نیست به سیاستمداران آخوند مسلک بگوید این نوع کار دیگر در روی زمین پیدا نمی­شود. لذا شما مسئول این بدبختی در میان ملّت ایران هستید. همین­طور شما مسئول چپاول اموال مردم و ثروت های مادّی و معنوی مملکت می­باشید.

ملّت ایران دولت کنونی از “الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت” سخن می­گوید. اما همین ولایت شهردار تهران زنده یاد نیک پی را به جرم فساد تیرباران نمود تا چندی بعد جناب آقای “قالیباف” به جای او شهردار تهران گردد. کسی­که عروسی فرزندش شاهانه تر از عروسی پسر ملکهﯼ انگلیس بود. آیا معنی “پیشرفت در تمدن اسلامی” این اقدامات است؟

ملّت ایران تمدن ایرانی تمدنی است که چهار عنصر اساسی طبیعت را از جمله “آب” قدسی می­شمارد و برای پاکیزگی آن معابدی داشته است. اما ولایت فقیه در طول ۳۸ سال آب کشور را چه از نظر کمّی و چه از نظر کیفی به پائین­ترین سطح ممکنه­اش رسانیده است. آیا “الگوی ایرانی پیشرفت” چنین بوده است؟

ملّت ایران هنگامی­که دخترکی می­نویسد من تا به حال بیش از هزارو سی­صد بار صیغه شده­ام این عمل با الگوی شرعی به هیچ­وجه مطابقت ندارد. شما با هیچ روش ریاضی نمی­توانید قید سه ماه و ده روز صیغه را دراین جا متحقق سازید که ولایت فقیه بالاجبار سعی دارد با یک قانون غیر عقلانی مسئلهﯼ روابط جوانان دختر و پسر را حلّ کند(دخترک باید اکنون بیش از دویست سال داشته باشد).

ملّت ایران آقایان دکتر محسن رنانی و دکتر محمود سریع القلم مشاور امام خامنه­ای که در زمرهﯼ اساتید دانشگاه هستند از کار میدانی سخن به میان می آورند. کار میدانی یعنی تجربه کردن. تجربه برای این صورت می­گیرد که میان آنچه مشاهده می­شود و آنچه بیان می­گردد یک هم شکلی، یک انطباق، یک همومرفیسم پیدا کنیم تا نظرات و ادعا ها حقیقت پیدا کنند. آنچه در مورد کلام صیغه آورده شد هیچ کار میدانی نمی­تواند آن را با احکام شرع اسلام مطابقت دهد.

اکنون می­بینیم که ولایت فقیه نمی­تواند خود را با دنیای انسان مطابقت دهد. آنچه این نظام تا به حال کرده است گمراه ساختن مردم و ایجاد آشفتگی و آشوب در جامعه است. آقای دکتر رنانی که مدعی کار میدانی است به این آشفتگی “رویدادگی” گوید. مفهومی که خودش در ضمن نوشته­هایش بر بی­معنی بودن آن صحهّ می­گذارد.

ملّت ایران تحمیق و بیسوادی را به هیچ صورت دیگری جز این سبک معمول در ایران نمی­توان برملّتی تحمیل کرد.

ملّت ایران امروز هیچ کلامی جز زبان “ریاضی” نمی­تواند امور طبیعت را درست، زیبا و قابل فهم بیان کند و کارمایه­های آن را برای برطرف ساختن نیازهای انسان مورد استفاده قرار دهد. کپلر می­گوید:

« هرکجا مادّه هست ریاضی هم هست»

موفقیت تکنولوژی نیز ازاین جا ناشی می­شود که زبان ریاضی را به مادّه (ماشین و ابزار) تبدیل می­کند. دراین تبدیل یک دنیا اعجاب، میل و رضایت خاطر به هنگام ایجاد یک محصول صنعتی نهفته است که هیچ لذّتی با آن قابل مقایسه نیست. درست چنین لذّتی است که دنیا را دگرگون ساخته و موجب نگرانی ادیان به خاطر موجودیت خود شده است. چارهﯼ این کار مخالفت و لجاجت با دنیای انسان و تکنولوژی نیست. چارهﯼ این نگرانی تقسیم وظایف است. دین وظیفه آمرزش در جهان باقی و سیاست وظیفهﯼ خدمت به مردم در جهان فانی را دارد. کسانی­که به غلط به تکنولوژی و دنیای انسان خرده می­گیرند تمام ورق­های رشد و توسعهﯼ علم و فن را نخوانده­اند تا در یابند که سیستم­های علمی – فنی فقط حرف نمی زنند بلکه در عمل مدام از اشتباهات خود یاد می­گیرند. کاری­که که در شعر مولوی نیز آمده است:

امر کُن یک کاف بود و نون و واو      درسخن افتاد و معنی گشت صاف

این صاف بودن معنی را فرنگی­ها از ما گرفته و در مفهوم ” سیستم­های خود ساز و خود سازمانده” جسمیت داده اند. چنین سیستم­هائی خود اشتباهات خویش را تصحیح می­کنند. این لوحی است که علم و فن در برابر لوح موسی که از کوه سینا به زیر آورد به جهان ارائه داده است. لوحی که جهان را انسانی و انسان را شرافت و آفرینندگی بخشیده است.

اکتبر۲۰۱۶: ن. واحدی

---

به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید