مهرداد درویش پور/ جامعه شناس
پیروزی ترامپ در آمریکا برآیند گره خوردن اراده دو گروه سخت نامتجانس با یکدیگر است. آنانی که آینده ای برای خود در آمریکای امروز نمی بینند و عظمت طلبانی که با برتری طلبی خواستار بازگرداندن قدرت به امریکا هستند.
از یکسو حس تحقیر، بی اعتمادی، فاصله و انزجار از نهادهای قدرت و ناامنی نسبت به آینده نامعلوم در نزد میلیونها انسان ناراضی، زمینه ساز پیروزی راست پوپولیست در آمریکا شد. نه رسوایی های پی در پی، نه بیانات سکسیستی، راسیستی و خارجی ستیزانه ترامپ و نه حملات نهادهای تثبیت شده قدرت علیه ترامپ، مانع از افزایش محبوبیت او که به کلینتون همچون نماد قدرت حاکمه حمله کرد نشد. با این همه پیروزی ترامپ تنها سونامی سیاسی شگفت انگیز سالیان اخیر نیست. هنوز یک سال از عمر پیروزی برکسیت در رفراندوم خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا که درآنجا نیز مردم ناراضی از نهادهای قدرت با رجعت به ناسیونالیسم و گذشته گرایی شگفتی آفریدند نمی گذرد.
از سوی دیگر افول نسبی امپریالیسم اقتصادی آمریکا و غرب رشد غول های اقتصادی نوین در جهان، بازگشت به امپراطوری گری و میلیتاریسم را به تمایلی نیرومند در آمریکا و غرب بدل ساخت که حمله نظامی به عراق، لیبی، سوریه و افغانستان و طرح خاورمیانه بزرگ نشانه هایی از آن به شمار می روند. به گل نشستن این پروژه در منطقه اما آمریکای اوباما را به اتخاذ دیپلماسی به جای امپراطوری گری واداشت. امری که خواه ناخواه تضعیف بیشتر موقعیت آمریکا در جهان را در بر داشت. بخشی از محافظه کاران در آمریکا راه عروج دوباره آمریکا را در ناسیونالیسم و عظمت طلبی و تهدید موانع پیش روی آمریکا یافتند. اتحاد این دو نیرو در حالی که ترامپ را در امریکا به قدرت رساند، درجهان موجی از نگرانی آفرید.
روند جهانی شدنی این گونه نابرابر، متلاطم و نا امن مدتها است رجعت به گذشته موهوم یا واقعی را به مفری برای فرار از آینده ای نامعلوم به پروژه میلیونها انسان بدل ساخته است. افزایش نفوذ بنیادگرایی و تروریسم اسلامی در خاورمیانه و بخشی از آسیا و آفریقا و رشد ناسیونالیسم و احزاب راست پوپولیست در اروپا و آمریکا، اصلی ترین جلوه های این تمایل روز افزون است. پیروزی ترامپ تنها سکانسی از این سناریو در غرب است که می تواند به فتوحات بیشتری توسط راست پوپولیست در اروپا نیز منجر شود.
در یونان و اسپانیا توانست گردش به چپ تا حدی نارضایتی ها را به سمت دیگری سوق دهد. در آمریکا نیز پدیده ساندرز اگر توسط نهادهای قدرت به عقب رانده نمی شد شاید می توانست در ائتلاف با حامیان کلینتون و سبزها ( حتی در قامت نامزد معاون رئیس جمهور ) رای بسیاری از ناراضیان را جلب کرده و آینده دیگری را برای آمریکا رقم زند. بدون آن اما کلینتون همچون کاندیدی نامحبوب و نمادی از نهاد قدرتی که از چپ و راست مورد حمله بود، شوری برنمی انگیخت. امری که پیروزی ناراضیان در قالب پوپولیسم راست را در پی داشت.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید