در روز ملی یوزپلنگ ایرانی اعلام شده که شمارش معکوس برای انقراض آخرین بازماندههای یوزپلنگهای آسیایی در ایران آغاز شده است. محمدجواد ظریف در پیامی خواستار همزیستی مهربانتر با همه مخلوقات شده است.
آنچه که نهم شهریور ۱۳۷۳ را از بقیه روزها متمایز میکند واقعهای است که در این روز گرم تابستانی روی داده است: گرما یوزپلنگی ماده و سه تولهاش را راهی نخلستانهای اطراف شهرستان بافق در استان یزد کرد تا آب نوشیده و عطش خود را فرو بنشانند.
اما مردم محلی با سنگ و چوب از این حیوانات استقبال کردند. مادر بعد از مدتی مقاومت مجبور به فرار شد و از سه توله دیگر یکی دردم جان داد و دیگری اندکی بعد وقتی مأموران محیط زیست او را از چنگ مردم به در آورده و تلاش داشتند نجاتش دهند بر اثر شدت جراحات جان باخت. اما آن که عمرش به دنیا بود تولهای بود که نیمهجان به دست مأموران افتاد.
او بعد از مداوایی سطحی در دست یک دامپزشک در یزد به تهران منتقل شد تا نجات یابد. این تولهیوزپلنگ ماریتا نام گرفت و بعد از بهبودی به پارک پردیسان تهران منتقل شد.
ماریتا تا آن زمان یوزپلنگی آسیایی بود اما بعد از آن واقعه به سمبل مظلومیت یوزپلنگها و حیات وحش ایران تبدیل شد. او گواهی شد بر فقر اطلاعات مردم در مواجهه با حیات وحش و محیط زیست.
او سرانجام در دیماه ۱۳۸۲ بعد از ۹ سال زندگی پشت میلههای قفس از دنیا رفت و به دلیل تنهایی و نبود جفت هرگز نتوانست مادر شود و به نسل خود در ایران بیافزاید.
تشکلهای زیستمحیطی همراه با گردانندگان پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در سال ۱۳۸۶ تصمیم گرفتند، نام این روز را یوزپلنگ ایرانی بگذارند تا بر لزوم بقای یکی از مهمترین گونههای جانوری در معرض انقراض در ایران تأکید کرده باشند.
پیام ظریف
امسال محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز در این رابطه پیامی ویدئویی در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده است. او از تلاش برای حفظ یوزپلنگ ایرانی تقدیر کرده و گفته است: «تلاش ما برای حفظ یوزپلنگ ایرانی نشاندهنده آشتی مجدد ما با محیط زیست و زیستن در یک محیط مهربانتر با همه مخلوقات خداوند است.»
ظریف با اشاره به چالشهایی زیستمحیطی مانند پدیده گرد و غبار و خشکسالی در ایران میگوید: «این چالشها بیانگر این واقعیت است که ما در گذشته با محیط زیست خودمان و با مخلوقات خداوند که در استفاده از این محیط زیست با ما شریک هستند مهربان نبودهایم.»
او که در روز ملی یوزپلنگ ایرانی سخن گفته است، با اشارهای تلویحی به اتفاقی که برای ماریتا و خانوادهاش افتاد یوزپلنگ ایرانی را نمونهای از این نامهربانیها خوانده است.
حال و هوای روز ملی یوزپلنگ ایرانی
بسیاری از شهرهای ایران در نهم شهریور هر سال شاهد برنامههایی مانند امضای طومار برای نجات یوزپلنگ ایرانی، جشنوارههای متعدد، سمینارها، همایشها و برنامههایی برای کودکان و نوجوانان در جهت اطلاعرسانی برای ساختن نسلی آگاهاند تا اتفاق بافق بار دیگر تکرار نشود.
برنامهها به گونهای ترتیب داده میشوند که جمعیت حاضر از ضرورت حفظ گونهای در حال انقراض و چگونگی رفتار با آنان آگاه شود. در ورودی شهر بافق دو تندیس یوز و تابلویی نصب شده با این مضمون: «به شهر یوزپلنگها خوش آمدید»
اما آنچه که با جمع کردن طومار و برگزاری مراسم صرف دوا نمیشود زمینههای واقعا موجود به باد رفتن این گونه و نزدیکی آن به انقراض است.
اینجا پناهگاه حیات وحش میاندشت در شهرستان جاجرم واقع در شمال شرقی ایران است. نام این یوز ایرانی نیز “کوشکی” است. کوشکی یوزپلنگ ایرانی تا مدتها در این پناهگاه در حالت نیمه اسارت نگهداری میشد. چندی پیش کوشکی به پارک پردیسان تهران منتقل شد تا بتواند احتمالا همراه با “دلبر”، دیگر یوز ایرانی، فرزندی به دنیا بیاورد.
از: دویچه وله