مردم مسلمان بنا به تخصص نیکنام او را خبره دیدند و وارد شورای شهر کردهاند بنابراین حضورش هیچ مشکل فقهی و شرعی ندارد
قانون- مدتهاست که بر سر فرمان شورای نگهبان برای لغو عضویت یکی از اعضای شورای شهر یزد، حواشی مختلفی در کشور ایجاد شدهاست. در همین راستا یکی از رسانههای کشور به تازگی درباره لغو عضویت سپنتا نیکنام با آیتا..یزدی عضو شورای نگهبان گفتوگو کرده که این یزدی در آن به مباحث جالبی اشاره میکند. وی درباره مساله نیکنام جانب تقصیر را به گردن علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی انداختهاست! یزدی درباره افرادی که سعی در تشویش فضا دارند نیز گفته که شورای نگهبان به وظایف خود در چارچوب قانون اساسی عمل کرده است. این عضو شورای نگهبان در پایان نیز به رییس قوه مقننه توصیه کردهاست که اگر قصد دارد برای خدا کاری کند قانون انتخابات را اصلاح کند. گویی این مباحث پینگپنگی پایانی ندارد و با توجه به اظهارات متفاوت بین مخالفان و موافقان تعلیق عضویت نیکنام باید منتظر بمانیم تا مشاهده کنیم که این مساله در نهایت به کجا ختم خواهدشد. برای تحلیل نوع عملکرد فقهای شورای نگهبان «قانون» به سراغ آیتا… محسن غرویان رفته تا نظرات او را درباره تعلیق عضو شورای شهر یزد جویا شود که در ادامه نظرات ایشان را در این باره میخوانید.
از لحاظ شرعی و فقهی دیدگاه شما نسبت به مساله سپنتا نیکنام چیست؟
بههر حال به اعتقاد بنده این موضوع وجوه مختلفی دارد. هر کسی از یک وجه به آن نگاه میکند و از آن منظر یک حکمی را صادر میکند. برای مثال آقای کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان میگوید که شورای شهر شان حکومتی دارد و به استناد قاعده نفی سبیل خاطرنشان کردهاند که نباید عضو شورای شهر غیرمسلمان باشد. از دیدگاههای متفاوتی به این مساله نگاه شدهاست. آنچه که بنده در مصاحبهها به آن اشاره کردهام این است که مساله مذکور منظر و وجه دیگری نیز دارد و مانند مراجعه بیمار مسلمان به پزشک غیرمسلمان است. در آنجا مسلمان نزد پزشک میرود و پزشک غیرملسمان او را معالجه میکند و نسبت به بیماری فرد نسخه ای را برای او میپیچد. مراجعت به این فرد غیرملسمان از لحاظ تخصص و کارشناسیش است. عضو شورای شهر میتواند یک کارشناس در حوزه شهری و خدمات باشد. مردم مسلمان بنا به تخصصی که این فرد غیرمسلمان داشته با آرای خودشان او را وارد شورای شهر کردهاند. مردم او را به عنوان خبره و کارشناس مسائل شهری برگزیدهاند. اگر از این باب به مساله نگاه کنیم هیچ مشکل فقهی و شرعی ایجاد نخواهدشد و مساله قابل حل است. در این میان موضوع رای مردم مطرح میشود و مردم به شخصی رای دادهاند. مردمسالاری دینی که مقام معظم رهبری به آن بارها اشاره کردهاند معنایش این است و مردم حق انتخاب شخصی را دارند و نظرشان این است که این فرد میتواند برای شهرشان کارآمد باشد. اینگونه نیست که یک عضو زرتشتی شورای شهر یزد بتواند اسلام را از بین ببرد یا در مخالفت با اسلام بایستد. شورا، شورای اسلامی شهر و روستا نامیده میشود و با ورود یک عضو غیرمسلمان قاعده آن غیراسلامی نخواهدشد و شورا بر طبق موازین دین اسلام همچنان عمل خواهدکرد. علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی صحبت خوبی را مطرح کرد که شورای شهر، اسلامی است حتی اگر یک عضو زرتشتی در آن حضور داشتهباشد. شورای اسلامی شهر و روستا به این معنا است که بر طبق قوانین و موازین اسلامی عمل کند نه اینکه باید تمامی اعضا آن مسلمان باشند.همانگونه که مجلس شورای اسلامی نیز نام اسلامی را یدک می کشد ولی چند نفر از اقلیتهای دینی بهعنوان نماینده در آن حضور دارند و در تصویب قوانین جمهوری اسلامی شرکت میکنند. اگر از آن منظر به مساله نگاه کنیم حضور اقلیتها در مجلس شورای اسلامی باید از اشکال بیشتری برخوردار باشد. در حالیکه حضور نمایندگان اقلیت در مجلس ایرادی نداشته و ندارد. بنده فکر میکنم که بحث خوبی پیش آمدهاست و از دیدگاههای مختلف درباره قضیه نظر داده میشود و هرکسی از وجهی که نگاه میکند از همان وجه، نظری را به زبان میآورد.
نتیجه به کجا منتهی خواهد شد؟
در نهایت باید ببینیم که مجمع تشخیص مصلحت نظام یا شورای حل اختلاف قوا چه نظری خواهد داد و اگر آنجا مساله حل نشد برای فصلالخطاب نهایی به مقام معظم رهبری رجوع کنیم.
این مساله به دیدگاه مردم نسبت به نظام ضربه نخواهد زد؟
به نظر بنده این قبیل تصمیمات در نهایت از دید مردم جنبه مثبتی نخواهدداشت. بههر حال ما از آزادی صبحت میکنیم و شعار آزادی بیان، فکر و دین را مطرح می کنیم. در کشور ما ادیان مختلف وجود دارد. در یک شهر یک فرد زرتشتی با آرای مردم به شورای شهر راه یابد و مهم تر از همه این نکته که مسلمانان این فرد را برای عضویت در شورای شهر دارای صلاحیت و شایستگی دانستند. یک دوره این شخص در شورا بوده و اگر بخواهیم در این دوره او را از شورای بیرون کنیم چهره خوبی از اسلام منعکس نخواهدکرد.
شما به عنوان عضوی از جامعه حوزوی کشور، نظر اهالی حوزه را در این زمینه چگونه میبینید؟
بنده اظهارنظری ندیدم. آقایان بیشتر سکوت کرده و در این باره اظهارنظر خاصی نمیکنند؛ سکوت نیز موضوعی را نشان نمیدهد. برخی از آقایان در این مسائل وارد شدند که این دوستان نیز نظرات متفاوتی دارند. بنده معتقدم این بحث ادامهدار خواهد شد. به عنوان یک بحث فقهی و علمی چنین شرایطی برای اظهارنظر مفید است و افراد از دیدگاههای مختلف درباره آن نظراتی را مطرح میکنند. در مجلس یک دیدگاه و در شورای نگهبان دیدگاه دیگری حکمفرما است. در بین فعالان سیاسی و اهالی حوزه نیز رویکردهای متفاوتی مطرح شدهاست. بهتازگی شنیده ام که شخص رییس جمهور گفته که این مساله یک راهکار خوبی برایش پیدا خواهدشد.
از نظرات حضرت امام(س) چه نیتجهای استنباط میشود؟
فرمایشات حضرت امام (س) نیز متفاوت است. هرکدام از نظرات ایشان نیز یک نتیجه میدهد. هر شخصی نیز به اقتضا اینکه کدام نظر امام(س) به رویکردش نزدیکتر است آن نظر را انتخاب میکند. حضرت امام(س) فرموده اند که میزان رای ملت است. از این نظر کلی امام(س) می توانم استنباط کنم که ایشان در مسائل شهری به رای اکثریت مردم نگاه کردهاند. بحث یهودیت، مسیحیت یا مسلمان در اینجا مطرح نشدهاست. در اموری که برای عموم مطرح است برای مثال در شهر تهران که یک طرح راهسازی یا غیره تدوین می شود، این طرح شامل همه مردم با مذاهب مختلف است. در مسائل شهری بیشتر بحثهایی از این دست مطرح است. امام(س) فرمودند که میزان رای ملت است. از مجموع دیدگاه حضرت امام(س) نیز اینگونه استنباط میکنم، به خصوص نسبت به مسائلی که جنبه مذهبی ندارد. بحث پزشک که در ابتدا عرض کردم نیز شامل این موضوع میشود. وقتی به پزشک مراجعه می کنیم کسی از ما درباره دین و اعتقادمان سوال نمیکند. بسیاری از مراجع برای درمان به اروپا و آمریکا رفتهاند در آنجا سوال از دین و مذهب نمیکنند. از دانش و علم پزشک استفاده میکنند.
حضور اقلیتها در شورای شهر و مجلس شورای اسلامی چه تفاوتی وجود دارد؟
تفاوتی وجود ندارد. از نظر بنده مجلس به مراتب مهمتر است. مجلس جایگاه قانون گذاری و مقننه دارد ولی در شورای شهر پیرامون مسائل خدماتی فعالیت میشود. این حساسیت به بحث جنبه های سیاسی و حاشیهای میدهد.