آمارها چه می گویند؟ / نگاهی به شاخص های اقتصاد کلان

دوشنبه, 2ام بهمن, 1391
اندازه قلم متن

tavarom

آمارهای رسمی اقتصاد کشور به خوبی گویای فضای بی تعادلی هستند که دولتمردان حاضر به پذیرش آن نیستند.

علی پاکزاد: نگاهی به تغییرات شاخص های کلان اقتصاد کشور به خوبی گویای بی تعادلی بین بخش واقعی و بخش پولی اقتصاد کشور است. روندی که در شاخص تورم بروز پیدا کرده و مردم آن را با گرانی لمس می کنند. در شرایط فعلی اقتصاد نگاهی به عملکرد شاخص های اقتصادی طی سالهای ۸۴، ۸۸ و نیمه نخست سال جاری نشان می دهد در حالی که در رشد اقتصادی کشور روند نزولی را شاهد هستیم در فضای پولی کشور سیر صعودی شدیدی را شاهد هستیم که در رشد نقدینگی به نمایش در می آید.
در این میان می بینم به رغم رشد جمعیت کشور نرخ مشارکت اقتصادی در کشورکاهش پیدا کرده و از ۴۱ درصد به حدود ۳۸ درصد رسیده و در حالی که شاهد رشد حدود ۶ میلیون نفری جمعیت کشور در این دوره هستیم و به گفته مسئولین نرخ زاد و ولد نیز کاهش پیدا کرده است می بینیم که جمعیت فعال در اقتصاد ایران در این دوره تنها ۵۰۰ هزار نفر رشد کرده و در مقابل شاهد افزایش جمعیت بیکاران کشور از حدود ۳۰۰ هزار نفری (معادل ۹.۴ درصد) هستیم.

این روند در مقایسه با شاخص هایی مانند رشد صادرات نفتی و غیرنفتی گویای عدم تعادل است. یعنی در حالی که نقدینگی عظیمی در این دوره به کشور وارد شده نتیجه آن در فرآیند تولید و ایجاد اشتغال قابل مشاهده نیست، نه در برآوردهای کارشناسان مستقل و نه در آمارهای رسمی که ما در حال حاضر به استناد می کنیم.

روند نزولی فعالیت ها در بخش صنعت و معدن که از حدود ۱۱ درصد به ۲.۸ درصد رسیده است گویای این وضعیت است. البته شاید گفته شود این نشان از افت نیست زیرا در سال ۸۸ شاهد وضعیت خاص در اقتصاد کشور بوده ایم ولی حتی اگر متوسط نرخ رشد در بخش صنعت و معدن کشور را طی سال ۸۰ تا ۸۳ را با ۸۴ تا ۸۷ را مقایسه کنیم می بینیم که متوسط رشد ۱۰ درصدی در این بخش در دوره دوم به ۷ درصد کاهش پیدا کرده است و این کاهش آهنگ رشد حتی در بزرگترین بخش اقتصاد کشور یعنی بخش خدمات نیز قابل لمس است.

اما در مقابل می بینیم شاخص رشد خدمات پولی و موسسات مالی طی سالهای ۸۴ تا ۸۹ بطور متوسط سالانه ۱۰ درصد رشد پیدا کرده است. البته رشد بخش کشاورزی نیز قابل توجه است ولی این رشد نمی تواند به تنهایی بار کاهش آهنگ رشد در بخش های خدمات، نفت و صنعت را به دوش بکشد.

در سوی دیگر این شاخص ها به رشد های شدید در بدهی دولت به بانکها و افزایش شدید حجم بودجه دولت بر می خوریم که بیشتر از آنکه با بخش واقعی اقتصاد تناسب داشته باشد مبتنی بر رشد درآمدهای نفتی کشور بوده است.

افزایش قیمت نفت در این دوره ضمن افزایش ارزش صادرات نفتی، باعث رشد صادرات غیر نفتی ما نیز شده است، صادراتی که بخش قابل توجهی از آن را محصولات پتروشیمیایی و محصولات با پایه نفتی تشکیل می دهد و در باقی مانده این صادرات نیز نمی توان جایگاه خاص صادرات مواد خام و ومعدنی را نادیده گرفت که این هردو با رشد قیمت جهانی نفت در سالهای اخیر با افزایش قیمت همراه شده اند و اینهمه بازهم به ما یاد آور می شود این درآمد ناشی از فروش ثروت بوده است و نه حاصل از ایجاد ارزش افزوده واقعی در اقتصاد کشور.

وضعیت شاخص های کلان اقتصاد ایران در سه مقطع
عنوان سال ۸۴ سال ۸۸ طی نیمه نخست ۹۱ تغییرات
رشد اقتصادی (درصد) %۶.۹ %۳.۰ %۱.۰
رشد بخش صنعت ومعدن (درصد) %۱۱.۶ %۲.۸
رشد بخش کشاورزی (درصد) %۹.۲ %۱۳.۵
رشد بخش خدمات (درصد) %۶.۴ %۲.۲
حجم نقدینگی (میلیارد تومان) ۹۲۱۰۲ ۲۳۵۵۸۹ ۳۷۶۷۳۴ %۳۰۹.۰
حجم پول (میلیارد تومان) ۳۱۷۹۲ ۶۰۱۷۰ ۸۷۹۳۲ %۱۷۶.۶
حجم شبه پول (میلیارد تومان) ۶۰۳۱۰ ۱۷۵۴۱۹ ۲۸۸۸۰۲ %۳۷۸.۹
نرخ بیکاری (درصد) %۱۱.۹ %۱۱.۹ %۱۲.۴
نرخ مشارکت جمعیت فعال (درصد) %۴۱.۰ %۳۸.۹ %۳۸.۲
تعداد بیکاران (نفر) ۲,۷۶۴,۸۶۶ ۲,۸۳۹,۹۷۳ ۳,۰۲۳,۵۷۴ %۹.۴
تعداد جمعیت فعال (نفر) ۲۳,۲۹۳,۴۴۵ ۲۳,۸۴۰,۷۶۷ ۲۳,۸۴۰,۷۶۷ %۲.۳
نرخ تورم %۱۰.۴ %۱۰.۸ %۲۴
رشد هزینه تولید %۸.۸ %۷.۴ %۲۴.۶
رشد قیمت کالاهای صادراتی %۱۳.۰ -%۶.۸ %۱۳.۵
بودجه عمومی (میلیارد تومان) ۵۳,۷۸۶ ۹۶,۷۹۰ ۱۶۴,۰۰۰ %۲۰۴.۹
بودجه شرکتهای دولتی (میلیارد تومان) ۱۰۵,۲۱۳ ۱۸۲,۳۹۳ ۳۶۶,۰۰۰ %۲۴۷.۹
بدهی بانکها به بانک مرکزی (میلیارد تومان) ۳۵۹۲ ۱۶۸۹۳ ۵۳۶۰۲ %۱۳۹۲.۴
بدهی دولت به بانکها (میلیارد تومان) ۳۴۵۴ ۱۹۲۶۸ ۴۵۰۵۰ %۱۲۰۴.۳
بدهی شرکتهای دولتی به بانکها (میلیارد تومان) ۷۷۸۶ ۳۷۰۰ ۲۴۶۵ -%۶۸.۳
بدهی معوق بانکها (میلیارد تومان) ۶۹۸۲ ۳۸۴۰۱ ۶۰۶۳۱ %۷۶۸.۴
نرخ رسمی دلار (تومان) ۹۰۲ ۹۸۳ ۱۲۲۶ %۳۵.۹
نرخ آزاد دلار (تومان) ۹۰۴ ۱۰۰۰ ۱۹۳۳ %۱۱۳.۸
قیمت نفت صادرات ایران (بشکه / دلار) ۴۹ ۶۱ ۱۰۷ %۱۱۸.۱
صادرات نفتی (میلیارد دلار) ۵۵.۸ ۶۹.۹۶ ۱۱۳* %۱۰۲.۵
صادرات غیر نفتی (میلیارد دلار) ۱۰ ۲۱ ۱۶.۱ %۵۳.۷
واردات (میلیارد دلار) ۳۹ ۵۵ ۲۶.۶۳
منبع: بانک مرکزی      * درآمد نفتی سال ۹۰ درج شده، در مورد سال جاری هنوز آمار دقیقی موجود نیست
از: خبرآنلاین

به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید

هنوز نظری اضافه نشده است. شما اولین نظر را بدهید.