عصر ایران؛ حسین هوشمند- پنجاه و چهار سال از ۲۲ نوامبر ۱۹۶۳ می­گذرد. روزی که جان فیتزجرالد کندی در دالاس تگزاس کشته شد. کندی، سی و پنجمین رئیس جمهور ایالات متحده در ساعت ۱۲:۳۰ ظهر در حالی که در لیموزین روباز به همراه همسرش، ژاکلین کندی و جان کانلی، فرماندار تگزاس و همسرش، در خیابان الم در منطقه­ ی دیلی پلازا شهر دالاس قرار داشت، کشته شد. ترور کندی یکی از مرموزترین اسرار تاریخ آمریکا است، به طوری که با گذشت پنجاه و چهار سال از این حادثه همچنان زوایای نامکشوفی از این حادثه وجود دارد.

براساس گزارش کمیسیون وارن، که توسط لیندون بی. جانسون برای کشف حقایق ترور کندی تشکیل شده بود، شخصی به نام لی هاروی اسوالد، به تنهایی کندی را کشته است. اسوالد ساعت ۷ بعد از ظهر آن روز به جرم قتل یک پلیس بازداشت شد و ساعت ۱۱:۳۰ همان شب به عنوان قاتل رئیس جمهور معرفی شد. اسوالد نتوانست در دادگاه حاضر شود چون فردی به نام جک روبی، دو روز بعد در اداره ی پلیس دالاس، وی را می­کشد. روبی که مالک یک کلوپ شبانه بوده است، بعدها در زندان می­میرد. با کشته شدن اسوالد حقایق ترور کندی هم به خاک سپرده شد. البته اسوالد منکر این اتهام شده بود و عکسی را که از وی درحالی که سلاح را در دست دارد، منتشر شده بود را جعلی می­دانست و می­گفت قربانی یک توطئه شده است و نقشی در این ترور نداشته است.

انتشار خبر ترور کندی در شبکه­ های تلویزیونی در حدود ساعت ۲ تا ۲:۴۰ دقیقه صورت گرفت. اولین شبکه ای­ بی­ سی بود که مجری آن این­گونه خبر را اعلام کرد «مقامات دولتی این خبر را تایید کرده ­اند. رئیس جمهور کندی کشته شده است. این یک اقدام باور­نکردنی است و من مطمئنم که هیچ کس جز قاتل نمی­دانست که این اتفاق در این روز می­افتد» شبکه­ ی سی­ بی ­اس هم این گونه این خبر را منتشر کرد «خانم ها و آقایان، رئیس جمهور ایالات متحده کشته شد. جان اف. کندی، ساعتی پیش در دالاس، مورد اصابت چند گلوله قرار گرفت. تکرار می­کنم، رئیس جمهور کندی کشته شده است».

از زمان ترور کندی تاکنون، فرضیه ­های زیادی در باره­ی این ترور به وجود آمده است. تحقیقات، مصاحبه ها، کتاب ها و مقالات زیادی در این رابطه منتشر شده و افراد و گروه های مختلفی به عنوان کسانی که در این ترور نقش داشته ­اند، معرفی شده­اند. وینسنت بوگلیوسی در کتابش می­گوید تاکنون «۴۲ گروه و ۸۲ نفر متهم به نقش داشتن در این ترور شده اند و ۲۱۴ نفر هم متهم به همکاری در این ترور هستند» از افراد و گروه­هایی که متهم به دست داشتن در ترور کندی هستند، می­توان به لیندون جانسون (معاون کندی) سازمان سیا، اف­ بی ­آی، باندهای مافیا، گروه­های جنایتکار، مجتمع­ های صنعتی نظامی، کا­گ­ب و موساد اشاره کرد.

براساس نظرسنجی گالوپ که ماه نوامبر منتشر شد، از مردم پرسیده شده بود که چه افرادی علاوه بر اسوالد، می توانند در این ترور نقش داشته باشند. ۱۳ درصد مردم مافیا را در این ترور دخیل می­دانند. ۷ درصد سیا، ۵ درصد فیدل کاسترو و ۵ درصد هم گروه­هایی که با سیاست­های کندی مخالف بوده اند را در این ترور دخیل می دانند. این درحالی است که ۴۰ درصد از مردم آمریکا اسم فرد یا گروهی را نمی­برند و از این که چه کسی در این ترور نقش داشته است، اطلاعی ندارند. مهمترین مظنونین شامل این موارد می شود.

لیندون جانسون

یکی از مظنونین اصلی در جریان ترور کندی، معاون وی لیندون بی. جانسون می باشد. مادلین براون که یکی از افراد نزدیک به جانسون بوده است، می گوید، جانسون شب قبل از حادثه با ریچارد نیکسون، جی.­ادگار هوور، رئیس اف­بی­آی جلسه داشته است و گفته که «از فردا، دیگر کندی ها نمی توانند من را مورد تحقیر قرار دهند. دیگر هیچ تهدیدی نیست، قول می دهم» منشی کندی هم در کتابی گفته است که کندی برای دور دوم انتخابات ریاست جمهوری قصد داشته، شخص دیگری را جایگزین جانسون کند. راجر استون، تحلیل گر سیاسی و استراتژیست مستقل با استفاده از اسناد و اطلاعات دست اول، در کتابش نشان می­دهد که جانسون به صورت مستقیم در ترور نقش نداشته است، بلکه در واقع مغز متفکر این ترور بوده است. فیلیپ اف.

نلسون پس از سال ها تحقیق درباره جانسون و ترور جان اف کندی، به طور قاطعانه نشان می دهد که لیندون جانسون نقش فعالی در ترور جان اف کندی داشته است. کتاب وی شامل عکس ها و مدارک جدیدی است که نشان می دهد جانسون از زمان و مکان ترور کندی خبر داشته است.

مجتمع­های صنعتی نظامی

عده ای عقیده دارند که کندی قصد داشته است نیروهای محدود آمریکا در ویتنام را خارج کند. و این جنگ را پایان دهد. به همین دلیل مجتمع­های صنعتی نظامی که خواهان ادامه­ی جنگ بودند وی را کشتند. یکی از شواهدی که این فرضیه را تایید می کند این است که جانسون که بعد از کندی رئیس جمهور شد، جنگ ویتنام را گسترش داد و تعداد سربازان آمریکایی در ویتنام چندین برابر شد.

لی هاروی اسوالد

بعضی از محققین اعتقاد دارند که اسوالد به تنهایی این کار را انجام داده است، یا افراد کمی به وی کمک کرده­اند. ولی وی توسط یک گروه بزرگتر و با استفاده از یک توطئه به کار گرفته نشده است. یک فرضیه که وجود دارد این مسئله است که چون اسوالد با اتحاد جماهیر شوروی در ارتباط بوده است و در سفارت شوروی در مکزیک حضور داشته است، این احتمال وجود دارد که وی به خاطر رقابت­های جنگ سرد و دشمنی­های آمریکا با کوبا و فیدل کاسترو، این ترور را انجام داده باشد. ۶۱ درصد از مردم آمریکا اعتقاد دارند که اشخاص دیگری علاوه بر اسوالد در این ترور نقش داشته اند. در روزهای پس از ترور کندی هم، مردم به ایده­ی، وجود تنها یک قاتل، مشکوک بودند.

براساس نظرسنجی گالوپ که در روزهای ۲۲ تا ۲۷ نوامبر ۱۹۶۳ انجام شد، تنها ۲۹ درصد از مردم معتقد بودند که یک نفر در این ترور دست داشته است. در مقابل ۵۲ درصد از مردم اعتقاد داشتند که این، یک توطئه بوده است و افراد دیگری هم در آن نقش داشته اند. حتی جان کری، وزیر خارجه هم شک و تردید جدی ای درباره ی گزارش کمیسیون وارن درباره ی ترور کندی دارد. به نظر وی، لی هاروی اسوالد که به عنوان قاتل کندی معرفی شده است، نمی توانسته به تنهایی دست به این اقدام زده باشد. تصویر زیر اسوالد را نشان می دهد که توسط مامورین پلیس در حال بردن به دادگاه است و جک روبی در حالی نشان داده شده است، که قصد دارد به اسوالد حمله کند.

سازمان سیا و اف­بی­‌آی

یک تئوری هم وجود دارد و آن نقش سازمان سیا و اف­بی­آی در این ترور است. منابعی در رابطه با نقش این دو در ترور وجود دارد. به طور مثال جی. ادگار هوور، یکی از چهره های مهم در این روند بوده است، وی رئیس قدرتمند اف­بی­آی بوده است و با کندی هم مشکل داشته است. سازمان سیا هم احساس می­کرده است که کندی قصد دارد قدرت آنها را کاهش دهد. یک تئوری که وجود دارد این می باشد که با توجه به ارتباط مشهود اسوالد با شوروی، بعید بوده است که آنها این کار را انجام داده باشند، به همین دلیل سیا با صحنه سازی قصد داشته این گونه القا کند که کار اسوالد بوده است.

به طور قطع نمی­توان گفت که چه کسی یا کسانی کندی، محبوب­ترین رئیس جمهور آمریکا را به قتل رسانده اند. براساس نظرسنجی گالوپ، نزدیک به سه چهارم (۷۴ درصد) آمریکایی ها معتقدند که کندی بهترین رئیس جمهور آمریکا بوده و عملکردش بالاتر از میانگین روسای جمهور بوده است. کندی در میان ۱۱ رئیس جمهوری که از زمان دوایت آیزنهاور بررسی شده­اند، در مقام اول قرار دارد. یک پنجم مردم معتقدند که عملکرد وی در حد متوسط بوده است و تنها ۳ درصد از مردم عقیده دارند که وی عملکردی زیر میانگین روسای جمهور داشته است.