شرق، آمنه شیرافکن: جلسه هشت صبح شروع میشود. خمیازه از سر نمایندهها میپرد. اطلاعات و آمار مرتبط با آب و برق در ایران دیگر شوخی نیست. گرچه سالهاست فعالان حوزه محیط زیست اخطار دادهاند که باید تا دیر نشده برای وضعیت بحران کمآبی در ایران کاری کرد، اما گویی گوش کمتر مسئولی شنواست. حالا وزیران نیرو و کشاورزی به دعوت مجلس راهی بهارستان شدهاند. رضا اردکانیان که سالها در حوزه آب کار و مطالعه کرده، پاورپوینتی برای نمایندگان نمایش میدهد که پر است از اعداد و آمار مرتبط با کاهش سرانه بارش باران در مقایسه با سالهای گذشته و خشکسالی. در آمار آمده که ۳۳۴ شهر و ۳۴ میلیون و ۵۰۰هزار نفر در معرض تنش آبی (آب شرب) قرار گرفتهاند و وضعیت آب ۱۰۷ شهر، قرمز خواهد بود. وزیر کشاورزی نیز از مهاجرت گسترده کشاورزان از مناطق روستایی به شهری خبر میدهد و تداوم همان رویههای سنتی در کشاورزی موجود.وزیر نیرو همین چند روز پیش گفته بود: «خاموشی اجتنابناپذیر و وضعیت آب شرب در برخی مناطق حاد است». او همچنین گفته: «کمبود برق در سال جاری به دلیل گرمای تابستان و کاهش آب پشت سدها محتملتر و خاموشی اجتنابناپذیر است».در جلسه غیرعلنی روز گذشته مجلس که با حضور محمود حجتی و رضا اردکانیان -وزیران جهاد کشاورزی و نیرو- برگزار شد، گزارشهای مهمی بهویژه از سوی مرکز پژوهشهای مجلس درباره مشکلات آب ارائه شد. گزارش مرکز پژوهشهای مجلس از روند ۲۰ سال اخیر درباره حوزه آب بود.بهروز نعمتی نیز درباره جلسه غیرعلنی به خانه ملت گفته: «مقرر شد کمیتهای در دولت به ریاست معاوناول رئیسجمهور برای پیگیری مشکلات آب تشکیل شود و مرکز پژوهشهای مجلس نیز در کنار این کمیته، اقدامات لازم را برای رفع مشکلات آب انجام دهد و دو کمیسیون کشاورزی و انرژی نیز به این کمیته کمک خواهند کرد».به گفته او: «قرار شد تهیه آمایش آب در دستور کار این کمیته قرار گیرد؛ زیرا مشکلاتی جدی دراینباره وجود داشته و واقعیت موضوع این است که به لحاظ شرایط آبی، تفاوتی بین مناطق پربارش و کمبارش وجود ندارد. بنابراین قرار شد آمایشی صورت گرفته و همچنین مقرر شد با رفع این مشکل، دغدغه کشاورزان نیز محل توجه قرار گیرد».
مانور آب در اصفهان
برخی خبرها از شهرهای مبتلا به بیآبی بهویژه اصفهان، نشان از آن دارد که مسئولان استانی به فکر مانور آب افتادهاند. به این معنا که شهروندان با شرایط یک روز یا دو روز سرکردن با بیآبی آشنا شده و تدابیر لازم را ببینند.بهرام پارسایی، نماینده شیراز که کشاورزان حوزه انتخابیهاش سالها با مسائل مشابهی دست به گریباناند، به «شرق» میگوید: «کاش جلسه روز چهارشنبه غیرعلنی نبود. وقتی اوضاع بحرانی است، باید همه درباره آن بدانیم. اینکه مردم در جریان وضعیت کنونی قرار بگیرند، بسیار مهم است».وزیر جهاد کشاورزی همچنین به اعتراض جستهوگریخته کشاورزان در سراسر کشور اشاره دارد و تبعات احتمالی ناشی از آن در آینده. اینروزها بهویژه کشاورزان استان اصفهان دست به بیل شدهاند و اعتراضشان را به شیوه خود به مسئولان نشان دادهاند. چندی پیش نیز گروهی از کشاورزان اصفهانی با شرکت در نماز جمعه و ایستادن برخلاف مسیر نمازگزاران، اعتراض نمادین خود را به اوضاع وخیم کشاورزی نشان دادند.حسن روحانی، رئیسجمهور ایران، پنجم فروردین در دیدار با تعدادی از مدیران بلندپایه دولت گفته بود: «با تدبیر، برنامهریزی و تعقل بر خشکسالی غلبه خواهیم کرد».طیبه سیاوشی، از نمایندگان حاضر در جلسه غیرعلنی روز گذشته، سخنان وزیر نیرو را کامل، جامع و هشداردهنده توصیف میکند: «صحبتها واضح بود و البته دردآور. متأسفانه از مشکل کمبارشی گرفته تا سوءمدیریت و گرمایش زمین و تبخیر آبها، به شرایطی رسیدهایم که باید درباره وضعیت کم آب جلسه غیرعلنی تشکیل شود. هیئت وزیران اسفند پیشنهاد دادهاند تا کارگروهی با وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، وزارت کشور و سازمان صداوسیما در موضوع مدیریت آب تشکیل شود».او همچنین به نقش مهم صداوسیما در اطلاعرسانی در حوزه مصرف آب شهروندان اشاره دارد و میگوید: «امیدوارم با تشکیل این کارگروهها، این مسئله جدیتر از پیش در دستور کار صداوسیما قرار گیرد. ما سالهاست در حوزه آموزش مصرف آب و حفافظت از محیط زیست کار جدی نکردهایم. در حالی که آموزش چه در حوزه مدرسه و دانشگاه و چه بهرهمندی از توان رسانه، میتواند در مدیریت بحرانها و آموزش مردم کمککننده باشد».اردکانیان نیز در این جلسه به نمونههای موفقی از کشورهای مدیریتکننده بحران آب اشاره دارد. اینکه اگر زودتر دست به دست هم دهیم و برای معضلات خشکسالی و کمآبی فکری جدی کنیم، حل مسئله آب در ایران غیرممکن نخواهد بود.خبرگزاری ایسنا، ۱۶ فروردین خبر داد بارندگی در کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل، حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است. حالا وزیر نیرو به موضوع جهانی گرمایش زمین اشاره دارد و دعوت مشفقانه از همه مسئولان برای مدیریت تنش؛ تنشی که معلوم نیست چه بر سر مردمی بیاورد که چند دههای است کمتر با مسئله قطع آب و برق مواجهاند.همچنین چند روز پیش، نماینده زابل درباره خشکشدن هیرمند به مسئولان هشدار جدی داد. احمدعلی کیخا، نماینده مردم زابل در مجلس، در تذکرات صحن علنی مجلس گفته بود: «مردم به دلیل بیآبی دارند از بین میروند؛ اما مسئولان وزارت کشور و جهاد کشاورزی حتی گزارشی درباره این بحران ندارند».او همچنین خطاب به رئیسجمهوری گفته بود: «آقای رئیس مجلس! من نمیدانم که با کدام زبان باید صحبت کنیم و تذکر بدهیم تا مسئولان کشور حرف مردم را بشنوند. به قول روستاییان منطقه باید یقهمان را چاک بدهیم تا کسی حرفمان را گوش بدهد؟ مردم به دلیل بیآبی و خشکشدن هیرمند دارند میمیرند، مردم از بین رفتند. آیا شما نمیخواهید کاری کنید؟ آقای وزیر محترم جهاد کشاورزی! مدیر بحران شما میگوید تا الان من یک خط گزارش در ارتباط با بحران آب از شهر شما دریافت نکردهام».