تصور مردم ما از کلمه ی « دکتر » در سد سال بسیار گذشته متحول شده ولی هیچوقت صورت معقولی پیدا نکرده است
ایرانیانی که در ابتدای قرن بیستم برای تحصیل به دانشگاه های خارج رفتند و موفق به گرفتن درجه ی دکترا شدند در معرض انتظارهای عجیب و غریب مردم بودند . برخی تصور می کردند کسی که دکترا گرفت قادر است همه ی مشکلات آنها را حل کند. دکتر مصدق در خاطرات خود نقل می کند که چون از سفر فرنگ برگشت مردی تعمیر ساعت خود را به وی سپرد به گمان اینکه دکترها به همه ی فنون وارد هستند.
یک نسل بعد وقتی دکتر میمندی نژاد که دکترای دامپزشکی از فرانسه گرفته بود ، به ایران برگشت دستگیرش شد که در ایرانی که سگ را نجس می دانند و مردم خرج بخور و نمیر خودشان را نداشتند دکتردامپزشک اعتبار چندانی ندارد و احتمالا نان خود را هم نمی تواند در بیاورد، بنابراین آزمایشگاهی در میدان حسن آباد دایر کرد و با این تصور که اگر اعلان کند این آزمایشگاه با آزمایش اسپرم مردان سترونی را تشخیص می دهد بازارش گرم خواهد شد. او برای محکم کاری از مراجع مذهبی هم اجازه گرفت که مردان با همسران خود برای دادن آزمایش به این لابراتوار مراجعه کنند. اما پس از مدتی وی باحیرت متوجه شد که بسیاری پس از دادن نمونه برای گرفتن نتیجه مراجعه نمی کنند و سرانجام معلوم شد که آزمایشگاه ایشان محل ارزانی برای همخوابگی بعضی رنود شده است که جا ندارند، تا به نمونه برداری ازمحل آزمایشگاه استفاده کنند!!
بعدها که دانشگاه تهرانی تاسیس شد و مدرک دکترا هم داده شد نوبت دکترهای داخل ایران شد که دکترهای فرنگی را به باد تمسخر بگیرند. نمونه اش قصه خواندنی و شیرین معروف به دکتر کارد و چنگال دکتر غیاث الدین جزایری است . دکترجزایری که تا پایان عمر به طب سنتی وابسته ماند در کتابش یک ایرانی مدعی دکترا از فرنگ را توصیف می کند که با ادای کلمات قلمبه سلمبه ی فرنگی برای سردرد عرق خوران ، شیرخشت یخمال تجویز می کند.
به هر حال دکترا که از اول مایه ی اعتبار اجتماعی بود ولی هنگامی که کم کم قشر تحصیلکردگان و روشنفکران کشورافزایش یافت و آنان خواستار آزادی های سیاسی و اجتماعی شدند وضع تغییر کرد. بسیاری از آنان در زمره ی منتقدان و مخالفان رژیم در آمدند. در مقابل شاه از روشنفکران دلخوشی نداشت و در برابرشان احساس حقارت می کردو مایل بود خودش دکتر باشد . ازسال های ۱۹۶۰ ندا داد تا در انواع و اقسام سفرهایی که به خارج می کرد برایش دکترای افتخاری جور کنند. البته عیالش هم از این سخاوت ها بی نصیب نماند و ایران صاحب دکتراین زوج سلطنتی دنیا شد .
مخالفت های روشنفکران با حکومت موجب شد تا عنوان دکتر مختصری سیاسی شودو مردم فکر کنند هرکس که دکتر است سرش هم بوی قرمه سبزی می دهد که این هم خودش دردسری بود.
با پیدا شدن این جایگاه اجتماعی در کشورما هنگامی که مردم با خبر می شدند که بسیاری از تحصیلکردگان و دارندگان مدرک دکترا سر از زندان در می آورند نسبت به حسن نیت دستگاه شاه بدبین شدند.
احتمالا از حسرت این جایگاه اجتماعی و برای مغشوش کردن اذهان مردم بود که ساواک لقب دکترا را بین ماموران خود پخش کرد. وقتی کسی را به ساواک و زندان می بردند بازجوها و شکنجه گران همدیگر را با لقب دکتر حسین زاده ، دکتر عضدی ، دکتر یوسفی و …صدا می کردند. این که نمی شد این همه دکتر و مهندس را بگیرند و بازجو و شکنجه گرشان زیر دیپلم باشد بالاخره باید آبروی ساواک حفظ می شد.
با تسلط ملایان در انقلاب ۵۷ ارث خرس به کفتار رسید: اول تخطئه و تحقیر علنی روشنفکران آغازشد. خمینی تخصص را بی ارزش دانست و ایمان را برتر از آن شمرد و حتا خلخالی در یک گزارش برنامه ی تلویزیونی جماعتی از معتادان را گردآورده همه ی آنان را دکتر و مهندس خطاب کرد تا به مردم القا کند که دل به دکتر و مهندس نبندند و به آخوندها مراج ه نمایند که متخصص همه ی امور دنیوی و اخروی هستند .
هارت و پورت ملایان که اول انقلاب برای قبضه کردن علوم خیز برداشته بودند دیری نپایید و آنها بناچار در مسایل مختلف دست بدامان متخصصان و دکتران شدند وقدر دکتر را دانستند و رفتند تا همگی دکتر شوند، بخصوص جوان ترهایشان که به پول و پله ای هم رسیده اند، جایگاه اجتماعی ندارند وبرای کسب وجهه و مقبولیت باید کاری کنند .آنها هم به سبک ساواکی های قدیم به خود دکترا دادند منتها جدی تر؛ چون ریش و قیچی دست خودشان بود هی مدرک صادر کردند تا اعتباری بگیرند و وقتی مدرک داخلی بکلی از اعتبار افتاد دست اندرکاران حکومتی و آقا زاده ها راهی خارج از کشور شدند تا به هر وسیله حتا با پرداخت پول و رشوه، این لقب را در خارج کسب کنند. در این مورد هم کم نیاوردند ؛ نمونه اخیرش در اکسفورد .
در حکومت های پیشین سلطان ها اصل و نسب برای خود جور می کردند ، حالا که دوره عوض شده واین جماعت اجداد قابل توجهی ندارند و سادات هم قدر و منزلتی ندارند ، باید با لقب دکتر برای خود کسب اعتبار و آبروکنند. کردان ها و رحیمی ها و تخم و ترکه ی رفسنجانی فقط مشتی از خروارند .
ملایانی که دربرابر همه ی علوم خالص سپر انداخته اند یک قلم علوم انسانی برایشان مانده بود که مدعی بودند درآن حرفی برای گفتن دارند اما پس از ۳۴ سال خامنه ای آمد و گفت چون متخصصینی در این زمینه ندارد و تدریس این علوم موجب گرایشات لیبرالیستی می شود بهتر است تعطیل شود. معلوم شد دکان دکترا گرفتن در داخل بسته خواهد شد وباید فکر جدیدی کرد.
اما از جانب دیگر مزایای دکترای قلابی فقط خاص آخوند و آخوندزاده ها نیست امثال میرفطروس هم دنبال همین مدرک می دوند تا جنس قلابی اشان را به مردم بهتر بفروشند؛ بخصوص در این رادیو تلویزیون های خارج کشور که برای ایران برنامه پخش می کنند. همه جا صحبت از تخصص است و تخصص هم به مدرک است نه به حرف خساب . رسانه ها هم همگی دنبال دکتر می گردند و این هم مهم نیست که فلان شخص چه می گوید ، اگر مدرک دارد حتما سخنانش درست است.*
در نهایت بایت گفت که مملکت ما پس از سد سال تولید دکتر واقعی و قلابی هنوز درست نمی داند با این جماعت چه بکند، کمشان کند؟ زیادشان کند؟ بیندازدشان زندان ؟ کار درست و درخوربه آنها بدهد؟ مشکل ما کم یا زیاد داشتن تحصیلکرده نیست ، نمی دانیم با آنها چه باید بکنیم. شما اگر کشف کردید به من هم بگویید.
2013-۰۴-۰۸ استکهلم
• برای نمونه یکبار در رادیو دولتی سوئد پژواک بزبان فارسی یک صاحب دکترا ی متال (فلزشناسی) در پاسخ به این که صنایع ایران را چگونه می بیند گفت صنایع ایران به دو دوره پیش از اسلام و پس از اسلام تقسیم می شود و…
حسن بهگر
از: ایران لیبرال
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید