شاهد علوی
«جاسوسى کردن علیه کفار، به نفع مسلمانان جایز است و بنا بر تصریح برخى، جاسوس از غنایم نیز سهم مىبرد.» این حکم فقهی سنتی به مسلمان هم جواز جاسوسی میدهد و هم با وعده دادن غنائم در جنگی که در آن مشارکت نداشته است او را تشویق به این کار میکند. در دوران معاصر، جواز جاسوسی از جمله در دیدگاه حسینعلی منتظری، قائممقام پیشین رهبری جمهوری اسلامی، آنچنانکه در کتاب او مبانی فقهی حکومت اسلامی، بازتاب یافته به ضرورت بدل میشود. ضرورتی که بعدا به تصریح روحالله خمینی، رهبر مذهبی انقلاب ۵۷، به امر واجب بدل میشود: «جاسوسی برای حفظ اسلام و برای حفظ نفوس مسلمین واجب است.» ترک فعل واجب هم قاعدتا مستوجب مجازات. واجبی که که به نظر میرسد تشخیص تفویض آن سالهاست به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی سپرده شده است و مقاومت در قبال انجام آن با مجازات سنگین مواجه میشود. مجازاتی که در چند سال اخیر دامن تعدادی از ایرانیان دو تابعیتی و یا ایرانیان مقیم خارج از ایران را گرفته است. «مسلمانانی» که از تکلیف انجام امر واجب سرباز زدهاند.
ارس امیری، دانشجوی مدیریت هنری دانشگاه کینگستون و کارمند شورای فرهنگی بریتانیا که از ۱۰ سال قبل ساکن بریتانیا بود ۲۳ اسفند سال ۹۶ و تنها ۵ روز پس از بازگشتن به ایران برای دیدار مادربزرگ بیمارش، بازداشت و پس از ۶۸ روز بازداشت با قرار وثیقه آزاد شد اما مجددا ۱۶ شهریور ۹۷ احضار، بازداشت و روانه اوین شد و در نهایت آنچنان که سخنگوی قوه قضائیه ۲۳ اردیبهشت سال جاری اعلام کرد به اتهام جاسوسی به ۱۰ سال زندان محکوم شد.
محسن عمرانی، پسر خاله خانم امیری میگوید وزارت اطلاعات پیش از بازداشت خانم امیری او را احضار کرده و به او پیشنهاد داده است که با آنها همکاری امنیتی بکند: «پیش از بازداشت ارس را احضار کرده و به او میگویند اطلاعات فعالیتهای شورای فرهنگی بریتانیا را به آنان منتقل کند. به ارس گفته بودند بابت این کار دستمزد هم میگیری. ارس پاسخ میدهد من به هیچ اطلاعاتی دسترسی ندارم و نمی توانم همکاری بکنم. ارس را چند بار دیگر هم احضار میکنند و برای قبول همکاری تحت فشار میگذارند. تطمیع و تهدید با هم. ارس مقاومت میکند و هربار پاسخ رد میدهد و در نهایت آنها تهدید خود را با بازداشت و پرونده سازی برای ارس عملی میکنند.»
محسن عمرانی، پیشتر در توئیترش در واکنش به این خبر نوشته بود اتهام خانم امیری در ابتدا اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی ذکر شده اما بعدتر این اتهام به عضویت در گروه غیرقانونی موضوع ماده ۴۹۹ بدل شده بود اما اکنون سخنگوی قوه قضائیه آن را جاسوسی اعلام کرده است. آقای عمرانی در این رابطه به ایران وایر میگوید: «نه در مرحله دادرسی، نه در کیفرخواست و نه حتی در دادگاه، اتهام جاسوسی در میان نبوده است و سخنگوی قوه قضائیه این موضوع را فیالبداهه طرح کرده است.»
سخنگوی قوه قضائیه مدعی شده است خانم امیری با گروههای هنری و تئاتری ایران ارتباط گرفته، پروژههای مختلف فرهنگی را در کشور طراحی و مدیریت نموده و یکی از عناصر مهم نفوذ فرهنگی بریتانیا در ایران بود. محسن عمرانی میگوید این ادعاها بی مبنا است و برنامههایی که ارس امیری مدیریت میکرد نه در ایران که در بریتانیا برگزار میشد و همه هم با مجوز و اطلاع وزرات ارشاد ایران بوده است: «چگونه میتوان با برگزاری نمایشگاه آثار هنری ایرانی یا اجرای برنامه هنری برای یک گروه ایرانی در لندن، برای آن کشور جاسوسی کرد و یا در آن نفوذ کرد؟ اگر هم نفوذ فرهنگی صورت گرفته است نفوذ ایران در بریتانیا بوده است نه برعکسش.»
غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه همچنین گفته است که خانم امیری «مکرراً با نام مستعار به کشور رفت و آمد کرده و در جریان رسیدگی به پرونده قضائیاش، اعترافات صریحی کرده و در نهایت با حکم دادگاه به ۱۰ سال زندان محکوم شده است.» آقای عمرانی اما میگوید خانم امیری تنها پاسپورت ایرانی داشت و اصلا تابعیت جای دیگری ندارد که پاسپورت دیگری برای سر کردن داشته باشد و با نام خودش یعنی همان ارس امیری سفر میکرد و اصلا امکانی جز این نداشته است: «مساله نام دوم به این برمیگردد که برابر با مقررات شورای فرهنگی بریتانیا در روابط اداری داخلی خودشان، ایشان ارس امیری خاتمی خطاب میشد و خاتمی هم نام فامیل مادری ارس است. اما این نام تنها در برتیانیا کاربرد داشته است و نام دوم هم نیست تنها اضافه کردن فامیل مادری ارس به نام فامیلی ایشان است.»
محسن عمرانی میگوید ارس در این ده سالی که از اقامتش در بریتانیا میگذشت بارها به ایران سفر کرده بود و هیچ وقت تصور نمیکردند گرفتار چنین مشکلی شود چون «همه کارهای ارس شفاف و با مجوز وزارت ارشاد بود، ارس زمانی که با وثیقه بیرون بود به من گفت به آنها همین نکته را گفته است و بازجویان در پاسخ گفتهاند وزارت ارشاد اشتباه کرده مجوز داده است.»
ارس امیری تنها کسی نیست که به خاطر عدم همکاری با نیروهای امنیتی برای جاسوسی در خارج از کشور به مجازات سنگین حبس محکوم شده است.
از: ایران وایر