آزادی‌ اجتماعی یا ناهنجاری

زیتون ـ فریده ریحانی: از توبیخ و برخورد با مدارسی که کودکان دبستانی در آن با ترانه‏‌هایی از ساسی مانکن به رقص و آواز پرداخته بودند، ارسال پیامک برای رانندگان خودروهای سواری به دلیل بی‌حجابی در ماشین و ضرب و شتم زنانی که در بازی ایران و سوریه به مقابل ورزشگاه آزادی رفتند تا برخورد و دستگیری جوانانی که در یک قایق در سد لفور توسط دوربین شکار شدند و پوششان موجب اعتراض طیف اصول‌گرا شد، نمونه‌هایی از اخبار ایران در هفته‌های اخیر است.

تقریبا در همه خبرهای مذکور و موارد مشابه در یکی دوسال اخیر، حساسیت اجتماعی و از سوی دیگر حساسیت حاکمیت زمانی به مسئله بالا رفت که در شبکه‌های اجتماعی مختلف بالاخص در توئیتر و تلگرام بحث و اظهارنظر درباره آنها بالا گرفت.

از سوی دیگر به نظر می‌رسد با توجه به گستردگی استفاده از شبکه‌های اجتماعی در ایران و ضریب نفوذ بالا و گاه غیرقابل کنترل آن، این شبکه‌ها به عاملی برای مقابله مردم با یکدیگر بدل هم شده اند. حال دادسرای ارشاد تهران نیز در یک اطلاعیه رسمی به این جریان پیوسته و از مردم خواسته است تا جاسوسان یکدیگر باشند.

هر شهروند، یک جاسوس

روز گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه دادسرای ناحیه ۲۱ ارشاد شماره‌ای را اعلام کرده است تا شهروندان بتوانند در صورت مشاهده هرگونه جرایم منافی اخلاق و عفت عمومی، گزارش خود به این شماره تلفن ارسال کنند. در این اطلاعیه از مردم خواسته شده است، در صورت مشاهده کشف حجاب در خودرو، سرو مشروبات در اماکنی مانند سفره‌خانه‌ها، باغ ، تالار و .. پارتی‌های شبانه در منزل و انتشار مطالب خلاف عفت در شبکه‌های اجتماعی، نسبت به مستندسازی اولیه یعنی تهیه عکس و فیلم و معلوم کردن محل وقوع جرم اقدام و آن را به دادسرای ارشاد اطلاع دهند.

محمد مهدی حاج محمدی سرپرست دادسرای ارشاد تهران گفته است که این اقدام برای تسریع در برخورد با هنجارشکنی با استفاده از ظرفیت مردم و شهروندان دغدغه‌مند است.

با بالا گرفتن اعتراض‌ها به این خبر حسین رحیمی، رییس پلیس پایتخت اعلام کرد که هیچ شماره‌ای برای اعلام گزارش بدحجابی داخل خودروها از سوی مردم وجود ندارد و « آنچه که در فضای مجازی اعلام شده ارتباطی با پلیس ندارد و از سوی ما اعلام نشده است.»

پس از ارسال پیامک برای رانندگان خودروها در تهران به دلیل بدحجابی، حالا به نظر می‌رسد فاز جدیدی از فشارهای اجتماعی به شهروندان آغاز شده است. بسیاری از کاربران توییتر با انتقاد از این اقدام دادسرای ارشاد این سوال را مطرح کرده‌اند که چگونه می‌توان به صحت چنین تماس‌ها و ادعاهایی مطمئن بود و چطور یک نهاد قضایی می‌تواند مردم را اینگونه به رویارویی با یکدیگر فرابخواند؟

در همین اثنا  سردار حسین رحیمی، فرمانده انتظامی تهران، با اعلام اینکه طی ده روز گذشته ۵۴۷ واحد رستوران لاکچری پلمپ شده است، دلیل آن را اقدام به تبلیغات نامتعارف و یا پخش موسیقی غیرمجاز اعلام کرد و از دستگیری ۱۱ متخلف خبر داد.

همزمان با این اقدام دادسرای ارشاد، روز گذشته تصویری از طرف یکی از اکانت‌های موسوم به ارزشی منتشر شد که در آن چند گردشگر بدون حجاب متعارف درحال قایق‌سواری در سد لفور بودند. و خواستار برخورد با آنان شد.

امام جمعه سوادکوه شمالی نیز در واکنش به این تصاویر و با بیان اینکه «ما توریست می‌خواهیم تروریست نمی‌خواهیم!»، خواهان برخورد با تروریست‏ها شد. علی مطهری نماینده مجلس هم در توییتی به این تصاویر واکنش نشان داد و گفت که وزارت نیرو و سازمان میراث فرهنگی نیز باید در مقابل ناهنجاری‌های رخ داده پاسخگو باشند.

تنها ساعتی پس از انتشار این تصاویر، با حضور نیروی انتظامی و به دستور دادستان عمومی و انقلاب مازندران قایق‎های گردشگران توقیف شد. بنابرگزارش خبرگزاری ایرنا، صبح امروز شورای تأمین شهرستان سوادکوه شمالی برای بررسی این موضوع تشکیل جلسه داده است. دادستان مازندران نیز اعلام کرد که عاملین هنجارشکنی شناسایی و دستگیر شده‌اند.

حالا بسیاری از کاربران شبکه‌های مجازی و بالاخص توئیتر با اشاره به سرعت عمل نیروی انتظامی و دادستانی در برخورد با تفریح چند زن و مرد به  کندی و ناکارآمدی دستگاه انتظامی و قضایی در برخورد با فسادهای‌ اقتصادی و مواردی مانند اسید‌پاشی‌های زنجیره‌ای در اصفهان اشاره می‌کنند و این دوگانگی‌ در برخوردها را نشانه ایراد و فساد در خود این دستگاه‌ها می‌دانند.

استادیوم آزادی، همچنان دست نیافتنی

پنجشنبه شب تیم ملی فوتبال ایران در دیداری دوستانه به مصاف سوریه رفت. درحالی که در هفته‌های قبل از بازی، فدراسیون فوتبال بار دیگر وعده داده بود تا زنان بتوانند در این دیدار دوستانه در ورزشگاه آزادی حضور پیدا کنند، اما حتی بلیت‏‌های فروخته شده به زنان نیز از سوی فدراسیون فوتبال کنسل و آنان اجازه حضور در آزادی را پیدا نکردند.

این البته تمام ماجرا نیست، دخترانی که مانند سال‏‌های گذشته، در این بازی نیز به مقابل استادیوم آزادی رفته بودند، از سوی نیروی انتظامی مورد ضرب و شتم و فحاشی قرار گرفته و دست کم یک نفر از آنان دستگیر شد.

زنان هوادار تیم ملی و برخی از فعالان زن، دوسال پیش نیز در جریان دیدار تیم ملی فوتبال ایران و سوریه در جریان بازی‌های مقدماتی جام جهانی به مقابل استادیوم آزادی رفتند و درحالی که زنان سوری به راحتی وارد ورزشگاه می‌شدند، آنان اجازه ورود به ورزشگاه را نیافتند. این چندمین‌بار است که دختران علاقمند به فوتبال در مقابل استادیوم آزادی بازداشت می‏‌شوند. این در شرایطی است که وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال بارها اعلام کرده است که به دنبال فراهم کردن زیرساخت‏‌ها برای حضور زنان در ورزشگاه‏‌ها است، اما هربار با فرارسیدن موعد بازی‏‌های ملی، زنان با درهای بسته آزادی مواجه می‏‌شوند.

توئیتر، بازیگر سیاسی و اجتماعی

همزمان با افزایش فشارهای اقتصادی در ایران در نتیجه تحریم‌های خارجی و فساد داخلی و تداوم سرکوب فعالان سیاسی و مدنی، به نظر می‌رسد که حاکمیت در عرصه اجتماعی نیز قصدی برای کاهش فشار ندارد.

در چنین شرایطی توییتر به عنوان یکی از پرکاربردترین شبکه‌های اجتماعی در ایران، بیش از سایر شبکه‎ها نقش ایفا می‌کند. این شبکه اجتماعی فیلترشده که  استفاده از آن با فیلترشکن‌ها خود یکی از مصادیق این نوع فشارهاست، از پلتفرمی برای خبررسانی فراتر رفته و عرصه تنازع  و تقابل موافقان و مخالفان حاکمیت بدل شده است.

از طرف دیگر، تقابل و رویارویی خطرناک مردم با یکدیگر که همزمان با کمپین دوربین من ـ اسلحه من آغاز شده بود، حال گسترده‌تر شده و صف‌بندی‌ها واضح‌تر و شدیدتر شده‌اند. طیف اصولگرا و نزدیک به حاکمیتِ توئیتر معمولا در عرصه‌های اجتماعی موید و حتی تشدیدکننده سیاست‌های سرکوب موجود است و با حمایت از نیروی انتظامی و  پلیس امنیت اخلاقی تا حد ممکن به انتقاد و گاه حتی ارائه گزارش علیه افرادی می‌پردازند که به زعم آنان هنجارهای جامعه را رعایت نمی‏‌کنند.

این مساله باعث شده که این روزها در گوشه و کنار شهر، مردم بیش از همیشه خشمیگن بوده و به دنبال راهی برای تقابل با یکدیگر باشند، یکی با ضبط فیلم و ارسال آن برای شبکه‌های ماهواره‌ای و دیگری با ارسال گزارش برای دادسرای ارشاد.

در چنین شرایطی مسئولان قضایی به جای تلاش برای کاهش تنش‎های موجود میان مردم و به دست گرفتن ابتکار عمل ، خود به عاملی برای افزایش این درگیری‎ها تبدیل شده‎اند و با تلاش برای جاسوس‎سازی از مردم در حال بدعت‌گذاری خطرناکی در جامعه، با نام دین و دفاع از ارزش‎ها هستند که می‎تواند عواقب ناخوشایندی به دنبال داشته باشد.

---

به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید