زیتون ـ محمدرضا سرداری: پس از خروج مزدک میرزایی یکی از گزارشگران فوتبال در صدا و سیما و انتشار اخباری در زمینه پیوستن او به شبکه ایران اینترنشنال، امروز مرتضی میرباقری معاون سیما از وی دعوت کرده تا دوباره به ایران باز گردد. به گفتهی میرباقری شرایط کار برای مزدک در ایران فراهم است و صدا و سیما علاقه دارد تا بار دیگر با وی کار کند. اما دلایل مهاجرت نیروهای صدا و سیما به خارج از ایران چیست و چرا مقامات صدا و سیما خواهان بازگشت مزدک شدهاند.
دلایل مهاجرت فعالان رسانه ای صدا و سیما چیست؟
حکایت مهاجرت روزنامه نگاران بهویژه پس از حوادث انتخابات سال ۸۸ به خارج از ایران دلایل روشنی دارد. اما چنین دلایلی هیچگاه شامل فعالان رسانهای صدا و سیما نمیشود. آنان معمولاً مغلوب شرایطی میشوند که در یک سازوکار مافیایی رخ میدهد. برخی اوقات تغییر مدیریت، یک اختلافنظر یا نقد میتواند به پایان کار یک مجری برنامه یا گزارشگر محبوب فوتبال منجر شود. در کنار آن محبوبیت نیز نقش مهمی را ایفا میکند.
شبکه مافیایی صدا و سیما که یک سر آن در بیت رهبر و سر دیگر در سازمان اطلاعات سپاه و مجموعههای اقتصادی زیر مجموعه آن دارد، از محبوبیت چهرههای صدا و سیمایی نیز برای مدح سرایی برای نظام بهویژه آیتالله خامنهای بهره برداری ابزاری میکنند. بعضاً گزارش شده که چهرههایی هم که قصد ندارند تا اعتبار و محبوبیت خود را در پروپاگاندای جمهوری اسلامی هزینه کنند؛ از پرده سیما کنار گذاشته شدهاند.
چرا مزدک میرزایی؟
مزدک میرزایی نخستین مجری برنامه و گزارشگری نیست که صدا و سیما را به قصد خارج از کشور ترک میکند. پیش از وی محمدرضا حسینی شومن شبکه ۵، سینا ولیان مجری رادیو، شینا شیرانی مجری پرس تی وی و شهرزاد میر قلی خان نیز از جمله چهرههای خبرسازی بودند که سازمان صدا و سیما را به قصد یک کشور خارجی ترک کردند. اما دلایل ترک هر یک از آنها با دیگری متفاوت بوده است. در گزارشهای منتشر شده آمده که مزدک میرزایی به خاطر اختلاف با مدیر شبکه ۳ سیما و نداشتن آنتن نهایتاً تصمیم گرفته تا ترک وطن کند.
وی نهایتاً پس از گرفتن پیشنهاد استخدام در شبکه ایران اینترنشنال و به همراه بردن بخشی از آرشیو ورزشی سازمان به انگلیس رفت اما هنوز همکاری قطعی وی با شبکه ایران اینترنشنال اعلام نشده. معاون سیما در این رابطه گفته که وی تنها یک هزارم از آرشیو سازمان را با خود برده. مزدک قرار بوده با این آرشیو مستندی درباره تیم ملی فوتبال ایران بسازد که به خاطر اختلاف با مدیر شبکه ۳ سیما این پروژه متوقف میشود.
تمجید همکاران از مزدک
همکاران میرزایی از او به نیکی یاد میکنند. جواد خیابانی در واکنش به خروج مزدک از ایران نوشته: «مزدک، دوست خوب من بود که از ایران رفت، چند روز پیش فکر کردم که کاش نمیرفت و سختیهای اینجا را تحمل میکرد اما این به من مربوط نیست. او آنگونه که دوست داشته عمل کرده و در این راه مختار است. او در بین ما بهترین بود. با ادب بود. دروغ نمیگفت. توانا بود . با دانش بود. تمیز و سالم بود. محترم بود و طوری رفتار میکرد که همه را وادار به احترام میکرد لذا تصور میکنم حق ندارم به جای او بیندیشم. همین دو سه ماه قبل بود که در باره فیلم مستندش که در ایران میساخت با او همراه شده بودم و آن گفتگو آخرین باری بود که دیدمش. دلم میخواهد سختیهای زندگی او برطرف بشود زیرا او لایق بهترینهاست. همانطور که عادل هم هست. همانگونه که پیمان هم هست و محمدرضا هم .»
جهانگیر کوثری از پیشکسوتان گزارش در فوتبال نیز درباره مزدک نوشته: «من میگویم مزدک انتخاب کرده و صداوسیما او را به بیرون هل نداده. البته صداوسیما من را به ساختمانش هم راه نمیدهد. نمیدانم چرا! اما به مزدک نگفتهاند حق ورود نداری. او بهترین مسابقات جام جهانی را گزارش کرده؛ بهترین بازیهای پرسپولیس و استقلال را گزارش کرده، از گزارشگرهای برجسته ماست، تا به حال هم کاری که دوست داشته انجام داده و درست هم انجام داد.»
آیا انتخاب مزدک شخصی بود؟
چندی پیش بود که برنامه نود در پی اختلاف عادل فردوسی پور با مدیر شبکه ۳ سیما تعطیل شد و حتی دکور این برنامه نیز در حراجی به فروش رفت. ماجرا آن بود که پس از تغییرات مدیریتی در سیما، مدیر حامی فردوسی پور کنار گذاشته شد و رئیس مرکز بسیج صدا و سیما جانشین وی شد. با چنین تغییراتی بود که برنامههای ورزشی نیز تحتالشعاع نگاه سیاسی مدیران تازه کار صدا و سیما قرار گرفت و محدودیتها برای برنامه پربیننده نود بیشتر و بیشتر شد تا این که پس از مدتها شایعه تعطیلی این برنامه، پر بینندهترین برنامه صدا و سیما توسط مدیر بسیجی تازه کار از آنتن سیما حذف شد.
سرنوشتی که مزدک میرزایی نیز چندی بعد با آن روبرو شد ناشی از اصطکاک با مدیری بود که به تازگی منصوب شده بود. در یک شبکه مافیایی، باندها حاکمیت میکنند و هر تحول در این سیستم میتواند به قیمت حذف گروه پیشین محسوب شود. از این رو همچنان که باندها در صدا و سیما مجریان، گزارشگران و هنر پیشهها را به شهرت میرسانند؛ با همان شیوه نیز آنان را حذف میکنند. برخی از چهرههای حذف شده چون جایگزین دیگری ندارند خانه نشین میشوند و برخی دیگر نیز اگر شرایط آن سوی آب را مناسب دریابند؛ مهاجرت میکنند.
چرا مزدک باید باز گردد؟
این که یکی از مدیران ارشد صدا و سیما از مزدک میرزایی خواسته تا به ایران باز گردد دلیل روشنی دارد. نخست آن که مزدک میرزایی یک گزارشگر مشهور یک رشته ورزشی محبوب در ایران است که همکاریاش با یک شبکه اپوزیسیون بینندگان بسیاری را به پای آن شبکه خواهد کشاند. دوم آن که مزدک میتواند پای دیگر زخم خوردگان و ممنوع الچهره های سیما را نیز به شبکههای فارسی زبان خارج از کشور باز کند و به اصطلاح قبح و ترس این عمل را بریزد. تا کنون بودهاند تعدادی از چهرههای هنری سیما که با شبکههایی چون من و تو همکاری کردند اما هیچ کدام شهرت مزدک را نداشتهاند. از این رو میتوان گفت روی آنتن رفتن مزدک میرزایی برای شبکه ایران اینترنشنال میتواند همچون دمینویی پای دیگر بازیگران و گزارشگران حرفهای صدا و سیما را نیز به تدریج به شبکههای مخالف جمهوری اسلامی باز کند.