در عربستان سعودی از جمله به دلیل اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر سر می‌زنند، در آمریکا قاتل را در برخی ایالت‌ها بر صندلی الکتریکی می‌نشانند، در چین و ویتنام مجرمان اقتصادی را با تزریق سم می‌کشند، در ایران مجرمان با اتهام‌های گوناگون را حلق‌آویز می‌کنند؛ سخن از مجازات مرگ است و روز ۱۰ اکتبر، روز جهانی مبارزه با این مجازات است.

کوفلر، مسوول حقوق بشری مجلس آلمان به مناسبت روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام، خواستار لغو این مجازات در سراسر جهان شده است. این سیاستمدار آلمانی در بیانیه‌ای که به این مناسبت منتشر شده، مجازات مرگ را با “شأن انسان و حق حیات در تضاد” می‌داند. کوفلر در ادامه آورده است، تحقیقات نشان می‌دهند که مجازات مرگ مانع از ارتکاب جرم از سوی مجرمان بالقوه نمی‌شود. در این بیانیه همچنین آمده است که در مجازات مرگ، خطر اعدام بی‌گناهان در اثر قضاوت نادرست نهفته است.

اولین بار در سال ۲۰۰۷ و سپس یک سال بعد قطعنامه‌های جهانی برای توقف مجازات اعدام در جهان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسیدند.

به گزارش سازمان ملل متحد یک پنجم از ۱۹۳ کشور عضو این سازمان همچنان مجازات اعدام را اجرا می‌کنند. ایران یکی از این کشورهاست.

گزارش یکساله اعدام در ایران

به همین مناسبت خبرگزاری هرانا گزارشی در مورد صدور و اجرای این حکم در ایران در یکسال گذشته منتشر کرده است. به نوشته این خبرگزاری، این گزارش که برای بازه زمانی۱۰ اکتبر ۲۰۱۸ تا ۸ اکتبر ۲۰۱۹ تهیه شده است،  نشان می‌دهد، دست کم ۲۴۲ نفر در ایران با حلق آویزشدن، اعدام شده‌اند. این آمار در مقایسه با زمان مشابه سال گذشته، کاهشی ۴/۵ درصدی را نشان می‌دهد.

به نوشته این خبرگزاری، در یک سال مورد مطالعه، ۲۵۰ گزارش در ایران در رابطه با اعدام ثبت شده که شامل محکومیت ۱۳۴ نفر به اعدام و اجرای حکم اعدام ۲۴۲ نفر است. ۱۶ اعدام بر پایه این گزارش در ملاء عام به اجرا درآمده‌اند.

در این گزارش آمده است، از میان قربانیانی که احراز هویت شده‌اند، ۱۲ تن از اعدام شدگان زن و ۵ تن در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال بوده‌اند.

صدور احکام اعدام در این بازه زمانی در مقایسه با سال پیش از آن ۴۷/۶ درصد کاهش نشان می‌دهد. تعداد اعدام‌ها در ملاء عام اما۶/۶ درصد نسبت به دوره مشابه قبل افزایش داشته و اعدام زنان رشدی ۱۴۰ درصدی را نشان می‌دهد.

گزارش صدور و اجرای حکم اعدام در ایران، به کوشش مجموعه فعالان حقوق بشر در این کشور تهیه شده است.

بر اساس اطلاعات گردآوری شده این مجموعه، ۷۱ درصد اعدام شدگان در ایران به اتهام قتل و ۱۴ درصد به اتهام جرایم مربوط به مواد مخدر اعدام شد‌ه‌اند. اتهام جرایم جنسی (۶ درصد)، اتهامات امنیتی و  فساد فی الارض (۲ درصد) و محاربه با ۵ درصد از اتهاماتی هستند که در یکسال گذشته، در ایران مجازات مرگ در پی داشته‌اند.

هرانا می‌نویسد، صدور و اجرای حکم اعدام در ایران، در حالی رخ می‌دهد که بسیاری متهمان از دسترسی به روند عادلانه دادرسی محروم‌اند. آتنا دائمی کنشگر مدنی که اکنون در زندان اوین به سر می‌برد نیز، در نامه‌ی سرگشاده‌ای که به مناسبت روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام نوشته است، به “محاکمات غیراصولی، سریع و بدون بررسی دقیق” اشاره کرده و احکام صادره و رویه قوه قضاییه را “در جهت تثبیت قدرت از طریق سرکوب و تنبیه و نه حمایت از مردم” دانسته‌است.

گردآورندگان گزارش احکام صادره و اجراشده  در ایران در یکسال گذشته، با اشاره به عدم اجازه فعالیت گروه‌های مستقل مدافع حقوق بشر در ایران و به تبع آن “بی‌نقص نبودن آمار اعدام‌ها”، این گزارش را “بازتاب‌دهنده ظرفیت دیده‌بانی جامعه مدنی نسبت به مقوله اعدام دانسته‌اند.

با وجود فعالیت‌های آگاهی‌دهنده و مبارزه بسیاری از فعالان حقوق بشری در ایران با مجازات مرگ، این مجازات در ایران نه تنها همچنان اجرا می‌شود که موافقان آن هم کم نیستند.

ایران در سال ۲۰۱۸ جزو ۴ کشور اول

در سال ۲۰۱۸ دست کم ۶۹۰ نفر در ۲۰ کشور جهان با اتهاماتی متفاوت مجازاتی مشابه داشتند: مرگ. بر پایه گزارش عفو بین‌الملل شمار اعدام‌های ثبت شده در سال ۲۰۱۸، به پایین‌ترین حد خود در ۱۰ سال گذشته رسیده بود. دو سال پیش در مورد ۹۹۳ نفر در ۲۳ کشور جهان مجازات مرگ اعمال شده بود. اما عفو بین‌الملل گزارش می‌دهد که شمار موارد گزارش‌نشده بیشتر است.

چین از این آمارها بیرون کشیده شده. عفو بین‌الملل از اعدام سالانه هزاران نفر در چین سخن می‌گوید. شمار مجازات های مرگ اجراشده در چین به تنهایی بیش از همه کشورهای دیگر جهان است. اما این کشور اطلاعات در مورد مجازات اعدام را به عنوان اطلاعات سری دولتی دسته‌بندی کرده و همانند کره شمالی اطلاعات دقیقی در مورد اعدامی‌ها نمی‌دهد.

عفو بین الملل در سال ۲۰۱۸ مجازات مرگ را در ۲۰ کشور جهان را گزارش کرد. به استثنای چین، ۷۸ درصد از اعدام‌ها (اجرای حکم)  تنها در ۴ کشور جهان صورت گرفته اند: ایران (دست کم ۲۵۳)، عربستان سعودی (۱۴۹)، ویتنام (بیش از ۸۵)، عراق (دست کم ۵۲).

شمار احکام صادرشده برای مجازات اعدام در سال ۲۰۱۸ در مقایسه با سال ۲۰۱۷ کاهش داشت. در حالی که در سال ۲۰۱۷ در ۵۳ کشور۲۵۹۱ نفر به مجازات مرگ محکوم شدند، سال ۲۰۱۸ این آمار به ۲۵۳۱ مورد در ۵۴ کشور رسید. بیشتر احکام اعدام، با نادیده گرفتن چین در سال ۲۰۱۸، در ۴ کشور رخ دادند: مصر (دست کم ۷۱۷)، عراق (دست کم ۲۷۱)، پاکستان (دست کم ۲۵۰) و بنگلادش (دست کم ۲۲۹).

کاهش شمار اعدام‌ها در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال پیش از آن با کاهش صدور حکم اعدام و لغو مجازات مرگ در برخی کشورها در ارتباط است. بورکینو فاسو در تابستان ۲۰۱۸ مجازات اعدام را لغو کرد. گامبیا و مالزی هم دو کشوری هستند که با اجرای یک مهلت قانونی از این مجازات صرف نظر کرده‌اند. در بنگلادش و اردن و کویت در سال ۲۰۱۷ مواردی از مجازات اعدام به ثبت رسیده بود. این کشورها در سال ۲۰۱۸ اما این حکم را اجرا نکردند. تایوان و تایلند و سودان اما در مقابل با توقفی کوتاه دوباره در سال ۲۰۱۸ مجازات مرگ را اجرا کردند.

طبق آمارهای سازمان ملل متحد ۱۴۲ کشور قانون مجازات مرگ را در قانون یا در عمل کنار گذاشته‌اند.

از: دویچه وله