کاملیا انتخابی فرد – سردبیر ایندیپندنت فارسی

مردم ایران و آمریکا و شاید بتوان گفت منطقه و بخشی از جهان، در اولین ساعات روز چهارشنبه، هشتم ژانویه ۲۰۲۰ ، ساعات دشوار و پراضطرابی را پشت سر گذاشتند.

سخنرانی دونالد ترامپ در صبح چهارشنبه به وقت شرق آمریکا، تکلیف همه را مشخص کرد و آن پایان احتمال جنگ و مخاصمه بین ایران و آمریکا بود.

اضطراب شروع جنگی بزرگ بین آمریکا و ایران که  پنجشنبه گذشته با ترور قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، توسط آمریکا در بغداد آغاز شد، شب گذشته به نقطه اوج خود رسید.

شلیک موشک توسط ایران به دو پایگاه هوایی آمریکا در بغداد به خونخواهی فرمانده قدرتمند و صاحب نام سپاه پاسداران، همزمان با مراسم به خاکسپاری سلیمانی در کرمان انجام گرفت.

احتمال وجود تلفات انسانی در این دو پایگاه باعث شد تا مردم ایران و آمریکا در بحرانی ترین لحظات تاریخ دو کشور، پس از بحران گروگانگیری در سفارت آمریکا در سال ۱۳۵۸ و احتمال قریب الوقوع جنگ قرار گیرند.

آقای ترامپ در سخنرانی صبح چهارشنبه‌ خود که سرنوشت ساز و تعیین کننده بود، بیش از آنکه بخواهد با ایرانیها و رو به مقامات جمهوری اسلامی سخن بگوید، با مردم آمریکا سخن گفت.

به نظر میرسید که این سخنرانی هدفی تبلیغاتی برای انتخابات ریاست جمهوری پیش رو داشت و بیش از آنکه خطاب به ایران باشد، خطاب به مردم آمریکا بود.

حتی آنجایی که از توافق بد هسته ای با ایران سخن می گفت، از پولهایی نام برد که توسط حزب رقیب وی، دمکراتها در دوران ریاست جمهوری اوباما به جمهوری اسلامی طبق توافق هستهای پرداخت شده بود. وی این پول‌ها را یکی از عوامل نابسامانی و رفتار مخرب جمهوری اسلامی در منطقه دانست، اشاره ای به سیاست نادرست و دیپلماسی غلط دمکراتها در قبال جمهوری اسلامی ایران.

وی گفت که جنگ نمیخواهد و خیال مردم آمریکا را از کشیده نشدن به درگیری جدید در خاورمیانه راحت کرد. وعدهای که یکی از قولهای انتخاباتی وی بود. ترامپ از دشمنی مشترک، داعش، گفت که ایران و آمریکا می توانند به واسطه داشتن این دشمن مشترک با یکدیگر همکاری کنند و همچنان کوشید که فضای گفتگو و همکاری را حتی در فضای پُر تنش فعلی ایجاد کند.

آنچه ایرانیها می خواستند در تلافی کشته شدن قاسم سلیمانی انجام دهند عملی شد. با شلیک این موشکها حتی اگر با هماهنگی دولت عراق و اطلاع آمریکا صورت گرفته باشد، توانستند تا اندازهای آبرو داری کنند. از منظر مردم و دولت آمریکا، رییس جمهور این کشور به شهروندان اطمینان داد که هیچ آمریکایی در اثر حمله ایران صدمه ندیده و میزان خسارت به پایگاههای هوایی نیز ناچیز است که به این ترتیب فضای جنگی در کشور را تلطیف کند.

شاید بتوان گفت که در سه سال گذشته این نخستین سخنرانی حساب شده و سیاستمدارانه دونالد ترامپ بود که با آرامش وی و دقت در انتخاب جملات توام بود.

وی گفت که آمریکا به دنبال نفت نیست به این معنا که خروج نیروهای آمریکایی از عراق برایشان آسان و ممکن است برخلاف آنچه در رسانه ها مطرح شده بود. ترامپ هم‌چنین خطاب به ناتو گفت که آنها نیز باید وارد معرکه خاورمیانه شده تا آمریکا به تنهایی هزینه امنیت در منطقه را نپردازد.

پیام وی روشن بود؛ آمریکا جنگ نمی خواهد و ایران سرجایش نشسته و همه جز امن و امان است و تحریم های بیشتری برای تنبیه ایران اعمال خواهد شد.

بدیهی است که تنش ها به آسانی کاسته نمیشود و تحریکات در منطقه و توسط شبه نظامیان نزدیک به جمهوری اسلامی در عراق و لبنان و یمن ادامه خواهد یافت. اما آنچه در این میان نگرانی اصلی را ایجاد می کند، نه اقدام بعدی تلافی جویانه ایران و آمریکا، بلکه اقدام تلافی جویانه گروه شبه نظامی حشد الشعبی است.

ایران به گفته مقامات رسمی، سیلی محکمی به آمریکا زد و رییس جمهوری آمریکا نیز با خونسردی و آرامش غیر قابل تصوری گفت که جنگ نمیخواهد و تحریمهای ایران را افزایش خواهد داد.

اما حشد الشعبی هنوز انتقام رهبر کشته شده خود، ابومهدی المهندس را نگرفته است و هنوز نمیدانیم که اقدام آنها کی و چگونه بوده و واکنش ترامپ در قبال این اقدام چه خواهد بود.