سایت ملیون ایران

سرشت علم(۷۹): علم: نمونه ی کاربُردی – از هرآنچه آغاز شد؛ آخرین مقاله و فایل صوتی پایانی مجموعه “سرشت علم”

دکتر ریموند رخشانی

مقاله و فایل صوتی هفتاد و نهم

 با سلام، من ریموند رخشانی هستم و حوزه کارشناسی من مهندسی‌ سیستم‌ هاست، و تخصص علمی من در بکارگیری اندیشه سیستمی‌ برای انتقال فن آوری مدرن و اجرا و پیاده سازی تولید فراورده‌ های نوین می‌‌ باشد

در این مجموعه مقاله‌ها و فایل صوتی “سرشت علم” کوشش کردم تا علم مدرن را از پایه و بنحوی سیستماتیک به جوانان دانش پژوه فارسی زبان در حد توان معرفی کنم، و امیدوارم که موفق بوده باشم.

لینک همه مقالات و فایل‌های صوتی پیشین در پایان مقاله گذاشته شده است[۱]. از همه خوانندگان خواهشمندم که به دقت زیرنویس‌ های این مقاله را بخوانند که بدون آنها در چنین مقاله ی کوتاهی، نقد من و توضیحات لازم پیرامون علم ، برای من نویسنده و همچنین برای شما خواننده محترم،  بی ‌معنی است.

دوستانی هم که در شبکه‌ های اجتماعی حضور دارند، می توانند این مجموعه فایل‌ های صوتی و مقالات “سرشت علم” را از ابتدا از طریق لینک تلگرام زیر با دوستان دیگر شریک شوند. با احترام، ر. رخشانی

(“https://t.me/natureofscience”)

https://melliun.org/v/wp-content/uploads/2020/01/serechte-elm-79.m4a?_=1

نمونه­ ی کاربُردی[۲] – از هرآنچه آغاز شد

آخرین مقاله و فایل صوتی پایانی مجموعه “سرشت علم”

دَر هزاره‌ های نُخُستینِ[۳] پَس از بیگ ­بَنگ یا مهبانگ[۴]، دَرَجه­ ی حرارت به اندازه ­ای بالا بود[۵] که امکانِ پیوندِ الکترون‌ ها به هسته­ ی­ مرکزیِ هیچ اتمی[۶] عملی‌ نبود[۷]. در آن دوره، الکترون‌ ها در برخورد‌هایی‌ پُرسرعت با نور (با فوتون­ ها) به هَرطَرف پَراکنده می ‌‌شدند[۸]. ۳۸۰۰۰۰ سال طول کشید تا گیتی[۹] بسط و گسترش یافت[۱۰] و به اندازه­ ی کافی‌ خنک­ تر شد[۱۱] تا نُخُستین پیوندِ الکترون با هسته ­ی ­مرکزی عملی‌ شود[۱۲] و اولین اتم‌ ها شکل گیرند[۱۳].

امروزه مشاهده­ ی مستقیمِ پس­ زمینه­ ی میکروموج‌ هایِ کهکشانی (CMB[۱۴]) و اندازه­ گیری‌ های علمی[۱۵]‌ به دانشمندان این امکان را داده است[۱۶] تا بتوانند مُدل‌ های مجازی و کامپیوتری بسیار دقیقِ بیگ ­بنگ یا مهبانگ را بسازند[۱۷] و چگونگیِ‌ شکل­ گیریِ اتم‌ ها[۱۸] را توضیح[۱۹] دهند[۲۰]. (پی ­نوشت ح)

در واقع سفرِ علمیِ‌ دانشمندان به آغازِ هرآنچه بود[۲۱] با همه­ ی قوانینِ علمی‌ (فیزیکی‌، شیمیایی‌ و غیره) همخوانی کامل دارد. [۲۲]

جرم و انرژی با یکدیگر قابلِ ­مبادله ­اند[۲۳]  و هریک می ‌‌تواند به دیگری تبدیل شود[۲۴].

انرژی[۳۰] هر فوتونی در رابطه ­ای معکوس  با طولِ ­موج آن است[۳۱].

با اندازه ­گیری‌ هایِ مُدرنِ پس ­زمینه­ یِ میکروموجی کهکشانی[۳۸] (CMB) تصویر شرایطِ آن زمان (۳۸۰۰۰۰ سال پس از بیگ ­بنگ یا مهبانگ) از نظرِ علمی‌ به دست آمده است[۳۹]. این شرایط به قرار زیرند[۴۰]:

مُدل‌ هایِ ابزاری (کامپیوتری) و اُلگو‌هایِ علمی‌ در موردِ فرآیندِ شکل­ گیریِ گیتی[۴۵]‌ در بیشتر موارد در حالِ حاضر به نتایجِ یکسانِ زیر رسیده ­اند[۴۶]:

برای کشفِ آنکه چرا نسبتِ پروتون به نوترون در آغاز ۱۰ بر ۲ بوده است، دانشمندان علمی‌ با بکارگیری ابزار‌هایِ پیچیده و مدرن به زمان‌ های نزدیک ­تری به بیگ ­بَنگ یا مهبانگ[۵۷] یعنی‌ بین یک ده هزارمِ ثانیه تا ۱ ثانیه پس از بیگ­ بنگ چشم دوخته­ اند[۵۸]. این دوره، عصر یا دوران  لپتوُن[۵۹] نامیده شده است[۶۰]. (پی ­نوشت ط)

برای کشفِ آنکه خودِ آن پروتون ‌ها و نوترون ‌ها از کجا پدید آمده­ اند؛ دانشمندان باز هم با استفاده از ابزار‌هایِ پیچیده به عقب ­تر بازگشته ­اند[۶۵] یعنی‌ به زمانی کمتر از یک ده هزارم ثانیه پس از بیگ بنگ و به دوره­ ای که عصر یا دوران  هادرون[۶۶] خوانده می‌‌ شود[۶۷] که شرایط ازلی آن چنین بوده است.

در زمانی‌ کمتر از ۱ میکروثانیه (s t<10-۶ ) پس از بیگ ­بَنگ (که عصر یا دوران کُوآرک[۷۳]  نامیده شده[۷۴]؛) تراکم (یا غلظت) چیزی بیشتر از ۱ میلیارد تُن در هر سانتی ­متر مکعب بوده ­است که معادل با غلظت ماده­ ی هسته ­ای[۷۵]  است.

با توجه به هَرآنچه در این مقالات و فایل‌ های صوتی  این کتاب مطرح ­شد؛ شاید داستانِ زندگیِ‌ یک تک­ کُوآرکِ رو به­ بالا  از بَدوِ به ­وجود آمدنِ او تا به امروز داستانِ زندگیِ‌ اتمی‌ ما را از آغاز تاکنون تکمیل کند.[۸۸]

در ۱ میکروثانیه (s t=10-۶ ) پس از بیگ ­بَنگ یا مهبانگ؛ این تک­ کوآرکِ رو­ به ­بالا با زوجی از کوآرک‌ هایِ رو به­ پایین و رو به ­بالا[۸۹] پیوندی ناگسستنی می‌‌ زند و تبدیل به نخستین پُروتونِ گیتی‌ می ‌‌شود[۹۰].

در یک دَه­ هزارمِ ثانیه (s t=10-۴ ) این پُروتون با الکترونی‌ پُرسرعت برخورد کرده و به آن می ‌‌پیوندد و بار مُثبتِ خود را از دست­داده و تبدیل به یک نوترون می‌‌ شود[۹۱].

در ثانیه­ ی دَهُم (  t=10 s) ، آن نوترون، سرگشته در وَضعیتِ خنثیِ خود، الکترونِ خویش را از دست ­داده و دوباره تبدیل به یک پروتون می ‌‌شود .

صد‌ها هزارسال می ‌‌گذرد[۹۴] اما هسته ­ی­ مرکزی این هلیوم هَمچُنان با باری مُثبت باقی ­می ‌‌ماند[۹۵].

خرسند از دو الکترونِ مَدارِ بیرونی خود و ناتوان از ایجادِ پیوند با اتم‌ هایی دیگر؛ هلیوم مورد نظر ما مدت‌ ها در گیتی[۹۸] رو به ­بسط و گسترش در سَفر باقی ­می ‌‌ماند[۹۹].

پس از گذشتِ ۷٫۵ میلیارد سال، این هلیومِ خود را در شرایطی مُتراکم و پُر ازدحام می‌‌ یابد که در آن بیش از چند میلیون همنوع؛ در هَمان فضایِ ۱ سانتی ­متر­ مکعبی در همسایگی هم هستند[۱۰۵].

با گذشتِ حدودِ ۱ میلیون سال دیگر در آن شرایطِ سَرد، اتمِ کربن مورد نظر ما با سَطحی سخت و جامد روبرو می‌‌ شود و به آن  می‌‌ چسبد[۱۰۹].

با گذشتِ چندین میلیون سالِ دیگر سَفرهای دور و دراز در فضا، نیروی گرانش یا جاذبه­ ی کره­ ی تازه شکل­ گرفته ­ی زمین[۱۱۳] ­شهاب ­سَنگِ موردِ نظر ما را به سمت خود می‌‌ کشد[۱۱۴] و این ­شهاب ­سَنگ بشدَت با پوسته ­ی بیرونی کره­ ی زمین[۱۱۵] برخورد می ‌‌کند[۱۱۶].

از اینجا به بعد همکاری ‌ها لذت ­بخش ­تر و جالب ­تر می‌‌ شوند و حدودا ۴ میلیارد سال می ‌‌گذرد[۱۲۷] تا این ذره­ ی موردِ نظر ما که سفرش را از دیواره­ی سلولِ ساده­ی کُهنی باکتریایی[۱۲۸] آغاز کرده­بود، در هَمکاری و در رقابت[۱۲۹] با همنوعانِ خود، از چیزی به چیزی دیگر تغییرِشکل ­دهد[۱۳۰]؛ از گِّل ­و لایِ تهِ برکه ­ای گرفته، تا به لایه‌ های شکمِ کِرمی، تا به زرده­ ی تخم ­مُرغی[۱۳۱] و تا به هرچیز دیگری[۱۳۲].

در هَریک از مَباحثِ علمیِ‌ این مقالات و فایل‌ های صوتی  این کتاب و برای تاییدِ مطالبی‌ که نوشته­ شد[۱۴۸]، خیلی‌ بیش از اینها ممکن بود اِستشهاد کرد[۱۴۹]. همچنین می‌‌ شد مثال‌ هایِ اجراییِ بیشتری[۱۵۰]، شاید منطبق­ تر و صریح­ تر در تاییدِ نظر و مدعا آورد. ولی‌ این کار مستلزمِ مطالعاتی تخصصی ­تر، دقیق ­تر و منظم ­تر می­ بود. نتیجه فراهم­ کردنِ کتابی پرحجم­ تر از این کتاب می ­بود که از روشِ آموزشیِ‌ هدفمندِ من و شاید از حوصله­ یِ خواننده هم  بیرون می­ بود[۱۵۱].

تنها امیدوارم آنچه ارائه شد از نظرِ علمی‌ آموزنده بوده ­باشد[۱۵۲]، و امیدوارم که خواننده و شنونده بتواند در هر حوزه­ ای که می­ خواهد وارد شود و از این ساقه­ ی اصلی تا آخرین مویبرگ ها جلو رود[۱۵۳]، و خود اعتراف دارم که آنچه ارائه شد بَری از نقایص هم نیست ولی‌:

آب دریا را اگر نتوان کشید    هم به قدر تشنگی باید چشید.

———————————————

[۱]

https://www.linkedin.com/in/raymond-rakhshani-16628a5/detail/recent-activity/shares/

[۲]

چاپ و انتشار این مقالات و فایل‌ های صوتی بدون ذکر نام نویسنده (ر. رخشانی)  و مرجع، و هرگونه استفاده برای مقاصد خصوصی و اهداف انتفاعی بدون گرفتن مجوز از نویسنده اکیدا غیرقانونی است. 

[۳]

Dufay, Jean. Introduction to Astrophysics: The Stars. Dover Publications, 2012.

[۴]

Harrison, E. Cosmology: The Science of the Universe, 2nd Edition. Cambridge: Cambridge University Press, 2000.

[۵]

Gould, Roy, R. Universe in Creation: A New Understanding of the Big Bang and the Emergence of Life. Harvard University Press, 2018.

[۶]

Hawking, Stephen. Brief Answers to the Big Questions. Bantam, 2018.

[۷]

Rakhshani, Raymond. Origins of Modernity. Even Development in the Evolution of Science and Technology. South Carolina: CreateSpace, A Division of Amazon Publishing, 2011.

[۸]

Zeilik, M. Astronomy: The Evolving Universe, Sixth Edition. New York: Wiley, 1991.

[۹]

The universe

[۱۰]

Gribbin, John, and Devereaux, Sam. The Quest to Find the True Age of the Universe and the Theory of Everything. University Press Audiobooks, 2018.

[۱۱]

Singer, M.F. and Hazen, R.M. Why Aren’t Black Holes Black: The Unanswered Questions at the Frontiers of Science. New York: Anchor, 1997.

[۱۲]

Christianson, G. Edwin Hubble: Mariner of the Nebulae. New York: Farrar, Strauss, and Giroux, 1995.

[۱۳]

Rubakov, Valery, A. and Gorbunov, Dmitry, S. Introduction to the Theory of the Early Universe: Hot Big Bang Theory. World Scientific publishing Company, 2017.

[۱۴]

Cosmic Microwave Background

[۱۵]

Krugel, Endrik. An Introduction into the Physics of Interstellar Dust (Series in Astronomy and Astrophysics.) CRC Press, 2007.

[۱۶]

Stoner, Paul. Dark Energy: The Biggest Mystery in the Universe. Amazon Digital Services LLC, 2014.

[۱۷]

Rovelli, Carlo. The Order of Time. Riverhead Books, 2018.

[۱۸]

Amato, I. Stuff: The Materials the World is Made of. New York: Basic Books, 1997.

[۱۹]

Cohen-Tannoudji, Claude, et Diu, Bernard, et Lalou’, Franck. Mecanique Quantique: Tome 3, Fermions, Bosons, Photons, Correlations et Intrication. Coe’dition CNRS, 2017.

[۲۰]

Di Bari, Pasquale. Cosmology and the Early Universe. CRC Press, 2018.

[۲۱]

DeDuve, C. Vital Dust: Life as Cosmic Imperative. New York: Basic Books, 1995.

[۲۲]

Green, Brian. The Elegant Universe: Superstrings, Hidden Dimensions, and the Quest for the Ultimate Theory. New York: Vintage, 1999.

[۲۳]

interconvertible

[۲۴]

Thomas, Andrew. Hidden in Plain Sight 2: The Equation of the Universe. Amazon Digital Services LLC, 2013.

[۲۵]

particle-antiparticle pairs

[۲۶]

Randall, L. Warped Passages: Unraveling the Mysteries of the Universe’s Hidden Dimensions. New York: Ecco, 2005.

[۲۷]

MacDonald, James. Structure and Evolution of Single Stars: An Introduction. Morgan & Claypool Publishers, 2015.

[۲۸]

Loeb, Abraham, and Furlanetto, Steven, R. The First Galaxies in the Universe (Princeton Series in Astrophysics Books.) Princeton University Press, 2013.

[۲۹]

Dickinson, Terence. Hubble’s Universe: Greatest Discoveries and Latest Images. Firefly Books, 2017.

[۳۰]

Lichtenberg, D. The Universe and the Atom. Hackensack, NJ: World Scientific, 2007.

[۳۱]

Anderson, James. Questions on Space, Time, and Beyond: Question and Answer Guide to Astronomy. Createspace Independent Publishing Platform, 2015.

[۳۲]

Trefil, J. From Atoms to Quarks. New York: Anchor, 1993.

[۳۳]

Kelly, Erin Entrada, and Roxas, Isabel. Hello, Universe. Greenwillow press, 2017.

[۳۴]

Friedmann, Alexander, A. and Petkov, Vasselin. Papers on Curved Spaces and Cosmology. Minkowski Institute Press, 2014.

[۳۵]

MacDonald, James. Structure and Evolution of Single Stars: An Introduction. Morgan & Claypool Publishers, 2015.

[۳۶]

Gamow, G. Mr. Tompkins in Paperback. Cambridge: Cambridge University Press, 1993.

[۳۷]

Devinder, Dhiman. Lines of Space: Source of Fundamental Forces and Constituent of All Matter in the Universe. Amazon Digital Services LLC, 2013.

[۳۸]

Evans, Rhodri. The Cosmic Microwave Background: How It Changed Our Understanding of the Universe. Springer, 2015.

[۳۹]

Calderback, Valerie. Cruising the Cosmos: From the Big Bang to Dark Matter, Riding the Gravitational Waves. Calderbank Books, 2018.

[۴۰]

Friedmann, Alexander, A. and Petkov, Vasselin. The World as Space and Time. Minkowski Institute Press, 2016.

[۴۱]

Thomas, Andrew. Hidden in Plain Sight 2: The Equation of the Universe. Amazon Digital Services LLC, 2013.

[۴۲]

Lewis, Geraint, F., and Barnes, Luke, A., and Schmidt, Brian. A Fortunate Universe: Life in a Finely Tuned Cosmos. Cambridge University Press, 2016.

[۴۳]

Anderson, James. Questions on Space, Time, and Beyond: Question and Answer Guide to Astronomy. Createspace Independent Publishing Platform, 2015.

[۴۴]

Gell-Mann, Murray. The Quark and the Jaguar: Adventures in the Simple and Complex. New York: Holt Paperbacks, 1995.

[۴۵]

Green, B. The Fabric of the Cosmos. New York: Knopf, 2004.

[۴۶]

Liddle, Andrew. An Introduction to Modern Cosmology. Wiley, 2015.

[۴۷]

Adams, Fred, c. and Laughlin, Greg. The Five Ages of the Universe: Inside the Physics of Eternity. Free Press, 2000.

[۴۸]

Lichtenberg, D. The Universe and the Atom. Hackensack, NJ: World Scientific, 2007.

[۴۹]

Calderback, Valerie. Cruising the Cosmos: From the Big Bang to Dark Matter, Riding the Gravitational Waves. Calderbank Books, 2018.

[۵۰]

deuterium

[۵۱]

Hogan, C. The Little Book of the Big Bang. New York: Copernicus, 1998.

[۵۲]

Morris, R. Cosmic Questions: Galactic Halos, Cold Dark Matter, and the End of Time. New York: Wiley, 1993.

[۵۳]

Weinberg, Steven. The First Three Mintes: A Modern View of the Origin of the Universe. Basic Books, 1993.

[۵۴]

Weinberg, Steven. To Explain the World: The Discovery of Modern Science. Harper Perennial, 2016.

[۵۵]

Feynman, Richard, and Weinberg, Steven. Elementary Particles and the Laws of Physics: The 1986 Dirac Memorial Lectures. Cambridge University Press, 1999.

[۵۶]

Wu Chao, Alexander, and Tigner, Maury, and Zimmerman, Frank, and Mess, Karl-Hubert. The Handbook of Accelerator Physics and Engineering. World Scientific Publishing Company, 2nd Revised Edition, 2013.

[۵۷]

Nocholson, I. The Dark Side of the Universe: Dark Matter, Dark energy, and the Fate of the Cosmos. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press, 2007.

[۵۸]

Halzen, Francis, and Martin, Alan, D. et al. Quarks & Leptons: An Introductory Course in Modern Particle Physics. Wiley, India, 2008.

[۵۹]

lepton era

[۶۰]

Bigi, Icaros, I. and Passemar, Emilie. and Ricciardi, Giulia. New Era for Cp Asymmetries: Axions and Rare Decays of Hadrons and Leptons. World Scientific Publishing Company, 2019.

[۶۱]

Feigleson, Eric, D. and Babu, Jogesh, G. Modern Statistical Methods for Astronomy: With R. Applications. Cambridge University Press, 2012.

[۶۲]

positron

[۶۳]

Neutrino- Anti Neutrino

[۶۴]

Berlepsch, Regina, von. Deciphering the Universe through Spectroscopy. Wiley- VCH, 2012.

[۶۵]

Hogan, C. The Little Book of the Big Bang. New York: Copernicus, 1998.

[۶۶]

hadron era

[۶۷]

Barr, Giles, and Devenish, Robin, and Walczak, Roman, and Weidberg, Tony. Particle Physics in the LHC Era. Oxford University Press, 2016.

[۶۸]

Choquet-Bruhat, Yvonne. Introduction to General Relativity, Black Holes, and Cosmology. OUP Oxford, 2014.

[۶۹]

Geach, James. Five Photons: Remarkable Journeys of Light Across Space and Time. Reaktion Books, 2018.

[۷۰]

annihilate

[۷۱]

Ivezic, Zeljko. and Connolly, Andrew, J. VanderPlas, Jacob, T. and Gray, Alexander. Statistics, Data Mining, and Machine Learning in Astronomy: A Practical Python Guide for the Analysis of Survey Data (Princeton Series in Modern Observational Astronomy.) Princeton University Press, 2014.

[۷۲]

Kirshner, Robert, P. The Extravagant Universe: Exploding Stars, Dark Energy and the Accelerating Cosmos. Princeton, NJ: Princeton University Press, 2004.

[۷۳]

quark era

[۷۴]

Riordon, M. The Hunting of the Quark. New York: Simon and Schuster, 1987.

[۷۵]

nuclear matter

[۷۶]

touching and overlapping

[۷۷]

Dissolving into quarks

[۷۸]

primordial quark soup

[۷۹]

Lorimer, Duncan. Handbook of Pulsar Astronomy. Cambridge University Press, 2012.

[۸۰]

Alves, Joao, F., and McCaughrean, Mark, J. The Origins of Stars and Planets: The VLT View. Springer, 2002.

[۸۱]

Condon, James, J. and Ransom, Scott, M. Essential Radio Astronomy. Princeton University Press, 2016.

[۸۲]

large hadron collider

[۸۳]

Fleischer, Robert. and Hurth, T. and Mangano, Michelangelo. Flavor in the Era of LHC: Report of the CERN Working Group (Advances in the Physics of Particles and Nuclei.) Springer, 2009.

[۸۴]

http://news.yahoo.com/s/ap/eu_switzerland_antimatter

اخیرا دانشمندان “سازمان پژوهش‌ های هسته ­ای اروپا،” (CERN)برای نخستین بار، ضدّ اتم هیدروژن را برای مدتی‌ طولانی ­تر از یک دهم ثانیه گیر انداخته و مطالعه کرده ­اند.

[۸۵]

Singh, Simon. Big Bang: The Origin of the Universe. Harper Perennial, 2005.

[۸۶]

scientifically reproducible evidence

[۸۷]

DeGrasse Tyson, Neil. Astrophysics for People in a Hurry. W. W. Norton & Company, 2017.

[۸۸]

Bambi, Cosimo. Introduction to General Relativity: A Course for Undergraduate Students of Physics. Springer, 2018.

[۸۹]

up quarks and down quarks

[۹۰]

Allday, Jonathan. Quarks, Leptons and the Big Bang. CRC Press, 2016.

[۹۱]

Dodleson, Scott. Gravitational Lensing. Cambridge University Press, 2017.

[۹۲]

Freedman, Roger and Geller, Robert, and Kaufmann, William, J. Universe: Stars and Galaxies. W. H. Freeman, 2015.

[۹۳]

Helium nucleus

[۹۴]

Cameron, A.G. W. and Kyle, David Miles. Stellar Evolution, Nuclear Astrophysics, and Nucleogenesis. Dover Publication, 2013.

[۹۵]

Wilson, Ernest Dana. The Structure of the Atom. Forgotten Books, 2018.

[۹۶]

Mazure, Alain, and Le Brun, Vincent. Matter, Dark Matter, and Anti-Matter: In Search of the Hidden Universe. Springer, 2012.

[۹۷]

Friedmann, Alexander, A. and Petkov, Vasselin. Papers on Curved Spaces and Cosmology. Minkowski Institute Press, 2014.

[۹۸]

Goldsmith, D. The Runaway Universe. Cambridge, MA: Perseus, 1998.

[۹۹]

Aguilar, David, A. The Seven Wonders of the Milky Way. Vikings Books for Young Readers, 2018.

[۱۰۰]

Woolfson, Michael Mark. Dialogue Concerning the Two Chief Models of Planet Formation. WSPC (Europe,) 2017.

[۱۰۱]

Brush, Stephen, G. A History of Modern Planetary Physics: Volume 1, The Origin of the Solar System and the Core of the Earth from LaPlace to Jeffreys: Nebulous Earth. Cambridge University Press, 2009.

[۱۰۲]

Edwards, Owen, and Levay, Zoltan. Expanding Universe: Photographs from the Hubble Space Telescope. Taschen, 2015.

[۱۰۳]

Freedman, Roger and Geller, Robert, and Kaufmann, William, J. Universe: Stars and Galaxies. W. H. Freeman, 2015.

[۱۰۴]

Frebel, Anna. Searching for the Oldest Stars: Ancient Relics from the Early Universe. Princeton University Press, 2015.

[۱۰۵]

Sanchez, Norma, G. Zichichi, Antonio. Current Topics in Astro-fundamental Physics: Primordial Cosmology (NATO Science Series.) Springer, 2012.

[۱۰۶]

Rezzolla, Luciano, and Pizzochero, Pierre, and Jones, David, Ian, and Rea, Nanda, and Vidana, Isaac. The Physics and Astrophysics of Neutron Stars, Springer, 2019.

[۱۰۷]

carbon nucleus

[۱۰۸]

Brush, Stephen, G. A History of Modern Planetary Physics: Volume 1, The Origin of the Solar System and the Core of the Earth from LaPlace to Jeffreys: Nebulous Earth. Cambridge University Press, 2009.

[۱۰۹]

Ferris, T. The Whole Shebang. New York: Simon and Schuster, 1997.

[۱۱۰]

lysine molecule

[۱۱۱]

Walker, Sara Imari, and Davies, Paul, C. W. and Ellis, George, F. R. From Matter to Life: Information and Causality. Cambridge University Press, 2017.

[۱۱۲]

Stevenson, David. The Complex Lives of Star Clusters (Astronomers’ Universe.) Springer, 2015.

[۱۱۳]

Russel, Henry Norris. The Solar System and Its Origin. Nabu Press, 2011.

[۱۱۴]

Badro, James, and Walter, Michael, J. The Early Earth: Accretion and Differentiation. American Geophysical Union, 1st Edition, 2015.

[۱۱۵]

Smith, Eric, and Morowitz, Harold, J. The Origin and Nature of Life on Earth: The Emergence of the Fourth Geosphere. Cambridge University Press, 2016.

[۱۱۶]

Randall, L. Warped Passages: Unraveling the Mysteries of the Universe’s Hidden Dimensions. New York: Ecco, 2005.

[۱۱۷]

Bennett, J.O. and Donahue, M. and Schneider, N. And Voit, M. The Essential Cosmic Perspective. 5th Edition. Upper Saddle River, NJ: Addison-Wesley, 2009.

[۱۱۸]

Chang, Raymond, and Goldsby, Kenneth. General Chemistry: The Essential Concepts. McGraw Hill Education, 2013.

[۱۱۹]

Pankaj, Joshi, S. The Story of Collapsing Stars: Black Holes, Naked Singularities, and the Cosmic Play of Quantum Gravity. Oxford University Press, 2015.

[۱۲۰]

Jordi, Jose. Stellar Explosions: Hydrodynamics and Nucleosynthesis (Series in Astronomy and Astrophysics.) CRC Press, 2015.

[۱۲۱]

adenine triplet

[۱۲۲]

Lincoln, Don. The Theory of Everything. The Great Courses Audio Book, 2018.

[۱۲۳]

Cull, Jane. Living Systems: An Introductory Guide to the Theories of Humberto Maturana and Francisco Varela. Createspace Independent Publishing Company, 2013.

[۱۲۴]

Hughes, Andrew, B. Amino Acids, Peptides and Proteins in Organic Chemistry, Modified Amino Acids, Organocatalysis and Enzymes (Volume 2.) Wiley – VCH, 2009.

[۱۲۵]

simple protein

[۱۲۶]

Lewis, Geraint, F., and Barnes, Luke, A., and Schmidt, Brian. A Fortunate Universe: Life in a Finely Tuned Cosmos. Cambridge University Press, 2016.

[۱۲۷]

Gonzalez, Walter, and Burch, James, L. Key Processes in Solar- Terrestrial Physics. Springer, 2012.

[۱۲۸]

archeobacterial cell

[۱۲۹]

Cooperation and competition

[۱۳۰]

Starr, Cecie, and Taggart, Ralph, and Evert, Christine. Biology: The Unity and Diversity of Life. Cengage Learning, 2015.

[۱۳۱]

Kardong, Kenneth, V. An Introduction to Biological Evolution. McGraw Hill Education, 2007.

[۱۳۲]

Deamer, David, W. Assembling Life: How Can Life Begin on Earth and Other Habitable Planets? Oxford University Press, 2019.

[۱۳۳]

Cockell, Charles. S. The Equations of Life: How Physics Shape Evolution. Basic Books, 2018.

[۱۳۴]

foraminifera shell

[۱۳۵]

Prothero, Donald, R. and Buell, Carl. Evolution: What the Fossils Say and Why it Matters. Columbia University Press, 2007.

[۱۳۶]

Terasaki, Hidenori, and Fischer, Rebecca, A. Deep Earth: Physics and Chemistry of the Lower Mantle and Core (Geophysical Monograph Series.) American Geophysical Union, 2016.

[۱۳۷]

Ice cap

[۱۳۸]

Glassley, William, E. A Wilder Time: Notes from a Geologist at the Edge of the Greenland Ice. Bellevue Library Press, 2018.

[۱۳۹]

Nesje, Atle, and Dahl, Svein Olat. Glaciers and Environmental Change (Key Issues in Environmental Change.) Routeledge, 2016.

[۱۴۰]

Oerter, Robert. The Theory of Almost Everything: The Standard Model, the Unsung Triumph of Modern Physics. Plume, Reprint Edition, 2006.

[۱۴۱]

Marra, John, F. Hot Carbob: Carbon-14 and a Revolution in Science. Columbia University Press, 2019.

[۱۴۲]

Hughes, Malcolm, K. and Swetnam, Thomas, W. and Diaz, Henry, F. Dendroclimatology: Progress and Prospects. Springer, 2011.

[۱۴۳]

Documentary Video Series. The Mind of the Universe. Amazon Prime Video, 2017.

[۱۴۴]

Satz, Helmut. Ultimate Horizons: Probing the Limits of the Universe. Springer, 2014.

[۱۴۵]

Hawking, Stephen. W. The Theory of Everything. Jaico Publishing House, 2006.

[۱۴۶]

Kaku, Michio. The Future of Humanity: Terraforming Mars, Interstellar Travel, Immortality, and Our Destiny Beyond Earth. Doubleday, 2018.

[۱۴۷]

برای دریافت نیاز‌های ابزاری و شناخت ابعاد و مقیاس‌هایی‌ که در این کتاب بدان‌ها پرداخته شده، نگاه کنید به:

http://htwins.net

[۱۴۸]

https://www.linkedin.com/in/raymond-rakhshani-16628a5/detail/recent-activity/shares/

[۱۴۹]

روشنفکران نسل من و نسل پیش از من که اغلب همه ماشاالله(!) عالم و فیلسوف و هنرمند هستند و نیازی به دوباره­ آموزی در خود نمی‌‌ بینند” . این من ‌ام طاووس علیین‌ شده؟”!

واقعیت این است که رهیافت برای هیچ مشکل و مساله ­ای را نمی‌‌ توان در همان سطح آگاهی ­ای ‌ (که به­ وجودآورنده­ ی مساله بوده است،) و سطح دانشی ­ای (که مسبب مشکل بوده است) پیدا کرد. بنابراین از اهداف من ارتقای دانش علمی‌ و سطح آگاهی‌ جوانان ایران است. روشنفکران نسل من و نسل پیش از من (که اغلب به­ وجودآورنده­ ی مشکل بوده­ اند،) همه ماشاالله (!) بر قله‌ های آگاهی علمی و فلسفی و هنری ایستاده ­اند و معمولا نیازی به ارتقای دانش خود نمی ‌بینند!

[۱۵۰]

Boudry, Maarten, and Pigliucci, Massimo. Science Unlimited?: The Challenges of Scientism. University of Chicago Press, 2018.

[۱۵۱]

لطفا رجوع کنید به سخنرانی در لینک زیر:

https://drive.google.com/file/d/0Bw7EFXWJCSimYXoxenNZVm1TX00/view?ts=5844936e

[۱۵۲]

گذار پندار غالب انسان از “فلسفه­ باوری” به “علم ­داوری” را آغاز دوران مدرن می‌‌ نامند که ریشه در قبول تجربه و مشاهده (بجای قیاس) و پذیرش آزمون ­پذیری مستقل علمی‌ (بجای تفکر و ذهنی ­گرایی) دارد. فیلسوفان دوران پس از این گذار، یکی‌ پس از دیگری، تلاش به پیوند شاخه‌ های علم و پیوند نظریه‌ های علمی‌ به فلسفه دارند و فلسفه که تا آن زمان، دست در دست دین، در به انقیادکشیدن اندیشه ­ی بشری نقش داشت خود دچار تحول می‌‌ شود. از آن زمان تا کنون فلسفه در بیشتر موارد با دگرسانی ارزش­ ها و با شکل ­گیری دگرگونه ­ی معانی و با تفاسیر دگرگونه­ ی مفاهیم سر و کار دارد. برای نمونه نگاه کنید به مجموعه­ ی مصاحبه­ ها:

Guattari, Felix. Chaosophy. Semiotexte Publishers, Los Angeles, 2007. Distributed by MIT Press, 2009.

[۱۵۳]

Kopp, Kathleen, N. Teaching Science Today. Shell Education, 2014.

­

«گُم ­شدگانِ زمین[۱]»

به همگیِ گم ­شدگانِ جنگ و استبداد و خودکامگی

ر. رخشانی

می ­شِکُفَد هزار بَهار

از رازِ لبخندت،

جوانه می ­زَند

دنیایی بَرگ

در سَبزِ نگاه­ ات،

ریشه می ­دَهَد

گُلِ پندارَت

در بُنِ قلبی

پاره­ پاره و پریشان،

و سَنگپاره­ یِ گورِ گمشده ­ات

می­ شِکنَد

شیشه ­یِ ماه را

بر چروکِ پیشانی.

لال می­ کنَد

بلوغِ کلام­ ات

هم ­سُرایانِ رنج را،

و آهِ انسان

در تکرار و دلمُرد­گی

حَرفی دیگر

باقی نمی­ گذارَد.

پیچش کدام بادنما

در نسیم

سراغِ مَزارت را

از جغرافیایِ کهکشان می ­گیرد؟

برهنه ­گیِ کدام برگ

از اِنحنایِ تاریخ

سوگسُرودِ بازماندگان ­ات را

پوششی می ­بَخشد؟

و کدامین حکایت

از تو

مَرهَمی

بر زخمِ دیرسالِ سینه می ­نَهد؟

——————————————–

[۱]

Rakhshani, R. Selected Poems. Craetespace, An Amazon.com Company, 2014.

————————-

بخش ۷۸ این نوشته

خروج از نسخه موبایل