عکس ولادیمیر گاپوننکو، خلبان هواپیمای اوکراینی، در دست خانواده‌اش در مراسم وداع با قربانیان اوکراینی پرواز ۷۵۲
با ادامهٔ پافشاری اوکراین بر تحقیقات شفاف درباره سرنگونی پرواز ۷۵۲ و ضرورت بازخوانی جعبه‌های سیاه توسط کارشناسان بین‌المللی، ایران بررسی جعبه سیاه را حق خود خوانده و می‌گوید جزئیات این حادثه در دست بررسی دقیق است.
اما در سوی دیگر، یک روزنامه‌نگار سرشناس اوکراینی با بیان جزئیاتی از مشاهدات تیم اوکراینی در سفر به تهران، در این باره به‌شدت ابراز نگرانی می‌کند.
شورای امنیت ملی اوکراین در بیانیه‌ای از سفر هیئت کارشناسی ایران به کی‌یف برای بررسی امکانات فنی این کشور به منظور رمزگشایی جعبه‌های سیاه هواپیمای ساقط‌شده خبر داد و افزود کارشناسان کانادا و فرانسه نیز در این روند مشارکت دارند.
در پی سفر هیئت کارشناسی ایران به کی‌یف برای بررسی امکانات رمزگشایی جعبه سیاه هواپیمای ساقط‌شده، الکسی دانیلوف، دبیر شورای امنیت ملی اوکراین، پنجشنبه ۳ بهمن، در دیدار با حسن رضایی‌فر، مدیرکل بررسی سوانح سازمان هواپیمایی ایران، بر اهمیت ویژهٔ دستیابی اوکراین به اطلاعات جعبه‌های سیاه تأکید کرد و افزود کی‌یف از تمام امکانات برای بررسی جعبه‌های سیاه برخوردار است.
در مقابل، سرپرست هیئت کارشناسان ایرانی تأکید کرد پس از بازگشت به تهران و ارائه گزارش از نتایج سفر به اوکراین، تصمیم دربارهٔ جعبه‌های سیاه مطابق مقررات بین‌المللی اتخاذ خواهد شد.
اما پیش از بازگشت این تیم از کی‌یف، محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی ایران، تأکید کرد بررسی جعبه‌های سیاه هواپیما در کشور دیگر مشروط به وجود مشکل در پردازش آن در ایران است.
کانادا و اوکراین بارها گفته‌اند ایران توانایی فنی برای رمزگشایی جعبه‌های سیاه بوئینگ ۷۳۷-۸۰۰ را ندارد، اما مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، در واکنش به این اظهارات گفته است: بر اساس قوانین بین‌المللی، خواندن و در اختیار داشتن جعبه سیاه این هواپیما حق جمهوری اسلامی است.
موضع رسمی اوکراین این است که مطابق مقررات بین‌المللی، ایران مستحق و موظف به بررسی سقوط پرواز ۷۵۲ است، اما از واکنش‌های نیمه‌رسمی مسئولان اوکراینی چنین برمی‌آید که از گفته‌های ضدونقیض تهران دربارهٔ جعبه‌های سیاه و کل روند تحقیقات مأیوس شده‌اند.
یوری بوتوسف (Yuriy Butusov)، خبرنگار سرشناس اوکراینی که از ساعات اول حادثه به سرنگون شدن هواپیمای اوکراینی ظنین بود، در گفت‌وگو با رادیو فردا در این باره جزئیات بیشتری را بیان کرده است.
یوری بوتوسف: از زمانی که ایران مسئولیت خود را پذیرفت، اوکراین سعی می‌کند نهایت همکاری را با این کشور داشته باشد، اما از آن‌جا که کل تحقیقات دست ایران است، این همکاری در سکوت خبری پیش می‌رود.
در ابتدا اوکراین نگران بود ایران مانع ورود تیم تحقیقاتی شود در حالی‌که برای کی‌یف خیلی مهم بود شواهد حملهٔ موشکی به هواپیمای اوکراینی را به دست آورد. اما اکنون که این هدف تحقق یافته، عدم واکنش به تعلل ایران به‌نظرم اشتباه مسئولان اوکراینی است و چون آن‌ها نمی‌توانند گام‌های بعدی ایران را پیش‌بینی کنند، نمی‌خواهند به این کشور فشار بیاورند.
اما به عقیدهٔ من، فشار بر حکومت ایران که مرتکب جنایت جنگی شده و عملاً از هواپیماهای غیرنظامی به عنوان سپر انسانی طی حملات خود علیه آمریکا استفاده کرده، ضروری است و اگر ایران می‌خواهد عضو مسئول جامعهٔ متمدن باشد، باید عوامل و آمرین این جنایت را معرفی و محاکمه کند.
آیا ایران امکان دسترسی به افراد بازداشت‌شده در این ارتباط را به اوکراین داده؟
مطلقاً خیر. به همین دلیل سؤال‌های خیلی جدی دربارهٔ روند قضایی در این کشور داریم و مطمئنم مقصران واقعی این جنایت معرفی نخواهند شد.
اگر حکومت ایران می‌خواست شفاف باشد، سعی نمی‌کرد در روزهای اول این جنایت را لاپوشانی کند. مشخصاً مسئولان ایرانی از اتفاقی که افتاده بود خبر داشتند و سعی کردند شواهد این جنایت به دست کارشناسان اوکراینی نرسد.
هر کسی از تیم تحقیقاتی‌مان که با من گفت‌وگو کرد، به‌شدت از این عصبانی بود که به چشم می‌دیدند مسئولان ایرانی عامدانه در تلاش‌اند آثار این جنایت را پنهان کنند. تیم تحقیقاتی‌مان معتقدند صرفاً برحسب تصادف توانسته‌اند شواهد غیرقابل انکار حملهٔ موشکی به این هواپیما را به دست آورند.
کارشناسان ما حتی یک قطعه با اثر ورود ترکش موشک را پیدا نکردند، زیرا احتمالاً آن را از قبل جمع‌آوری کرده بودند. اما به طور معجزه‌‌آسا قطعاتی با اثر حفره‌های خروجی ترکش از داخل هواپیما را پیدا کردند و مطابق گفته‌هایشان، تنها پس از آن بود که ماجرای اقرار ایران آغاز شد. اوکراین معقتد است صرفاً به دلیل این یافته‌ها ایران مسئولیت خود را پذیرفت، اما هنوز جعبه‌های سیاه و اطلاعات رادارها را در اختیار ما نگذاشته است.
از مذاکرات دربارهٔ جعبه‌های سیاه چه اطلاعی دارید؟ آیا زمان مشخصی برای پایان این کشمکش تعیین شده؟
فکر می‌کنم ایران سعی خواهد کرد خودش اطلاعات جعبه‌های سیاه را استخراج کند و با استناد به مقررات بین‌المللی، بر حق خود برای ارائه نکردنِ جعبه‌های سیاه تأکید خواهد کرد. هرچند متخصصان‌شان طی سفر به کی‌یف تجهیزاتی را که وجود دارد بررسی کردند و گفتند تمام امکانات ضروری در این‌جا هست. مشخصاً طرف اوکراینی راضی نیست، اما نمی‌توانیم ضرب‌الاجل تعیین کنیم و منتظریم ببینیم طرف ایرانی داوطلبانه چه اقدامی انجام خواهد داد. مسئولان ما هنوز انتظار دارند ایران روند تحقیقات را به نتیجه برساند.
اما اگر چنین اتفاقی نیفتد، آیا مسئولان اوکراینی طرح جایگزینی برای اعمال فشار بر ایران دارند؟ اصلاً شما عملکرد دولت اوکراین در قبال این مسئله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ایران جنایت بزرگی مرتکب شده و مسلماً این باید از سوی مسئولان اوکراینی محکوم می‌شد. شخصاً رویکرد بی‌طرفانه و مصالحه‌جویانه و حتی سازشکارانه‌ای را که مسئولان اوکراینی اتخاذ کرده‌اند قابل‌قبول نمی‌دانم. اما اوکراین برای این‌که روند قضایی پیش برود و همچنین برای این‌که ایران به‌سرعت و نه پس از سال‌ها غرامت بپردازد، به دنبال همکاری با ایران هستند.
آیا می‌دانید اوکراین چه مبلغی برای غرامت در نظر دارد؟
به من کسی نگفته و فکر نمی‌کنم تاکنون این مبلغ تعیین و موضع مشخصی در این باره اتخاذ شده باشد. اما از آن‌جا که هیچ مبلغی نمی‌تواند بهای شایسته برای جانباختگان باشد، مهم‌ترین مسئله برای اوکراین، روشن شدن دلایل این حادثه و محاکمه مقصرین آن در دادگاه است. ما منتظر پایان روند قضایی در ایران و نتایجی هستیم که در حقوق بین‌الملل پذیرفتنی باشد.
از: رادیو فردا
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید