خبرگزاری هرانا – بند ۴ زندان اوین در مجموعه زندان اوین واقع در شمال تهران قرار دارد. این بند متشکل از ۴ سالن اصلی است که سالن ۲ پس از شیوع ویروس کرونا به عنوان قرنطینه در نظر گرفته شده است. زندانیان امنیتی نیز در سالن ۱ یا سالن دربسته به صورت ایزوله و مستقل از سایر زندانیان نگهداری می‌شوند. اصل تفکیک جرایم در این بند رعایت نمی‌شود و زندانیان با جرایم عمومی در کنار زندانیان سیاسی در سالن ۳ و ۴ بسر می‌برند.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، با شیوع ویروس کرونا، زندانیان زندان اوین مانند عمده زندانهای کشور با مشکلات جدیدی به خصوص در حوزه بهداشت دست و پنجه نرم می‌کنند.
در این میان اماکن کمتر شناخته شده وضعیت دشوارتری را تجربه می کنند، در زندان اوین علیرغم شهرت جهانی بندها و محل‌هایی هستند که به دلیل محدودیت ارتباطات یا تغییرات کاربری آنها در طول زمان کمتر شناخته شده‌اند.
اندرزگاه ۴ زندان اوین که به خصوص از دو سال بیش از پیش مورد بهره برداری مدیریت زندان اوین قرار گرفته است از جمله این محل‌ها است که از سویی به دلیل ترکیب جمعیتی و از طرف دیگر به دلیل محدودیتهای شدید اعمالی در خصوص ارتباطات لازم است مورد توجه بیشتری قرار بگیرد.
به همین منظور، در گزارش پیش رو، هرانا تلاش کرده است با مصاحبه با شاهدان و افراد مطلع تصویری جامع‌تر از این اندرزگاه کمتر شناخته شده ارائه بدهد.
زندان اوین یکی از شناخته شده‌ترین زندانهای ایران است. این زندان در مساحت ۴۰ هکتار واقع در شمال تهران در منطقه اوین درکه ساخته شده است. زندان اوین داری چند اندرزگاه (ساختمانی چند طبقه) جداگانه است که یکی از این ساختمان‌ها اندرزگاه ۴ است.
در اندرزگاه ۴ زندانیان سیاسی و امنیتی و همچنین زندانیان متهم به جرایم عمومی همچون مالی و سرقت بسر می‌برند.
این اندرزگاه دارای چهار سالن اصلی است. در سالن یک، زندانیان با اتهامات امنیتی بسر می‌برند. این زندانیان حق خروج از سالن خود را ندارند. سالن یک متشکل از ۴ اتاق بزرگ و ۲ اتاق کوچک است. سالن دو که در طبقه بالای سالن یک قرار دارد، محل نگهداری زندانیان ورودی جدید است که بعد از چند روز بین سالن‌های ۳ و ۴ تقسیم می‌شوند. این سالن دارای ۵ اتاق بزرگ و یک اتاق کوچک است.
سالن سه و چهار ساختمان دوطبقه‌ای متشکل از ۱۲ اتاق هستند. ۳ اتاق آن کوچک و ۹ اتاق آن بزرگ است که به عنوان قسمت عمومی این بند نامیده می‌شود.
اتاق‌های کوچک ۹ تخت و اتاق‌های بزرگ بین ۱۸ تا ۲۱ تخت دارند و ۴ تا ۷ نفر نیز کف خواب هستند. به این ترتیب معمولا تا ۲۵ نفر در این اتاق‌ها بسر می‌برند. هر سالن دارای ۱۰ سرویس بهداشتی است که به صورت اشتراکی بین زندانیان استفاده می‌شود و هر اتاق نیز دارای یک حمام جداگانه است که تنها ساکنین آن اتاق حق استفاده از آن را دارند.
سالن یک یا بند دربسته
از سالن یک بند ۴ زندان اوین به عنوان سالن دربسته نیز یاد می‌شود. همان‌گونه که پیشتر ذکر شد این سالن دارای ۴ اتاق بزرگ و دو اتاق کوچک است. به دلیل حساسیت‌های موجود و عدم ارتباط زندانیان امنیتی در این بند با دیگر زندانیان تعداد دقیق افرادی که در این سالن محبوس هستند مشخص نیست، اما از میان آنها می‌توان به احمدرضا جلالی استاد دانشگاه و شهروند دو تابعیتی ایرانی- سو‌‌ئدی که به اعدام محکوم شده است اشاره کرد. محوطه این سالن با حفاظ آهنی از قسمت‌های دیگر جدا شده تا زندانیان تنها در همان محوطه تردد داشته باشند. این زندانیان ۲ ساعت در روز حق استفاده از هواخوری ایزوله خود را دارند و مابقی ساعت‌های روز را باید در اتاق‌های خودشان بمانند. همچنین از حق استفاده از آشپزخانه، باشگاه ورزشی، کارگاه و بخش فرهنگی نیز محروم هستند. در هر اتاق این سالن یک تلفن موجود است که میزان دسترسی زندانیان به این تلفن‌ها مشخص نیست. زندانیان حتی برای خرید از فروشگاه نیز حق خروج از سالن خود را ندارند تا مبادا با دیگر زندانیان مواجه شوند. بخشی که تحت عنوان چراغ‌خانه نامیده می‌شود توسط زندانیان به منظور استعمال سیگار و شستن ظرف استفاده می‌شود. زندانیان محبوس در این سالن در روزهای متفاوت با دیگر زندانیان بند ۴ حق ملاقات دارند.
نحوه ورود محکومان جدید به زندان در دوران کرونا
در زمان شیوع ویروس کرونا زندانیان ورودی جدید ابتدا به سالن ۲ منتقل می‌شوند و به مدت ۱۴ روز در این سالن که به عنوان قرنطینه در نظر گرفته شده سپری می‌کنند. این زندانیان به محض ورود از سوی زندان یک عدد حوله حمام و یک عدد شامپو دریافت می‌کنند. لازم به ذکر است زندانیانی در قرنطینه به سر می‌برند می‌توانند کماکان از امکانات مشترکی همچون تلفن، فروشگاه و هواخوری با سایر زندانیان استفاده می‌کنند. همین امر احتمال انتقال ویروس کرونا را بالا می‌برد.
عدم رعایت اصل تفکیک جرایم
اصل تفکیک جرایم در بند ۴ زندان اوین رعایت نمی‌شود. در حال حاضر زندانیانی با اتهامات سیاسی، مالی و سرقت در سالن ۳ و ۴ این بند نگهداری می‌شوند. تنها در سالن یک این بند که زندانیان با اتهامات امنیتی بسر می‌برند از دیگران جدا بوده که این امر از سوی مسئولین زندان برای کاهش مراودات و امکان مواجه با سایر زندانیان انجام شده است.
فروشگاه زندان و تغذیه زندانیان
از مدتی قبل کیفیت وعده نهار زندان با اعتراض مداوم زندانیان و درخواست آنها از رئیس سازمان زندان‌ها نسبت به گذشته بهبود پیدا کرده و قابل استفاده شده است. شمار دیگری از زندانیان که از غذای زندان استفاده نمی‌کنند با تهیه مواد غذایی از فروشگاه زندان به چند برابر قیمت‌های اصلی برای خود آشپزی می‌کنند. لازم به ذکر است برخی از زندانیان با تهیه مواد غذایی از فروشگاه و آشپزی، غذا را به دیگر زندانیانی که از غذای زندان استفاده نمی‌کنند می‌فروشند و از این راه امرار معاش می‌کنند.
تنها یک اتاق برای کل بند ۴ به جز سالن یک، بعنوان آشپزخانه در نظر گرفته شده است که دارای سه مخزن سماور برای تهیه آبجوش و ۲۴ شعله گاز برای تهیه غذا است و میان سالن‌های ۲، ۳ و ۴ به صورت اشتراکی استفاده می‌شود.
فروش کالاهایی همچون تیغ و چاقو در فروشگاه زندان ممنوع است و مابقی کالاها نیز به چند برابر قیمت در فروشگاه عرضه می‌شوند. همچنین اقلام مورد نیاز زندانیان که در فروشگاه یافت نمی‌شود با درخواست آنها و در صورت موافقت رئیس زندان مهیا و فروخته می‌شود.
بهداشت، درمان و اعزام‌های پزشکی
پس از شیوع ویروس کرونا، لوازم بهداشتی از قبیل ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی کننده از سوی زندان به زندانیان ارائه شد. مسئولیت ضدعفونی کردن بند بر عهده وکیل بند است و سالن زندان به صورت روزانه ضدعفونی می‌شود.
در حال حاضر اعزام از این بند به بیمارستان و یا سایر مراکز درمانی به دشواری انجام می‌شود و زندانیان برای اعزام با موانع متعددی روبه‌رو هستند. لازم به ذکر است که پیش از شیوع کرونا نیز اعزام‌ها با سنگ اندازی‌های فراوان انجام می‌شد اما با شیوع کرونا اعزام به بیمارستان تنها در موارد اورژانسی صورت می‌گیرد. در اغلب موارد پاسیار و سرباز همراه زندانی در اعزام‌ها موارد بهداشتی را رعایت نمی‌کنند و از سوی دیگر، زندانی پس از بازگشت از مراکز درمانی قرنطینه نمی‌شود و بلافاصله به بند عمومی زندان منتقل می‌شوند.
اعزام به دادسرا و دادگاه
پس از شیوع ویروس کرونا اعزام زندانیان به دادسرا و دادگاه کاهش یافته است ولی در مواردی بدون رعایت نکات بهداشتی انجام می‌گیرد.
از سوی دیگر نکات بهداشتی از سوی پاسیار و سرباز همراه زندانی رعایت نمی‌شود و اغلب آنها از ماسک و دستکش نیز استفاده نمی‌کنند. زندانی پس از بازگشت به زندان بلافاصله وارد بند عمومی می‌شود.
ملاقات و تماس‌های تلفنی
پیش از شیوع ویروس کرونا ملاقات زندانیان هفته‌ای یکبار در روزهای سه‌شنبه به صورت کابینی و به مدت ۲۰ دقیقه بود و ملاقات‌های حضوری با درخواست خانواده زندانیان و در صورت موافقت دادیار ناظر بر زندان، برای زندانیان سیاسی هر سه هفته یکبار و به مدت ۲۰ دقیقه انجام می‌شد. برای دیگر زندانیان نیز ملاقات حضوری هر ۴۰ روز یکبار و به مدت ۲۰ دقیقه انجام می‌شد. اما پس از شیوع ویروس کرونا ملاقات‌های حضوری به صورت کامل لغو شده است و تنها ملاقات کابینی به روال سابق در جریان است.
در هر اتاق این زندان یک تلفن وجود دارد و همچنین در هر سالن سه تلفن کارتی نصب شده است که از ساعت ۸ صبح تا ۹ شب در دسترس زندانیان است و به صورت اشتراکی از آن استفاده می‌شود. محدودیت زمانی برای برقراری تماس در این بند وجود ندارد.
امکانات فرهنگی زندان
تا پیش از شیوع ویروس کرونا زندانیان بند ۴ زندان اوین به امکاناتی همچون کتابخانه، باشگاه ورزشی، کارگاه معرق، خوشنویسی و آموزش آرایشگری دسترسی داشتند اما با شیوع ویروس کرونا زندانیان از استفاده از باشگاه ورزشی و کارگاه محروم شده و تنها به کتابخانه دسترسی دارند.
اشتغال زندانیان
زندانیان شاغل شامل دو گروه هستند.
دسته اول: برخی از زندانیان برای تامین مخارج زندگی خود ناچار به انجام کارهای خدماتی سایر زندانیان هستند و در ازای آن دستمزد دریافت می‌کنند. این کارها شامل شستن ظرف‌ها، نظافت اتاق‌ها، سالن و سرویس بهداشتی، تخلیه و جابجایی بار فروشگاه، پر کردن فلاکس‌های چای، تحویل گرفتن نهار و شام اتاق‌ها و پخت و پز برای زندانیانی است که از غذای زندان استفاده نمی‌کنند. هر زندانی موظف است در قبال دریافت خدماتی همچون نظافت سرویس‌های بهداشتی و سالن و همچنین تخلیه و جابجایی بار فروشگاه در هفته دو پاکت سیگار بهمن به مسئول اتاق تحویل دهد و مسئول اتاق نیز هفته‌ای ۷۰ هزار تومان به شخصی که سرسالن نامیده می‌شود پرداخت کند تا این پول‌ها به عنوان حقوق به خدماتی‌ها تحویل داده شود.
دسته دوم: افرادی هستند که برای زندان کار می‌کنند، این افراد مسئول انجام کارهای فنی در قسمت جهاد هستند. قسمت جهاد با نام بند کارگری و یا بند ۶ شناخته می‌شود. زندانیان سیاسی که اغلب پیش از زندان از حق ادامه تحصیل و کار محروم شده بودند در زندان نیز از انجام کار برای زندان منع شده‌اند. اما زندانیان با جرایم دیگر در ازای کار در جهاد مبلغی در حدود صد هزار تومان به صورت هفتگی دریافت می‌کنند و در بعضی موارد از امکاناتی مانند حق استفاده از مرخصی و ملاقات حضوری خارج از نوبت بهره‌مند می‌شوند.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید