مراسم عزاداری محرم- عکس از محمد رنجبر خبرگزاری تسنیم
دو قطبی‌سازی مذهب در برابر عقلانیت، تنها شرایط را وخیم‌تر میکند
ویروس کرونا تمامی نقاط دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده است. از آمریکا تا اروپا، از آسیا تا استرالیا در مواجهه با این ویروس شرایط ویژه‌ای را سپری می‌کنند. روز به روز به تعداد مبتلایان و جان‌باختگان ناشی از ویروس کرونا افزوده می‌شود. طبق توصیه‌های کارشناسان حوزه سلامت، در حال حاضر تنها راه جلوگیری از رشد و شیوع بیشتر کرونا، رعایت قرنطینه و حفظ موازین بهداشتی است. اگرچه شرکت‌های داروسازی و انستیتوهای تحقیقاتی به شکل شبانه‌روزی در حال تلاش برای یافتن درمان یا واکسن این ویروس هستند، اما فعلا راهی جز پذیرش راهکارهای پیشگیرانه نیست.
شرایط ایران نیز در این زمینه بسیار حاد برآورد می‌شود. بر اساس آمارهای غیر رسمی اما تایید شده، تا ابتدای مرداد بیش از ۴۲ هزار نفر بر اثر کرونا جان خود را از دست داده‌اند. مسئولیت بخش بزرگی از این ماجرا بر عهده دولت است. پنهان‌کاری دولت در مورد ورود کرونا به ایران و عدم اتخاذ تصمیمات فوری در مورد آن باعث شد تا این ویروس به سراسر کشور گسترش یابد. پس از آنکه شرایط بحرانی شد، دولت ایران نهایتا مجبور شد واقعیت را بپذیرد و محدودیت‌هایی را برای جلوگیری از گسترش ویروس اعمال کند. ظرفیت محدود بیمارستان‌ها و امکانات درمانی در برابر کرونا، سیستم درمانی کشور را به شدت تحت فشار قرار داده است. از این رو متخصصان امر توصیه کردند باید با اعمال قرنطینه، روند رشد بیماران را کند کرد تا سیستم درمانی توان پاسخگویی به نیاز کشور را داشته باشد. پس از منازعات بسیاری بین قشر تندروی مذهبی و افراد ذینفع از برگزاری مراسم‌های مذهبی، دولت نهایتا برای مدت کوتاهی اماکن مقدسه کشور را تعطیل کرد. اگرچه این تعطیلی مدت زیادی به طول نیانجامید.
اما مسئله مهمتر محرم است. مراسم‌های دهه اول محرم به شکلی سنتی برای قشر سنتی-مذهبی کشور بسیار مهم است. از این رو تقابل با این قشر حتی برای روحانیون پیشرو نیز هزینه دارد. در همین راستا برخی از مراجع تقلید نیز مخالفت خود با برگزاری مراسم محرم امسال را اعلام کردند. محمدصادق روحانی یکی از مراجع شیعه در این باره گفت:« وقتی برپایی مجالس با خطری تزاحم داشته باشد که عموم مردم را تهدید میکند، همانطور که در این روزها و در پی انتشار این ویروس خطرناک چنین شده، حفظ جان مردم و مؤمنین و دور نگه داشتن از در معرض این خطرات قرار گرفتن واجب و مقدم بر هر موضوع و مساله دیگری است حتی اگر این مساله منجر به برپا نشدن یا کاهش مجالس حسینی و سایر مناسبت‌ها بشود.» همچنین آیت‌الله یوسف صانعی دیگر مرجع تقلید، در این باره چنین اظهار نظر کرده است:« چنانچه با شرکت در عزاداری موجبات گسترش بیماری یا خطرات جانی برای خود شخص یا سایر افراد و یا ایجاد ضرر و مشقت برای کادر درمان گردد، اینگونه مراسم مورد رضایت نیست و فرد شرکت کننده ضامن افراد آسیب دیده خواهد بود.» همچنین آیت‌الله سیستانی مرجع تقلید شیعه ساکن عراق که از سوی بسیاری از شیعیان ایران نیز اعلم بر دیگران است، با توصیه به عزاداری در خانه، برگزاری مراسم محرم را در صورت رعایت کلیه ضوابط بهداشتی بلامانع دانست. این درحالی است که به وضوح مشخص است که امکان رعایت ضوابط بهداشتی در هیات‌های عزاداری خصوصا با سبک خاص برگزاری در سالهای اخیر، وجود ندارد.
با این حال برخی دیگر از روحانیون مانند احمد خاتمی انتقادهای افراد مخالف با برگزاری عمومی محرم را از روی عناد دانسته‌اند. همچنین احمد علم الهدی امام جمعه مشهد در این‌باره گفت: «دشمنان ما دنبال این هستند که همه مقدسات ما را زیر سئوال ببرند و همه باورمندی مقدس دینی و مبانی اعتقادی ما را مورد اشکال قرار دهند.» حسن روحانی رئیس جمهور نیز تاکید کرد که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، مراسم را برگزار خواهند کرد. رهبر جمهوری اسلامی نیز که خودش مدتهاست به دلیل نگرانی از کرونا حاضر به حضور در مجامع عمومی نشده، توصیه کرد که با التزام به موازین وزارت بهداشت، مراسم برگزار شود.
نظر افراد موافق با برگزاری مراسم محرم
از این رو ستاد مبارزه با کرونا ضوابطی را منتشر کرده و از هیات‌های مذهبی خواسته با التزام به آن، مراسم را برگزار کنند. محتوای این دستورالعمل به شرح زیر است:
-مراسم‌های دارای مجوز صرفا در اماکن و فضاهای باز با رعایت فاصله گذاری (از هر طرف حداقل دو متر) و تجمعات حداقلی.
– رعایت کاهش ساعات برگزاری مراسم (حداکثر دو ساعت).
– جابجایی هیات‌ها و دسته روی ممنوع می‌باشد.
– استفاده از طبل، سنج و وسایل مشابه در برگزاری مراسم ممنوع می‌باشد. بدیهی است مراسم سینه زنی و زنجیرزنی (با زنجیر شخصی) در محل مراسم بدون جابجایی مجاز است.
– ضرورت رعایت فاصله گذاری اجتماعی در مراسم عزاداری.
– استفاده از ماسک به صورت مستمر.
– پیش‌بینی استفاده از راهکارهای جایگزین در مناطق و شهرهایی که امکان برگزاری حضوری مراسم وجود ندارد (با هماهنگی کارگروه استانی).
– اجرای دقیق شیوه نامه‌های بهداشتی مرتبط با مراسم و نذورات.
– تشدید نظارت بر اجرای پروتکل‌های بهداشتی مرتبط با عزاداری در شهرهای دارای وضعیت حاد بیماری توسط کمیته‌های نظارت استانی و شهرستانی.
همچنین در تبصره یک این دستورالعمل تاکید شده است که مراسم‌های خاص در برخی استان‌ها (نظیر یوم العباس در زنجان، نخل گردانی در یزد، تشت گذاری اردبیل، شیرخوارگان، قالیشوران اصفهان و …) به دلیل تجمع، تراکم و جابجایی و همچنین ضرورت پیشگیری از شیوع و سرایت بیماری، ممنوع می باشد.
به شکل سنتی آیین‌های محرم حتی توسط افرادی که شعائر دینی را انجام نمی‌دهند، محترم شمرده می‌شود. از این رو تصمیم‌گیری قاطعانه نیازمند هماهنگی همه بخش‌های حکومت است. اما به راستی آیا عوارض کرونا تنها برای قشر مذهبی است؟ آیا می‌توان اطمینان داد که افرادی که در مراسم محرم حضور ندارند، از آسیب دور می‌مانند؟
از: ایندیپندنت
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید