رضا اسلامی، شهروند دوتابعیتی ایرانی-کانادایی، فارغ‌التحصیل رشته حقوق از «دانشگاه مک‌گیل» کانادا و عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی در تهران است.

«رضا اسلامی»، استاد «دانشگاه شهید بهشتی»، روز ۲۹ مهر ماه در دادگاهی به ریاست قاضی «ابوالقاسم صلواتی» به اتهام «همکاری با دولت متخاصم آمریکا» محاکمه شد.

خبرگزاری کار، «ایلنا»، با اعلام این خبر نوشت که اولین جلسه دادگاه این استاد دانشگاه برگزار شده است و جلسات بعدی ادامه خواهند داشت. «رسول کوهپایه‌زاده»، وکیل مدافع او، در گفت‌وگو با ایلنا گفته است موکلش پس از تفهیم اتهام در دادگاه به دفاع از خود پرداخته است. به گفته این وکیل رسیدگی به پرونده آقای اسلامی «چندین جلسه» ادامه خواهد داشت.

با این حال هنوز مصادیق اتهام همکاری با دولت متخاصم آمریکا برای او روشن و مشخص نیست.

****

رضا اسلامی، شهروند دوتابعیتی ایرانی-کانادایی، فارغ‌التحصیل رشته حقوق از «دانشگاه مک‌گیل» کانادا و عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی در تهران است. او تا پیش از بازداشت در دانشگاه شهید بهشتی در رشته حقوق بشر و حقوق محیط زیست تدریس می‌کرد.

آقای اسلامی در تاریخ ۲۲اردیبهشت۱۳۹۹ از سوی ماموران وزارت اطلاعات بازداشت و به یکی از سلول‌های «بند ۲۰۹ زندان اوین» منتقل شد.

«سایت حقوق بشر در ایران» به نقل از یک منبع نزدیک به آقای اسلامی در همان روز بازداشتش نوشت ماموران وزارت اطلاعات دفتر کار او در دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی را نیز تفتیش کرده‌اند و پس از ضبط وسایل شخصی او مانند کیف دستی، لپ‌تاپ، چند کتاب و گوشی تلفن، به او در محیط دانشگاه دست‌بند زده‌ و او را به خانه‌اش برده‌، منزل این استاد را نیز تفتیش کرده و پس از آن او را با خود برده‌اند.

چند روز بعد در ۳۰ اردیبهشت ماه «غلامحسین اسماعیلی»، سخن‌گوی قوه قضاییه، در کنفرانس خبری بازداشت رضا اسلامی را تایید کرد، اما دستگیری این استاد در دانشگاه را تکذیب کرد و گفت: «دستگیری در دانشگاه انجام نشده و حضور ضابطین در دانشگاه برای این بود که بعد از بازداشت فرد در بازجویی خودش اقرار و اعتراف کرده که بخشی از اسناد مجرمانه او در اتاق کارش و دانشگاه در لپ‌تاپ وی نگهداری می‌شود، رفتند و این اسناد را از اتاق وی برداشتند. وقتی فرد ادعا می‌کند اسناد مجرمانه در اتاقش است، باید آ‌ن‌ را برداریم، یا برای خنثی‌سازی بمب هم نباید مراجعه کنیم؟!»

صحبت‌های او پس از اعتراضات گسترده دانشجویان و استاد دانشگاه به دستگیری یک چهره دانشگاهی در محیط دانشگاه صورت گرفت.

در اوایل مرداد ماه از سوی «شعبه یک بازپرسی دادسرای اوین» اتهام همکاری با دولت متخاصم آمریکا به او ابلاغ شد. در همان زمان «وب‌سایت خبری هرانا» نوشت که رضا اسلامی به دلیل شرکت در یک دوره آموزشی در جمهوری چک بازداشت شده‌ است. این خبرگزاری نوشت مقام‌های امنیتی ایران مدعی‌اند سازمان غیردولتی‌ای که این دوره آموزشی را برگزار کرده با دولت آمریکا در ارتباط بوده است.

آقای اسلامی در فایل صوتی که به دست هرانا رسیده بود، با تکذیب آن اطلاع داده بود در صورت صحت این موضوع او «کاملا بی‌خبر بوده و هیچ‌گونه ارتباطی با هیچ نهاد دولتی» نداشته است.

حالا اولین جلسه دادگاه او با این اتهام برگزار شده است، در حالی که هنوز علت بازداشت و زوایای پرونده او برای افکار عمومی مشخص نیست.

رضا اسلامی دارای بیش از ۵۰ مقاله داخلی و بین‌المللی در زمینه حقوق بشر است و از تاریخ ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۸ هفده کتاب در حوزه حقوق بشر منتشر کرده است.

رضا اسلامی یکی از ده‌ها شهروند ایرانی و دوتابعیتی است که به اتهام «جاسوسی» یا همکاری با دول متخاصم متهم شده‌اند. روند بازداشت‌ها با این اتهام از سوی نهادهای امنیتی در سال‌های اخیر در شرایطی افزایش یافته است که وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۲ طی نامه‌ای به امور بین‌الملل قوه قضاییه اعلام کرد هیچ دولتی با جمهوری اسلامی ایران در حال تخاصم قرار ندارد. با این حال قوه قضاییه اعتنایی به گفته وزارت امور خارجه ندارد و به کار دستگیری و محاکمه شهروندان با چنین اتهامی مشغول است.

برای اولین بار وکیل «امید کوکبی»، دانشجوی نخبه‌ای که در سال ۱۳۸۹به این اتهام بازداشت شد، آن را مطرح کرد و به واسطه همین خواستار تبرئه موکلش و آزادی او شد.

«سعید خلیلی»، وکیل دادگستری، در آن زمان در مصاحبه‌ای با «سایت کمپین حقوق بشر در ایران» گفته بود که امید کوکبی در حالی به اتهام همکاری با دول متخاصم محکوم شده است که بر اساس اعلام مراجع رسمی کشور این اتهام مصداقی خارجی ندارد و «ایران در حال حاضر با هیچ کشوری در حال تخاصم نیست.»

با این حال مقامات قضایی با آزادی امید کوکبی پنج سال پس از بازداشتش در شهریور ۹۵ موافقت کردند؛ یعنی زمانی که یکی از کلیه‌هایش را به دلیل سرطان در زندان از دست داد و به بیمارستان منتقل شد.

اغلب متهمانی که با اتهام همکاری با دول متخاصم رو‌به‌رو شده‌اند، از جمله امید کوکبی، «فریبا عادل‌خواه»، «نازنین زاغری»، «ارس امیری»، «سپیده کاشانی»، «نیلوفر بیانی»، «مراد طاهباز»، «سیامک نمازی»، «باقر نمازی» و رضا اسلامی در «شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب» به ریاست قاضی ابوالقاسم صلواتی، یکی از قضاتی که به صدور احکام طویل‌المدت مشهور است و پرونده ضعیفی در زمینه رعایت حقوق متهم و حقوق بشر دارد، محاکمه شده‌اند. با این حال اسامی تعداد زیادی از متهمانی که اغلب دوتابعیتی هستند و با این اتهام زندانی شده‌اند، رسانه‌ای نشده است.

«رضا خندان»، همسر «نسرین ستوده»، که چند ماهی را در زندان اوین گذرانده است و از نزدیک با متهمان سیاسی و عقیدتی روزگار گذرانده است با اظهار این که در حال حاضر حدود ۵۰ زندانی با این دو اتهام جاسوسی و همکاری با دول متخاصم در بند چهارم زندان اوین به سر می‌برند، به «ایران‌وایر» می‌گوید بیشتر آن‌ها نیز بی‌گناه هستند و بدون دلیل مشخصی به این اتهام محکوم شده‌اند: «یک تصور خارج‌ستیزی در میان نهادهای امنیتی و قضایی وجود دارد و به این دلیل به هرکس که مظنون می‌شوند سریع با این اتهامات او را دستگیر می‌کنند. متاسفانه حکم چنین اتهامی نیز طبق قانون مجازات اسلامی ۱۰ سال زندان است؛ یعنی آدم دیگر در طی یک دهه در زندان نابود می‌شود و دیگر وقتی بیرون می‌آید چیزی از او باقی نمانده است و نه تنها زندگی خودش بلکه زندگی اطرافیان و خانواده‌اش هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد.»

رضا خندان در ادامه با اشاره به این که اطلاع دقیقی از تعداد شهروندان بازداشت‌شده با این اتهامات وجود ندارد، می‌گوید: «بیشتر این متهمان به بندهای امنیتی منتقل می‌شوند. هر نهاد امنیتی یک دکه در زندان اوین زده است و آن‌جا حکومت می‌کند. وزارت اطلاعات، حفاظت اطلاعات قوه قضاییه و سپاه هر کدام برای خودشان آن‌جا دکه‌ای دارند که حتی رئیس زندان هم اجازه ورود و دخالت در کارهایشان را ندارد. اصلا تعداد زندانیان این بازداشتگاه‌ها مشخص نیست، حتی خود کسی که در آن‌جا زندانی است هم نمی‌داند چند زندانی دیگر مثل او در آن بازداشتگاه حضور دارند، مگر این که زندانی به بند عمومی منتقل شود و یا آزاد شود. در این صورت هم فقط می‌تواند درباره خودش یا دو تا چهار نفری که با او در سلول بودند خبررسانی کند. به همین دلیل همیشه تعداد بازداشتی‌ها در این بازداشتگاه‌های امنیتی در خفا می‌ماند.»

رضا خندان می‌گوید طبق اطلاعات او، حدود ۵۰ نفر در حال حاضر به اتهام جاسوسی یا همکاری با دول متخاصم در «بند عمومی چهار زندان اوین» به سر می‌برند و حدود هفت هشت زن نیز با این اتهام در «بند زنان زندان اوین» هستند.

«اطلس زندان‌های ایران» نیز در اوایل مرداد ماه با انتشار آماری از حضور ۴۶ زندانی با اتهام همکاری با دول متخاصم یا جاسوسی خبر داده بود.

آقای خندان درباره تجربه خود در زمانی که در بند چهارم زندان اوین بوده است، می‌گوید: «در آن زمان بیشتر متهمان به اتهام جاسوسی یا همکاری با دول متخاصم، چیزی حدود ۵۳ نفر، در سالن ۱۲ بند ۸ بودند. این سالن شرایط ویژه‌ای داشت و مانند بندهای دیگر زندان نبود. یعنی تلفن‌ها و رفت‌وآمدها محدودتر بود. اما بعضی از زندانیان با این اتهامات نیز بودند که در بندهای دیگری حضور داشتند، مانند سیامک نمازی، “محمدعلی باباپور”، “مسعود کیانی” و “توکل کبریت‌ساز”، نوه مالک شرکت کبریت‌سازی، که با اتهام جاسوسی یا همکاری با دول متخاصم در بند ۴ هم‌بندی ما بودند. البته بعدتر هم‌زمان با شیوع کرونا، اکثر آن‌ها از سالن ۱۲ بند ۸ به بند چهارم زندان اوین منتقل شدند و تا کنون در آن‌جا نگهداری می‌شوند.»

مسعود کیانی مدتی پس از بازداشت آزاد شد، اما باباپور و کبریت‌ساز هر کدام به ۱۰ سال حبس محکوم شده‌اند.

در چند سال اخیر تعداد شهروندانی که به این اتهام‌ها بازداشت شده‌اند به شدت افزایش یافته است. رضا خندان می‌گوید در اولین دور بازداشت نسرین ستوده از  سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ «یادم می‌آید فقط یک زن عراقی به اتهام جاسوسی در بند زنان زندان اوین بود، ولی الآن چندین زن به این اتهام در بند نسوان اوین هستند و یا با پابند الکترونیکی به بیرون فرستاده شده‌اند. در شهریور ۱۳۹۷ هم که من بازداشت شدم، می‌دیدم تعداد زندانیان با اتهام جاسوسی و همکاری با دول متخاصم بیشتر از متهمان دیگر مثل سلطنت‌طلب‌ها، سبزها، چپ‌ها و… است. مهم‌تر این‌ که بسیاری از آن‌ها واقعا بی‌گناه هستند و هر کدام با اهدافی بازداشت شده‌اند و دستگیری‌شان به این اتهام یا برای گرفتن پول، یا معاوضه با زندانی دیگر بوده است و یا حتی برای روز مبادا که اگر با کشور خاصی مشکلی پیش آمد، دولت ایران بتواند از طریق آن‌ها امتیاز بگیرد.»

از: ایران وایر