آزبست یا پنبهٔ نسوز یا پنبهی کوهی (به انگلیسی: Asbestos) در اصل یک کانی سیلیکاتی حاصل از ماگما و در واقع نوعی سنگ آذرین درونی است . و بطور کلی نام گروهی از ترکیبهای معدنی منیزیوم و سیلیسیوم است که بیشتر در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت میشود. این مواد به خاطر مقاومت زیادی که در برابر گرما و آتش دارند به عنوان مواد نسوز بکار میروند. گاهی به این ماده «پشم شیشه» نیز گفته میشود. در ساختمان پنبه کوهی یا پنبه نسوز، عناصری مانند سیلیس، منیزیوم و آهن وجود دارد. پنبهٔ کوهی در طبیعت به رنگهای سفید، قهوهای و آبی به چشم میخورد. این ماده سرطان زا و استفاده آن در اروپا و آمریکا ممنوع است.
پنبهٔ نسوز نمونهٔ خوبی است از مادهای که مولکولهای غولپیکر یکبعدی را تشکیل میدهد. مولکولهای غولپیکر پنبهٔ نسوز زنجیرهٔ درازی است از اتمها، که ساختمان ریشهگون یک کانی نیز از همان ناشی میشود. این مولکولها پهلو به پهلوی هم جای گرفتهاند. بستگی آنها به یکدیگر با نیروهای ضعیف کششی است.[۱]
از: ویکی پدیا
میهن: مسئولان شهرداری تهران میگویند که روزانه هفت تن آزبست وارد هوای تهران میشود و آلودگی آزبست هوای پایتخت ۵۰ برابر شهرهای پاک دنیاست.
یوسف رشیدی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در گفت و گو با پایگاه اینترنتی سبزپرس، گفته براساس اندازه گیریهای صورت گرفته در بهار امسال میزان الیاف آزبست در هوای تهران بسیار فراتر از حد مجاز است.
وحید نوروزی، مشاور محیط زیستی معاون شهردار تهران نیز اعلام کرده ایران به عنوان بزرگترین وارد کننده مواد آزبستی در خاورمیانه شناخته شده است.
طبق مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست در دوم مرداد ۱۳۷۹ مصرف آزبست در ایران از اول مرداد ۱۳۸۶ ممنوع شده است و در این مصوبه آمده است کلیه صنایع مرتبط با آزبست باید از ماده ایی جایگزین استفاده کند اما به گفته نوروزی در سال ۱۳۸۷ محمود احمدی نژاد در واکنش به تعطیلی یکی از کارخانجات تولید کننده محصولات آزبستی طی نامهای خطاب به رییس وقت سازمان حفاظت محیط زیست کشور، دستور بررسی فوری و همچنین ممانعت از توقف کار تا اتمام بررسی را صادر کردند.
او با اعلام اینکه در هر شبانه روز حدود ۷ تن آزبست ناشی از لنت ترمز خودروها در هوای تهران وارد میشود، تاکید کرده که سرطانزا بودن الیاف آزبست در سراسر دنیا محرز شده است و هم اکنون سازمان محیط زیست باید از قدرت حاکمیتی خود به نفع مردم استفاده کند.
آزبست یا پنبه کوهی جزء گروه A آلایندههای سرطان زا تقسیم بندی شده که موجب سرطان ریه میشود.
در حال حاضر سالیانه بین ۵۵ تا ۶۰ هزار تن آزبست خام وارد ایران میشود که بیش از نیمی از این مقدار از کشور روسیه تامین شده و برزیل، قزاقستان و کانادا نیز دیگر تامین کنندگان آزبست ایران هستند