روند واکسیناسیون در ایران طی هفته‌های اخیر سرعت گرفته است. جمهوری اسلامی هرچند دیر توانست نیمی از واکسن مورد نیاز برای واکسیناسیون عمومی را تهیه کند؛ اما همزمان با افزایش آمار افراد واکسینه شده، نگرانی‌هایی در خصوص افراد موسوم به «واکسن‌ستیزان» در کشور ایجاد شده است. گروهی که نه تنها خودشان تمایل به دریافت واکسن ندارند، بلکه در تجمع‌ها، فضای مجازی و رسانه‌های در دسترس، دیگران را نیز به نزدن واکسن تشویق می‌کنند. در ایران با توجه به سابقه‌‌ای که از توصیه‌های طب سنتی-اسلامی برای درمان بیماری کووید۱۹ به ثبت رسیده، این احتمال می‌رود که در آینده نه چندان دور، چوب واکسن‌ستیزان در لای چرخ‌های روند واکسیناسیون عمومی قرار گیرد.
***
در خارج از ایران به گروه‌های ضد واکسن شناخته می‌شوند. در ایران اما همه چیز گویا با مذهب گره خورده است. پیش از این با «طب اسلامی» و داروی امام کاظم، روغن بنفشه و ادرار شتر به جنگ با کرونا رفتند و حالا می‌گویند واکسیناسیون در ایران سیستماتیک است.
روز شنبه ۲۱ شهریورماه عده‌ای از آن‌ها در مقابل ساختمان وزارت کشور در تهران جمع شده بودند و شعار خود را که «نه به واکسیناسیون اجباری» است روی پلاکارد نوشته بودند و گاهی آن را فریاد می‌زدند. برخی رسانه‌ها نیز حامی آن‌ها هستند. خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران از جمله مهم‌ترین آن‌ها است. این خبرگزاری در تجمع روز شنبه نیز نقش اساسی را بازی کرد؛
فارس در توصیف تجمع روز شنبه نوشته بود: «این افراد که پیش‌تر نیز کمپین واکسن اجباری ممنوع شود را در فارس من با بیش از ۵۱۰۰۰ امضا تشکیل داده بودند، به دلایلی مثل نداشتن مجوزها و استانداردهای لازم برای واکسن‌ها، عوارض کوتاه‌مدت و احتمالا بلندمدت برای افراد و وجود راه‌های تجربی دیگر برای دفع این بلا، خواهان منع واکسیناسیون اجباری عمومی شدند.»
یک روحانی به نام «احمد پناهیان» از شخصیت‌های مذهبی همسو با این جریان است. او اخیرا در خصوص اظهارات وزیر بهداشت ایران درباره هوشمندسازی و عمومی کردن واکسیناسیون گفته بود: «کی گفته ۲۵ درصد اگر واکسن نزدند، از ترس نزدند؟ چرا تهمت می‌زنید؟ ترس یعنی چه؟! ما باید اطمینان حاصل کنیم؛ سلامتی‌مان را که از سر راه نیاورده‌ایم.»
پناهیان هم‌چنین مدعی شده «واکسن، توطئه بیل گیتس است که کرونا را به‌وجود آورد تا ۱۵ درصد مردم جهان را کم کند». این ادعا پیش‌تر از سوی یک نماینده مجلس نیز مطرح شده بود و ایران‌وایر در گزارشی آن را مورد راستی‌آزمایی قرار دارد.
با این حال همین اظهارات و انتشار مقاله‌ای در خبرگزاری ایرنا تحت عنوان «بازی با جان مردم؛ سنگ‌اندازی در برابر طرح واکسیناسیون دولت» که پاسخی به اظهارات پناهیان بود، طی هفته اخیر باعث شد تا پای ستاد کرونا به ماجرا باز شود. در بخشی از مطلب خبرگزاری ایرنا آمده است: «پدیده واکسن‌هراسی در میان برخی مذهبیون یا اقشار کم‌سواد و ناآگاه در کشورهای مختلف رایج است.»
علیرضا رئیسی، سخن‌گوی ستاد ملی مقابله با کرونا روز جمعه ۲۶شهریور۱۴۰۰ گفت که «واکسن‌ستیزی در ایران سیستماتیک و برنامه‌ریزی شده نیست.» او بدون اشاره به گزارش خبرگزاری ایرنا مدعی شده که عده‌ای می‌خواهند واکسن‌ستیزی در ایران را برنامه‌ریزی شده و به «مذهب» ارتباط دهند.
او با استناد به اینکه «علما» واکسن تزریق کرده‌اند؛ تاکید کرد که بحث واکسن‌ستیزی به دین ربطی ندارد، بلکه عده‌ای هستند که کلا ضد واکسن هستند.
او با اشاره به ایستادن مردم در صف واکسن گفت که نکته مثبت این است که مردم مشتاق تزریق واکسن بوده و حتی حاضرند چند ساعت در صف بمانند تا واکسن تزریق کنند.
پیش از این نیز همزمان با تصمیم‌گیری‌های اولیه برای واردات واکسن در دولت دوازدهم، تجمعاتی مشابه در دی ۱۳۹۹ برگزار شده بود. «روزنامه اعتماد» در آن تاریخ نوشته بود: «نه به واکسن داخلی، نه به واکسن خارجی؛ ما خودمان داروی امام کاظم داریم و اخراج سازمان جهانی بهداشت از نظام تصمیم‌سازی کشور، از جمله شعارهایی است که معترضان به تهیه واکسن داخلی و خارجی برای مداوای کرونا در ایران در جریان این تجمع استفاده کرده بودند. جالب آنکه پس از چندی مشخص شد که برای هماهنگی این تجمع از گروهی تلگرامی تحت عنوان « ضد واکسن» استفاده شده و در متن دعوت به تجمع، تاکید شده که هم ایاب و ذهاب رایگان است و هم صبحانه به تجمع‌کنندگان داده می‌شود.»
ضد واکسن‌ها در سراسر دنیا حضور دارند. هرچند آن‌ها زمانی بیشتر به چشم می‌آیند که دست‌کم نیمی از جمعیت هدف کشورها واکسینه شده باشند. آنگاه عدم شرکت آن‌ها در واکسیناسیون، نقش اساسی را در رسیدن به درصد مورد نیاز که به آن «ایمنی عمومی» گفته می‌شود، بازی می‌کند. در برخی کشورها از جمله آمریکا برای تشویق این افراد به تزریق واکسن جوایز نقدی مانند پرداخت صد دلار در نظر گرفته شده است.
در ایران اما همچنان تا رسیدن به آن نقطه زمان باقی است. هر چند برخلاف انتظار ضدواکسن‌ها خیلی زود دست به کار شد اند چرا که هنوز درصد واکسیناسیون در ایران به ۱۵درصد جمعیت هدف هم نرسیده است.
عاطفه عابدینی، دبیر کمیته علمی ستاد ملی کرونا در پاسخی به «ایران‌وایر» در خصوص تاثیر افراد پیرو طب سنتی-اسلامی در روند کاهش واکسیناسیون در ایران می‌گوید: «با توجه به کارهای فرهنگی که در حال انجام است، به نظر می‌توان فضایی ایجاد کرد که همه افراد بتوانند واکسن بزنند.»
هم‌چنین «حمیدرضا جمشیدی»، دبیر ستاد ملی مقابله با کرونا نیز در پاسخ به این سوال «ایران‌وایر» گفت: «تاثیر افراد ضد واکسن در روند واکسیناسیون در ایران کمتر از ۱۰-۱۵ درصد است و بعید است شاهد اختلال در روند واکسیناسیون باشیم. مطمئن باشید هستند افرادی که نیایند برای تزریق واکسن، چون دلشان نمی‌خواهد، اما این میزان در ایران حداقل است.»
او در خصوص برنامه‌ریزی برای ترغیب شهروندان به واکسیناسیون با توجه به اینکه در برخی از کشورها از جمله آمریکا در مقطعی تمایل شهروندان به تزریق واکسن کم شد، گفت: «بهترین شیوه ترغیب همین است که آمارها منتشر شوند و مردم بفهمند که آمار مرگ‌ومیر با توجه به واکسیناسیون در حال کاهش یافتن است. این اثر خود را خواهد گذاشت. ضمن اینکه مردم ایران با آمریکا قابل قیاس نیستند. مردم ما به سلامتی خودشان بسیار اهمیت می‌دهند.»
واکسیناسیون ۱۸ سال به بالا آغاز شد
بنا بر آخرین آمار در حال حاضر ثبت نام برای تزریق واکسن افراد بالای ۱۸ سال در برخی استان‌ها فراهم شده است.
«انوشیروان محسنی بندپی»، استاندار تهران می‌گوید این استان ۱۰ میلیون و ۶۸۲ هزار جمعیت بالای ۱۸ سال دارد. به گفته او از روز سه‌شنبه ۳۰شهریور۱۴۰۰ واکسیناسیون این افراد آغاز خواهد شد و ظرف ۱۰ روز همه افراد هدف، دوز اول واکسن را دریافت می‌کنند.
«علیرضا زالی»، فرمانده ستاد کرونای کلان‌شهر تهران اما معتقد است امکانات لازم برای واکسینه کردن تمام افراد بالای ۱۸ سال فراهم نیست. او می‌گوید برای تحقق این موضوع نیاز به «افزایش مراکز تجمیعی»، «افزایش شیفت‌های مراکز به دو و سه شیفت»، «استفاده از ظرفیت بیمارستان‌ها که امکانات لازم و فضای جداگانه دارند» و «وارد مدار شدن مراکز بهداشتی غیرفعال» برای سرعت بخشیدن به روند واکسیناسیون لازم است.
زالی با اشاره به اینکه تا روز پنج‌شنبه ۲۵ شهریورماه بیش از ۷ میلیون دوز واکسن در تهران تزریق شده، گفت: «ما به ۱۳ میلیون واکسن دیگر برای پوشش کامل دو دوز تهران نیازمندیم؛ اما برای واکسیناسیون در این ۱۰ روز، ۱۳ میلیون نیاز نداریم، بلکه با هفت میلیون دوز این کار انجام خواهد شد».
به عبارت دیگر نیاز است تا از روز سه‌شنبه، روزانه ۷۰۰ هزار دوز واکسن در تهران تزریق شود.
نیمی از واکسن‌های مورد نیاز تامین شد
جمهوری اسلامی در حال حاضر روزانه کمتر از یک میلیون دوز واکسن به شهروندان در سراسر ایران تزریق می‌کند.
ایران طی هفته اخیر در صدر جدول بیشترین تزریق هفتگی واکسن کرونا قرار گرفت. قرار گرفتن در رتبه اول جدول هرچند یک اتفاق بزرگ است؛ اما با توجه به اینکه بسیاری از کشورها از جمله کشورهای منطقه از چندین ماه پیش واکسیناسیون را آغاز کرده‌اند، جمهوری اسلامی در مسابقه‌ای بی‌رقیب اول شده است.
گمرک ایران اعلام کرده که از بهمن ماه ۱۳۹۹ تا روز ۲۶شهریور۱۴۰۰، تعداد ۵۸ میلیون و ۳۲۳ هزار و ۶۰۶ دوز واکسن مقابله با کرونا از طریق گمرک وارد کشور شده است. بنابراین آمار بیشترین سهم واکسن وارداتی مربوط به شهریورماه با حدود ۵۴ درصد است. موضوعی که در افزایش سرعت واکسیناسیون در کشور تاثیر بسزایی داشته است.
جمهوری اسلامی برای واکسینه کردن جمعیت ۶۰ میلیونی بالای ۱۸ سال ایرانی، نیاز به ۱۲۰ میلیون دوز واکسن دارد. با وجود این که طی دو هفته اخیر روند واکسیناسیون سرعت گرفته، اما همچنان در خصوص وقوع پیک‌های بعدی هشدار داده می‌شود.
بنا بر آمار وزارت بهداشت تا ظهر روز جمعه ۲۶ شهریورماه، بیش از ۴۱ میلیون دوز تزریق شده است. از این تعداد ۱۳ میلیون و ۴۵۹ هزار و ۶۲۵ نفر هر دو دوز را دریافت کرده‌اند. این بدان معناست که همچنان جمعیت زیادی در معرض ویروس و ابتلا به بیماری قرار دارند.
نگاهی به آمار نیز گواه این موضوع است که هرچند تعداد ابتلا و مرگ‌ومیر روند نزولی پیک پنجم را طی می‌کند، اما همچنان حدود ۴۰۰ نفر در روز جان خود را از دست می‌دهند؛ و این تنها آماری است که وزارت بهداشت ارائه کرده است، چرا که مدیران سازمان نظام پزشکی بر این باورند که برای رسیدن به عددی واقعی باید آمارهای وزارت بهداشت را از سه تا چهار برابر افزایش داد.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید