این اولین دیدار حضوری وزاری خارجه دو کشور در سه سال اخیر است
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، ظهر چهارشنبه در نیویورک در حاشیه جلسه مجمع عمومی این سازمان با لیز تراس، وزیر خارجه جدید بریتانیا، دیدار کرد. خانم تراس که کمتر از یک هفته در سمت جدید خود حضور داشته است، در این جلسه خواهان آزادی فوری نازنین زاغری-رتکلیف و سایر گروگانهای بریتانیا در ایران شد.
این اولین دیدار حضوری دیپلماتهای ارشد تهران و لندن از سال ۲۰۱۸ تا کنون است. این دیدار ابتدا قرار بود روز دوشنبه برگزار شود، اما هیات ایرانی مدتی در تاجیکستان مانده بود و سفرش به آمریکا به تعویق افتاده بود.
امیرعبداللهیان در ابتدای دیدار به زبان انگلیسی به خانم تراس تبریک گفت. او سپس در آغاز صحبتهای رسمی خود، به فارسی گفت: «خیلی خوشحالم از دیدار شما» و اشاره کرد که اخیرا «گفتوگوی طولانی» تلفنی با دومینیک راب، وزیر خارجه سابق بریتانیا، داشته است. آقای راب به دلیل عملکرد جنجالی خود در روزهای حساس خروج نیروهای غربی از افغانستان، از سوی بوریس جانسون، نخستوزیر، کنار گذاشته شد تا خانم تراس که از چهرههای روبهرشد حزب محافظهکار است، به جای او سر کار بیاید.
برنامه هستهای ایران، تحولات أفغانستان، و موضوع شهروندان بریتانیایی که در زندانهای ایران از سوی حکومت جمهوری اسلامی گروگان گرفته شدهاند، سه موضوع اصلی صحبت امیرعبداللهیان و تراس بوده است.
دولت رئیسی اخیرا اعلام کرد که مذاکرات هستهای وین تا چند هفته دیگر از سرگرفته میشوند، اما دیداری بین ایران و ۴+۱ (بی یا با حضور آمریکا) در حاشیه مجمع عمومی صورت نمیگیرد؛ رخدادی که ناظران دیپلماتیک فرصتی از دسترفته میدانند.
ایران کوشیده است سرنوشت خانم زاغری-رتکلیف را به حل یک اختلاف مالی با لندن گره بزند که طبق آن، بریتانیا باید ۴۰۰ میلیون پوند بدهی مربوط به فروش تانک در زمان شاه را به ایران پرداخت کند. خانم تراس اما مثل آقای راب تاکید دارد که وصل کردن این دو موضوع به یکدیگر را نمیپذیرد. وزارت خارجه ایران در گزارش خود از دیدار دو دیپلمات، گفت که امیرعبداللهیان گفته است «بازسازی روابط دوجانبه نیازمند اقدامات جدی است»، و «بر لزوم عملیاتی شدن بازپرداخت بدهی چهاردههای انگلیس به ایران» تاکید کرده است. در همین گزارش میخوانیم که خانم تراس گفته است لندن «برای بازپرداخت بدهیهای خود به ایران آمادگی دارد.»
روز پنجشنبه دو هزارمین روزی است که خانم زاغری در زندانهای ایران میگذراند. حامیان او در بریتانیا از وزارت خارجه آن کشور درخواست کردهاند که ۱۰ مقامی را که در دوران موجودیت جمهوری اسلامی ایران در گروگانگیری نقش داشتهاند، تحریم کند.
خانم تراس اندکی پیش از دیدار با امیرعبداللهیان، تاکید کرد که خواهان «آزادی بلافاصله و دائمی تمامی شهروندان بریتانیا که خودسرانه در ایران دستگیر شدهاند» خواهد شد. او همچنین گفت که از وزیر خارجه جدید ایران خواهد خواست، «با ما همکاری کنید تا روابط مخدوششدهمان را ترمیم کنیم.»
پیش از دیدار با امیرعبداللهیان، وزیر خارجه بریتانیا با ریچارد رتکلیف، همسر نازنین، صحبت کرده بود و به او وعده داده بود که «قاطعانه» مسئله او را در دیدارش با هیات ایرانی مطرح میکند.
در پیوند با موضوع برجام، امیرعبداللهیان گفت که ایران «حرفها و وعدههای زیادی شنیده اما عملی ندیده است»، و «متاسفانه انگلیس هم جزئی از این بیعملی بوده و این رویکرد باید تغییر کند.» خانم تراس در مقابل گفت: «موضوع اصلی توجه همه طرفها، به زمان آغاز فرایند گفتوگوها است.»
به گزارش وزارت خارجه ایران، امیرعبداللهیان به «وضعیت انسانی در یمن و بحرین» نیز اشاره کرده است و در موضوع افغانستان، خواهان «تشکیل یک دولت فراگیر که بازتابدهنده ترکیب قومی و جمعیتی این کشور باشد» شده است. در مقابل، تراس از کمک ایران به خروج اتباع انگلیسی از افغانستان تشکر کرد.
امیرعبداللهیان دیروز و امروز با چند وزیر دیگر نیز، از جمله وزرای خارجه ایرلند، اسپانیا، فنلاند، بلاروس، ونزوئلا، سوریه، اتریش، هند، لوکزامبورگ، آلمان، و اتحادیه اروپا (جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا)، دیدار داشت.