خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است.

گزارش پیش رو حاصل ثبت ۵۱ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است. در هفته‌ای که گذشت، دستکم ۵۳ صیاد و شکارچی غیرمجاز بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. از سوی دیگر مسئولان و کارشناسان متعددی از وضعیت بحرانی منابع آبی کشور خبر دادند که در این گزارش به تعدادی از آنها پرداخته شده است. همچنین طی هفته اخیر شاخص کیفی هوا دستکم در ۴ شهر ناسالم برای گروه‌های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد. در هفته ای که گذشت، ۵۳ هکتار از مراتع و جنگلها در استان های خوزستان، گلستان، سمنان، اردبیل، لرستان، کهگیلویه و بویر احمد، گیلان، آذربایجان غربی و فارس در آتش سوختند و بحران‌های محیط زیستی ناشی از سو مدیریت در مقوله پسماند و آلاینده های محیط زیستی، در نقاطی از کشور تداوم داشت.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

در هفته‌ای که گذشت، مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان از مرگ “نادیا” خرس سیاه بلوچی و گونه منحصر به فرد استان که از سال ۸۶ در باغ وحش دانشگاه زابل نگهداری می‌شد، خبر داد.

او گفت که در چند ماه گذشته با پیگیری اداره محیط زیست زابل وضعیت محل نگهداری نادیا بهبود یافته و قفس نگهداری بزرگتر شده بود، اما متاسفانه این حادثه که البته زوایای مبهمی دارد رخ داده است.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجهٔ آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

خشکسالی و کمبود آب در بسیاری از استان های کشور رو به افزایش است و خسارات جبران ناپذیری را بر اکوسیستم این مناطق وارد کرده است. برخی از رودخانه ها و منابع آبی، در سایه کاهش باران و فقدان مدیریت بارش های حداقلی، کاملا خشک و یا در شرف از بین رقتن هستند و شماری از تالاب هایی که از جایگاه ویژه ای در اکوسیستم، محیط زیست و تامین معاش زندگی افراد ساکن منطقه داشتند، خشک شده اند. به عقیده برخی از کارشناسان، سد سازی های غیر مهندسی و بی رویه، از دلایل اصلی مشقت های وارده بر کشاورزان، دامداران، ساکنین و دیگر جانداران متعلق به منطقه است.

در این هفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای ایلام از کاهش ۷۰ درصدی روان آب‌های ورودی به سدهای چهارگانه ایلام خبر داد.

بعلاوه خبرگزاری میزان از تنش شدید آبی در ۲۵۹شهر و ۸۵۶۲ روستا در آغاز سال آبی جدید خبر داد.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۵۳ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۱۱ گزارش منابع رسمی است، در استان های یزد، خراسان رضوی، اصفهان، سیستان و بلوچستان، خوزستان، کرمان، خراسان جنوبی، ایلام، فارس، بزد و همدان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

افزون بر این، بیش از ۴۸ تن چوب جنگلی در استان آذربایجان شرقی کشف و ضبط شده و متخلف حامل چوب قاچاق بازداشت و به مرجع قضایی معرفی شد.

در خبری دیگر، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گچساران گفت: ۵۴ پرونده تخلف در عرصه منابع طبیعی این شهرستان امسال تشکیل شده و متخلفان برای پیگیری های قانونی به مراجع قضایی معرفی شدند.

افزون بر این فرمانده انتظامی ویژه و پایگاه دریابانی کیش عنوان کرد: ماموران دریابانی این فرماندهی امسال در عملیات های مختلف موق به دستگیری ۱۲۰ صیاد غیرمجاز از آبهای حاشیه این جزیره شدند.

دیر زمانی ‌ست که در سایه نبود حمایت های قانونی، بسیاری از محیطبانان و جنگل بانان کشور، طی درگیری های متعددی که با شکارچیان متخلف و یا قاچاقچیان چوب دارند، بر اثر اصابت گلوله متخلفین مذکور جان خود را از دست می دهند و یا مورد ضرب و شتم قرار می گیرند. شایان ذکر است که در پی وخیم تر شدن اوضاع اقتصادی کشور و بدنبال آن افزایش تخلفات محیط زیستی اعم از شکار غیر مجاز و قاچاق چوب، میزان این ناملایمتی ها توسط متخلفین رشد چشم گیری داشته است. علیرغم وعده های مسئولین مبنی بر رسیدگی مجدد، تجدید نظر و اصلاح قوانین مربوط به حمایت از قشر محیط بانان، تاکنون در زمره عمل اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.

در هفته گذشته مصطفی شمس محیطبان در پی درگیری با شکارچیان غیرمجاز در منطقه حفاظت شده تنگ صیاد واقع در استان چهارمحال و بختیاری، بر اثر شلیک گلوله مصدوم شد.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اصفهان ۱۲۴، مشهد ۱۴۳، شازند ۲۲۶ و اراک ۱۲۹، ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد.

در هفته ای که گذشت، ۵۳ هکتار از مراتع و جنگلها در استان های خوزستان، گلستان، سمنان، اردبیل، لرستان، کهگیلویه و بویر احمد، گیلان، آذربایجان غربی و فارس طعمه حریق شد.

علاوه بر این، رییس اتحادیه تاکسیرانی آبدانان از فرسودگی بیش از ۶۰ درصد تاکسی های آبدانان خبر داد؛ امری که ارتباط مستقیمی با افزایش آلودگی هوا دارد.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

طی هفته ای که سپری شد، رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بهارستان از جمع‌آوری دو واحد آبکاری آلاینده در حوزه این شهرستان خبر داد.

همچنین رئیس شورای شهر رشت با اشاره به دفع غیر اصولی فاضلاب در برخی محلات رشت، گفت: این موضوع مشکلات زیست محیطی برای این محلات ایجاد کرده است.

در هفته ای که سپری شد، نماینده مردم شهرستان‌های طبس، بشرویه، سرایان و فردوس در مجلس شورای اسلامی اعلام داشت که پروژه ۱۱ ساله فاضلاب شهر فردوس تنها ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.

افزون بر این، رئیس بیمارستان “شهدای ایذه” در واکنش به انتشار ویدیویی از دپو شدن زباله در این بیمارستان گفت: زباله‌های دپو شده در بیمارستان ایذه مربوط به بخش خصوصی، مطب‌ها و کلینیک‌های خصوصی هستند، به رغم مخالفت شبکه بهداشت و درمان، بیمارستان و نماینده دانشگاه، با تصمیم ستاد مدیریت پسماند مقرر شده بود که تا تهیه و ساخت سایت مربوط به زباله‌های عفونی، این زباله‌ها برای بی خطرسازی به وسیله دستگاه‌های موجود در بیمارستان وارد بیمارستان شوند.

در این هفته معاون پایش و نظارت حفاظت محیط زیست آذربایجان‌شرقی گفت: اداره آب و فاضلاب اهر از بابت ضرورت رفع ایرادات تصفیه‌خانه فاضلاب شهری و شهرداری اهر جهت ساماندهی زباله‌گاه اخطار کتبی گرفتند.

به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید