زیتون ـ چهل و دو سال پس از تاسیس سپاه پاسداران به خواست دولت موقت و دستور روح‌الله خمینی کار این نیروی نظامی به جایی رسیده است که فرماندهان آن به صورت رسمی و با افتخار از تهدید دولت می‌گویند.
امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، در گفت‌وگویی که با روزنامه کیهان داشته از تهدید حسن روحانی توسط فرماندهان سپاه داد.
امیرعلی حاجی‌زاده در این مصاحبه به هشدار فرماندهان سپاه در جلسه سال ۱۳۹۶ با حسن روحانی پرداخته که در آن به رییس جمهوری هشدار داده شده که حرف‌ها و مخالفت‌هایش «قابل تحمل نیست.»
حاجی‌زاده در ادامه این مصاحبه به برخی کشمکش‌های کلامی بین حسن روحانی و رهبر جمهوری اسلامی اشاره کرد: «اگر یادتان باشد رهبری صحبتی می‌کرد هفته بعد آقای روحانی موضع می‌گرفت، سپاه را تخریب می‌کرد، هر روز به خودی‌ها حمله می‌کرد. در آن جلسه که ما رفتیم پیام جلسه این بود و همه این را گفتیم که آقای روحانی ما کمک شما هستیم. آدم نباید خودزنی کند… برای ما قابل تحمل نیست. شما هر روز مخالفتی می‌کنید. دفاع از انقلاب و ملت و نظام و رهبری خط قرمز ما است فکر نکن همیشه می‌توانی این حرف را بزنی ما هم سکوت کنیم.»
به گفته فرمانده نیروی هوافضای سپاه، قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه، نیز در این جلسه حضور داشته و او هم به شماتت رییس جمهوری سابق پرداخته است: «عین جمله حاج قاسم این بود که گفت: آقای روحانی! می‌خواهی مسیر احمدی‌نژاد را بروی؟ تو هم می‌خواهی مثل او بشوی؟»
سپاه پاسداران که روزهای اول پس از پیروزی انقلاب و به دلیل فروپاشی نیروهای مسلح تشکیل شده بود، با حمایت‌های دومین رهبر جمهوری اسلامی کارش به جایی رسد که دیگر نه فقط یک «نهاد دولت‌ساز» که نهادی است که با کنترل شریان‌های اقتصادی و امنیتی دولت‌ها را نیز به اختیار خود در آورده است.
چرا این خبر مهم است؟
حسن روحانی در طول دو دولت خود بارها با سپاه پاسداران وارد درگیری لفظی شده بود. او در جریان مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری بارها سخنان تندی علیه سپاه مطرح کرد و بعد از انتخابات هم از «دولت با تفنگ» گفت که واکنش‌های زیادی به دنبال داشت.
این درگیری‌ها با افشای فایل صوتی مصاحبه محمدجواد ظریف در ماه‌های پایانی دولت حسن روحانی به اوج خود رسید. در این فایل صوتی محمدجواد ظریف، وزیر خارجه وقت، به تقابل دستگاه دیپلماسی با تصمیمات نظامی و به ویژه نقش قاسم سلیمانی پرداخت و از اینکه دیپلماسی در ایران هزینه میدان جنگ شده، انتقاد کرد.
سپاه پاسداران نه فقط به دولت حسن روحانی که پیش از آن با دولت‌های محمود احمدی‌نژاد نیز درگیر شده بود.
«برادران قاچاقچی» اصطلاحی است که برای اولین بار توسط محمود احمدی‌نژاد برای توصیف تجارت‌های غیرقانونی سپاه در تیرماه ۱۳۹۰ به کار رفت.
فرماندهان سپاه برای دولت محمد خاتمی نیز کم مانع ایحاد نکردند؛ از تلاششان برای کارشکنی در افتتاح فرودگاه امام خمینی تا تهدید به کودتا در جریان حمله به کوی دانشگاه.
در مقابل تمامی این کارشنکنی‌ها٬ خط و نشان کشیدن برای دولت‌ها و دخالت در امور داخلی و منطقه‌ای و … سپاه اما به هیچ نهادی پاسخگو نیست و با استناد به غیر پاسخگو بودن فرمانده کل‌اش، رهبر جمهوری اسلامی، خود نیز تبدیل به نیروی نظامی شده است که قابل حسابرسی نیست.
کمی عمیق‌تر؛ سپاه و سیاست، اقتصاد، فرهنگ و هنر
نطفه‌ای که در اولین روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی در درون حاکمیت جمهوری اسلامی ایران بسته شد، با حمایت مستقیم آیت‌الله خامنه‌ای کودکی و نوجوانی را پشت سر نهاده و پس از شکست در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم یک به یک سنگرهای انتصابی قوه مجریه را فتح می‌کند؛ از وزارت‌خانه‌ها تا استانداری‌ها.
در حکم روح‌الله خمینی برای تاسیس سپاه پاسداران تأکید شده بود که این نیرو زیر نظر دولت موقت فعالیت خواهد کرد.
هرچند در تدوین قانون اساسی، بر خلاف حکم اولیه روح‌الله خمینی، سپاه پاسداران تبدیل به یک نیروی نظامی دائمی برای جمهوری اسلامی شد و بر اساس اصل۱۵۰ قانون اساسی «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روزهای پیروزی این انقلاب تشکیل شد، برای ادامهٔ نقش خود در نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن پابرجا می‌ماند.»
سپاه پاسداران طی بیش از چهل سال گذشته به وظیفه‌ای که قانون اساسی برایش تعیین کرده٬ پای‌بند مانده و برای حفظ تنها دستاورد انقلاب اسلامی یعنی «جمهوری اسلامی» از هیچ کاری فروگذار نکرده است؛ هرچند به مرور از دستور صریح بنیانگذار جمهوری اسلامی مبنی بر عدم دخالت در امور سیاسی سرپیچید و تبدیل به یکی از بازیگران تعیین‌کننده در عرصه سیاست شد.
ورود سپاهیان در عرصه سیاست داخلی در ابتدا در کسوت نمایندگی مجلس بود. در هر دور از انتخابات مجلس تعداد نمایندگانی که لباس سپاهی را از تن به درآورده بودند و با پوشیدن کت و شلوار به ساختمانی هرمی سبز رفتند٬ بیشتر از قبل می‌شد، تا در نهایت ریاست مجلس نیز در انتخابات دور یازدهم نصیب یک سپاهی شد و محمدباقر قالیباف توانست رییس یکی از قوای سه گانه شود.
خیز بلند سپاه‌پاسداران برای فتح کرسی ریاست بر قوه مجریه در انتخابات ریاست جمهوری اخیر به واسطه رد صلاحیت برخی فرماندهانش توسط شورای نگهبان و عدم اقبال عمومی مردم به معدود فرماندهان تایید صلاحیت شده، با شکست مواجه شد.
حسین دهقان، رستم قاسمی، محسن رضایی٬ پرویز فتاح، سعید محمد از جمله اسم‌هایی بودند که در دوران انتخابات ریاست جمهوری مطرح شدند. برخی پیش از اعلام رسمی نتایج بررسی صلاحیت‌ها عقب‌نشینی کردند٬ برخی دیگر هم رد صلاحیت شدند و محسن رضایی هم هم‌چون ادوار سابق نتوانست رای بیاورد.
سپاه پاسداران اما موفق شد که پست‌های کلیدی در دولت ابراهیم رئیسی را نیز در اختیار بگیرد، قوه مجریه تا پیش از تشکیل دولت سیزدهم کمتر در اختیار سپاه پاسداران قرار گرفته بود. ابراهیم رئیسی اما درهای نهاد ریاست جمهوری در خیابان پاستور را هم به روی سپاهیان گشود.
از بین ۱۹ عضو هیئت وزرا؛ رستم قاسمی٬ وزیر راه و شهرسازی، احمد وحیدی، وزیر کشور، عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی از فرماندهان سابق سپاه هستند.
از بین ده معاون رییس جمهوری نیز محسن رضایی معاون اقتصادی و محمد دهقان معاون حقوقی، سپاهی هستند. در پست فرمانداری و استانداری هم به کرات از سپاهیان استفاده شد.
در این میان باید فعالیت‌های اقتصادی سپاه در قالب قرارگاه خاتم‌النبیا را هم در نظر گرفت که پیمانکار اصلی دولت در اکثر پروژه‌های عمرانی، راه‌سازی و در چندین سال اخیر پروژه‌های نفتی نیز هست و به مرور قوه مجریه را به یکی از بدهکارن بزرگ این نهاد «خصولتی» بدل کرده. حالا سپاه می‌گوید می‌خواهد اموال و املاک دولت را که برای تامین بودجه ۱۴۰۰ در معرض فروش است، بابت طلب‌هایش بردارد.
سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز یک نهاد موازی با نهادهای امنیتی کشور است که طی سال‌های اخیر پا در کفش قوه قضاییه نیز کرده است. این سازمان اطلاعاتی وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم، از ادغام معاونت اطلاعات سپاه و چند واحد اطلاعاتی دیگر تشکیل گردید. ریاست این سازمان از ابتدا بر عهدهٔ حسین طائب بود. با تصمیم حسین سلامی، فرمانده کل سپاه، سازمان اطلاعات سپاه با معاونت اطلاعات راهبردی سپاه ادغام شده و در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۸، طائب مسئول اطلاعات سپاه معرفی شد.
این نهاد در پرونده‌های فراوانی از جمله پرونده فعالان محیط زیستی نظر دیگر مراجع اطلاعاتی از جمله وزارت اطلاعات را غیر قابل استناد دانسته و برای متهمان کیفرخواست صادر کرد. قضات دادگاه‌های انقلاب نیز تحت تاثیر «کارشناسان» این نهاد اطلاعاتی-نظامی برای متهمان حکم صادر می‌کنند تا استقلال این قوه بیش از پیش زیر سوال برود.
این اما همه ماجرا نیست.
پاسداران اما پیش از این‌ها سیاست خارجی را محل تاخت و تاز سپاهیان خود ساخته بودند. در دوران فرماندهی قاسم سلیمانی بر سپاه قدس کار از موازی کاری با وزارت امور خارجه فراتر رفته و در بسیاری از موارد سپاه قدسِ، شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران، مقدم بر وزارت خارجه جمهوری اسلامی شده بود. از یک سو سفرای جمهوری اسلامی در کشورهای منطقه‌ای با مشورت او تعیین می‌شدند و از سوی دیگر با در اولویت «میدان» به «دیپلماسی» تلاش‌های تیم وزارت خارجه دولت‌های یازدهم و دوازدهم برای بهبود رابطه جمهوری اسلامی با دنیا ناکام باقی ماند.
این نیروی نظامی همچنین با در اختیار گرفتن بخشی از پروژه‌های مربوط به ساختن واکسن کرونا نه تنها جلوی واردات واکسن‌های تایید شده دولتی را گرفت که با ادعای ساخت دستگاه کرونا یاب مستعان ۱۱۰ در همان ماه‌های اول شیوع کرونا و ضدعفونی کردن شهر مدعی شد که در خط مقدم ایستاده است.
سپاه پاسداران در عرصه فرهنگی، هنری هم حضور پر رنگی دارد. البته این حضور نه از جنس فرهنگ است و نه هنر. یک حضور کاملا امنیتی، که با حذف و پرونده‌سازی برای افراد دردسرساز و «خارج از مدار» در سازمان صدا و سیما پیوند خورده است.
این نفوذ و صاحب اختیاری تا آنجا پیش رفت که برای اولین بار یک شبکه تلویزیونی خارج از دایره صدا و سیمای انحصاری جمهوری اسلامی و بدون دخالت مدیرانش تاسیس شد. شبکه افق تماما در اختیار سپاه پاسداران است و تولید محتوی این شبکه هم بر عهده سازمان فرهنگی هنری اوج، از زیر مجموعه‌های سپاه است.
در حقیقت دیگر نهادی باقی نماند است که سپاه بخواهد آن را به تصرف در بیاورد؛ هر آنچه که خواسته است را تا به امروز به دست آورده است. با این حال این نیروی نظامی حتی برای آنچه از نهادهای انتخابی باقی مانده است نیز دندان تیز کرده و هر زمان که بخواهد به دولت‌ها چنگ و دندان نشان می‌دهد.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید