بی بی سی

شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در ابلاغیه‌ای ساخت و ساز را در عرصه‌های در معرض فرونشست ممنوع کرد.

این ابلاغیه بر اساس گز‌ارش‌های متعدد سازمان نقشه‌برداری درباره میزان گستردگی، نرخ سالانه و تبعات جبران‌ناپذیر پدیده “فرونشست” صادر شده است.

بر این اساس قرار است اطلسی از نقشه مناطقی که در سطح کشور در معرض فرونشست هستند، به تمامی سازمان‌های ذی ربط ارسال شود.

در این طرح همچنین آمده است: “در کلیه طرح‌های توسعه و عمران شهری، اعم از تهیه و تجدیدنظر طرح جامع یا الحاق به محدوده و تغییر کاربری اراضی، بارگذاری جدید در عرصه‌های در معرض فرونشست ممنوع است”.

متخصصان زمین‌شناسی بارها درباره خطر فرونشست زمین در ایران هشدار داده‌اند. موضوع فرونشست زمین و اقدامات کنترلی و مهار آن در برنامه هفتم توسعه ایران نیز پیش‌بینی شده است.

انجمن علوم مهندسی ایران (آبتک) در توضیح این پدیده می‌گوید: “عوامل متعددی باعث ایجاد این پدیده می شوند: از جمله انحلال، آب شدگی یخ‌ها و تراکم نهشته‌ها، حرکت آرام زمین و خروج گدازه یا عملیات انسانی نظیر معدن کاری یا برداشت آب زیرزمینی و نفت”.

فرونشست زمین پدیده تقریبا نوظهوری است که ۱۵۰ کشور از جمله ایران با آن درگیر هستند، اما بر اساس گزارش‌ها وضعیت ایران “بحرانی” است.

بنابر گزارش کارشناسان، شدت فرونشست در برخی دشت‌های ایران دست کم ۹۰ برابر بیشتر از بحرانی‌ترین شرایط در کشورهای توسعه یافته جهان است. نرخ فرونشست در دنیا چهار میلیمتر در سال است و در کشورهای پیشرفته این نرخ بحرانی قلمداد می‌شود.

برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی و بحران در مدیریت درست منابع آبی از عوامل اصلی ایجاد فرونشست در بیشتر دشت‌های ایران بودند.

در میان استان‌های ایران، دشت تهران و به ویژه منطقه جنوب غربی این شهر، بالاترین سطح فرونشست را به خود اختصاص داده است.

تیرماه امسال موسسه تحقیقاتی اطلاعاتی “اینتل‌لب” در گزارشی فرونشست زمین در تهران را یک “بمب ساعتی آرام و ساکت” خواند که زیرساخت‌های اساسی و جمعیت ۱۳ میلیونی این شهر را تهدید می‌کند.

علاوه بر تهران دشت کبودرآهنگ همدان، ورامین، نظرآباد، دشت مشهد و نیشابور، دشت‌های استان کرمان، اصفهان و قزوین از جمله مناطقی است که گزارش‌هایی از فرونشست در آن منتشر شده است.