هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

پنجشنبه, 21ام بهمن, 1400

اندازه قلم متن

خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است.

گزارش پیش رو حاصل ثبت ۳۱ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است. در هفته‌ای که گذشت، دستکم ۲۶ صیاد و شکارچی غیرمجاز بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. بعلاوه بیش از ۱۶.۵ تن چوب جنگلی قاچاق در استانهای اردبیل، کرمان و خراسان شمالی کشف و ضبط شده و مجموعا ۶ متخلف در این راستا بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. در هفته ای که گذشت، بیش از ۱۰ هکتار از جنگل ها، تالاب ها و دیگر پوشش‌های گیاهی در استان های خوزستان و گیلان طعمه حریق شد. طی هفته اخیر شاخص کیفی هوا دستکم در ۹ شهر ناسالم برای گروه‌های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد. در هفته ای که گذشت بحران‌های محیط زیستی ناشی از سو مدیریت در مقوله پسماند و آلاینده های محیط زیستی، در نقاطی از کشور تداوم داشت.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

تلف شدن حیوانات یکی پس از دیگری، به قصه پرغصه این روز‌های دهکده طبیعت قزوین مبدل شده است. از اواسط زمستان تاکنون یک راس گوزن، دو راس گوسفند کوهی در حال انقراض و یک راس توله شیر در این مجموعه تلف شدن اند و طی این هفته نیز رسانه های رسمی از تلف شدن یک راس شتر مرغ در این دهکده خبر دادند. این در حالیست که مسئول محیط زیست دهکده طبیعت وعده داده بود که دیگر از این اتفاقات نخواهد افتاد.

در هفته‌ای که گذشت، مدیر باغ وحش ارم از تلف شدن یک پلنگ به نام “ماوی” خبر داد. به گفته او، “ماوی” پس از انجام فرآیندهای درمانی تلف شده است.

طی هفته ای که گذشت، یک قلاده گرگ اهلی در منطقه چهاردانگه مازندران و شهر کیاسر، توسط یک شکارچی غیر مجاز تلف شد. این گرگ که در فیلم سینمایی «برف آخر» نیز حضور داشته، در پی تخریب دیوار محل نگهداری اش، از محل خارج شده و نهایتا به ضرب گلوله یک متخلف محیط زیستی کشته می شود.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۲۶ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۱۱ گزارش منابع رسمی است، در استان های قم، کهگیلویه و بویر احمد، آذربایجان شرقی، قزوین، گلستان و ایلام بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

افزون بر این، بیش از ۱۶.۵ تن چوب جنگلی در استان‌های اردبیل، کرمان و خراسان شمالی ضبط شده و ۶ متخلف در این راستا بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

در این هفته علی سلاجقه رئیس سازمان محیط زیست با بیان اینکه امروز به امنیت غذایی پرداختیم اما امنیت حیاتی که همان محیط زیست است، به هم خورده است، تصریح کرد: عامل اصلی تخریب محیط زیست دستگاه‌های اجرایی، مقننه و قضایی هستند چراکه تخریب‌ها ناشی از سیاست‌گذاری و تصمیم‌های اشتباه این سه گروه بوده است.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اراک ۳۰۸، شازند ۳۰۰، تبریز ۱۳۲، اصفهان ۱۸۷، تهران ۱۳۸، سگزی ۱۱۲، مبارکه ۱۱۳ و همدان ۱۵۲ ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد. همچنین سازمان هواشناسی کشور اعلام کرد که وضعیت هوای شهرکرج ناسالم و در وضعیت زردرنگ قرار دارد.

شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index = AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید:

از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حدمجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده‌است.

گزارش های پی در پی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی نشان می دهد که شهر اراک در سال گذشته ۵۵ روز آلاینده را پشت سر گذاشته است. این در حالی است که این رقم در سال جاری به ۱۵۲ روز آلاینده رسیده است. آمارها نشان می دهد که روزهای آلاینده در شهر اراک از ابتدای سال جاری تاکنون در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، افزایش بیش از ۳۰۰ درصدی داشته است.

در هفته ای که گذشت، بیش از ۱۰ هکتار از جنگل ها، تالاب ها و دیگر پوشش‌های گیاهی در استان های خوزستان و گیلان طعمه حریق شد.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

طی هفته ای که گذشت، استاندار مازندران با اشاره به وضعیت نگران کننده کارخانه زباله‌سوز نوشهر عنوان کرد: این کارخانه در حال حاضر خواسته مدیریت شهرستانی را برآورده نکرده است؛ تهدید زیست محیطی که در این منطقه وجود دارد بسیار جدی است و جاری شدن شیرابه‌های به جای مانده از گذشته و شیرابه‌های فعلی بسیار نگران کننده است.