محسن امین‌زاده، معاون سابق وزیر امور خارجه ایران، موضع تهران در قبال تهاجم نظامی مسکو به کی‌یف را «بسیار بد و منفعلانه» خواند
جنگ روسیه علیه اوکراین نشان داد که در سال‌های اخیر، تهران تا چه حد به سمت مسکو متمایل شده است» – KHAMENEI.IR / AFP
محسن امین‌زاده، معاون سابق وزیر امور خارجه ایران، موضع تهران در قبال تهاجم نظامی مسکو به کی‌یف را «بسیار بد و منفعلانه» خواند.
او گفت:«در جریان شکل‌گیری انقلاب اسلامی در ایران رهبران این کشور با شعار «نه شرقی نه غربی» هم در مقابل ایالات متحده و هم اتحاد جماهیر شوروی موضع گرفتند؛ این شعار هنوز هم بر سر در وزارت امور خارجه ایران دیده می‌شود.»
آسوشیتدپرس با این مقدمه، به سیاست‌های فعلی مسئولان جمهوری اسلامی ایران نگاهی انداخته است و می‌نویسد: «جنگ روسیه علیه اوکراین نشان داد که در سال‌های اخیر، تهران تا چه حد به سمت مسکو متمایل شده است.»
در این گزارش آمده است که فروپاشی توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی خشم شدید و ده‌ها ساله مسئولان جمهوری اسلامی از آمریکا را شدیدتر و رویکرد آن‌ها را نمایان‌تر کرده است.
به نوشته آسوشیتدپرس، اعضای گروه شبه‌نظامی سپاه پاسداران ایران اینک روی سامانه‌ها و سامانه‌های موشکی زمین‌به‌هوای روسیه تمرین می‌کنند و ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری تندرو ایران، در یکی از اولین سفرهای خارجی خود به دیدار ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، می‌رود.
با همه این‌ها، تهاجم نظامی روسیه به اوکراین وجود گسل‌های عمیق در سیاست داخلی ایران را هم آشکار کرد. برخلاف رویکرد مسئولان جمهوری اسلامی، بسیاری از مردم عادی ایران با مردم اوکراین به عنوان ملتی که یک «انقلاب نارنجی» خواهان دموکراسی را به سرانجام رساندند، احساس همدردی می‌کنند؛ چیزی شبیه «جنبش سبز» که بیش از یک دهه پیش در ایران اتفاق افتاد اما با خشونت سرکوب شد.
در همین حال شبکه انگلیسی‌زبان پرس‌تی‌وی که خود را «صدای بی‌صداها» توصیف می‌کند اما کاملا تحت کنترل دولت ایران است، در پوشش جنگ مسکو و کی‌یف مواضعی شبیه طرف روسی دارد. در روزهای اولیه جنگ، در این شبکه از اصطلاح «عملیات ویژه» استفاده می‌شد و گزارش‌ها درباره کشتار غیرنظامیان در بوچا را که نیروهای روسی مرتکب شدند، نوعی «حمله ساختگی» یا «اقدامی برای تحریک سربازان» توصیف می‌کرد.
بخشی از خشم دولت ایران از اوکراین احتمالا ناشی از عواقب اقدام جمهوری اسلامی ایران در سرنگونی هواپیمای اوکراینی است که به کشته شدن ۱۷۶ سرنشین آن منجر شد. انتقاد اوکراین از ایران به مرور زمان و در جریان رسیدگی به این پرونده، بیشتر شد و این چیزی است که نارضایتی ایران از اوکراین را به همراه داشت؛ تا آنجا که کاظم صدیقی، امام جمعه تهران، پس از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین، در خطبه‌ای رسما به آن رویکرد اشاره کرد و گفت: «در مورد ماجرای هواپیمای سرنگون‌شده، اوکراین با ما رفتار نادرستی داشت و از این موضوع به نفع آمریکا سوءاستفاده کرد.»
او همچنین تاکید کرد: «جنگ‌ها جان مردم بی‌گناه در یمن و سوریه را می‌گیرند، اما تبلیغات عظیمی در مورد اوکراین وجود دارد که مصداق نژادپرستی است.»
با این حال، در جمهوری اسلامی ایران این علی خامنه‌ای در جایگاه رهبر انقلاب است که در تمام مسائل این کشور حرف آخر را می‌زند. او در واکنش به تهاجم روسیه به اوکراین گفت که با «جنگ و ویرانی» مخالف است اما آمریکا را مسئول این درگیری دانست. او همچنین این گمانه‌زنی قدیمی و مشترک با پوتین را که ایالات متحده به وقوع «کودتاهای رنگین» در کشورها دامن می‌زند، تکرار کرد.
اشاره خامنه‌ای به این موضوع در خاطرات ناخوشایند او از اعتراض‌های موسوم به جنبش سبز ریشه دارد؛ اعتراض‌های گسترده مردمی که پس از انتخابات جنجالی ریاست‌جمهوری ایران در زمان محمود احمدی‌نژاد به راه افتاد و حکومت دینی تحت رهبری او را به چالش کشید. در آن زمان، سرویس‌های امنیتی ایران با استفاده از خشونت و بازداشت‌های گروهی تظاهرات را سرکوب کردند. با این حال در سال‌های اخیر، ناآرامی‌ها و اعتراض‌های مردمی بر سر مسائل اقتصادی دوباره بروز کرده است.
از نظر پوتین هم این انقلاب نارنجی اوکراین در سال ۲۰۰۴ و جنبش اعتراضی پس از آن بود که ویکتور یانوکوویچ، سیاستمدار اوکراینی متمایل به کرملین، را از قدرت کنار گذاشت. او از مخالفان عضویت اوکراین در ناتو بود.
در سوی مقابل، عده‌ای از داخل حکومت دینی شیعی ایران هم در مورد موضع تهران در قبال جنگ روسیه و اوکراین نگرانی‌هایی را مطرح کرده‌اند. محسن امین‌زاده، معاون سابق وزیر امور خارجه ایران در زمان ریاست‌جمهوری محمد خاتمی، در گفت‌وگویی، موضع جمهوی اسلامی را «بسیار بد» خواند و گفت: «این احتمالا بدترین و منفعلانه‌ترین موضع دیپلماسی ایران پس از انقلاب بود.»
اختلاف‌نظرهای به وجود آمده در ایران درباره حمایت کردن یا نکردن از روسیه در حالی است که مذاکرات هسته‌ای در وضعیت مخاطره‌آمیزی قرار گرفته است. روزنامه محافظه‌کار «جمهوری اسلامی» در سرمقاله ماه مارس خود در این زمینه نوشت: «این نکته که پوتین یک اشتباه استراتژیک مرتکب شد و نیروهایش را به اوکراین فرستاد و اکنون در باتلاق این جنگ غرق شده است، نمی‌تواند دلیلی باشد که روسیه این توافق را گروگان بگیرد.»
در حال حاضر به نظر می‌رسد که روسیه از موضع خود مبنی بر درخواست تضمین از آمریکا برای مصون ماندن روابط تجاری تهران و مسکو از تحریم‌های واشنگتن عقب‌نشینی کرده؛ با این حال سرنوشت مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای ایران همچنان در هاله‌ای از ابهام است و مشخص نیست که آیا به نتیجه می‌رسد یا نه.
از: ایندیپندنت
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید