اشکان فرخ‌نیا، مدیر پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، از کسری در مخازن آب زیرزمینی خبر داد و تاکید کرد که به‌ویژه در مناطق مرکزی، خشک و نیمه‌خشک، این کسری سال به سال بیشتر می‌شود.

فرخ‌نیا در گفت‌وگو با ایلنا درباره وضعیت منابع آب در سال جاری بیان کرد: «بارش‌ها از ابتدای سال آبی جاری، یعنی از ابتدای مهر ۱۴۰۰ تاکنون حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد نسبت به متوسط بلندمدت کاهش یافته که منجر به تشدید خشکسالی شده است‌.»

او با اشاره به خشکسالی شدید سال گذشته و تجمع آن با امسال، این شرایط را بحرانی توصیف کرد و افزود: «سال گذشته در همین زمان ۶۰ درصد مخازن سدهای کشور پر بود، اما اکنون فقط ۵۰ درصد پر است. درواقع، تامین آب از منابع سطحی نسبت به پارسال کاهش خواهد داشت.»

به گفته او، در سال‌های خشکسالی افت بیشتری در آب‌های زیرزمینی رخ می‌دهد، زیرا خشکسالی باعث می‌شود تغذیه آبخوان کمتر باشد.

این کارشناس حوزه آب تاکید کرد: «به لحاظ بارشی وضعیت بهتری نسبت به پارسال داریم، ولی نسبت به شرایط متوسط و معمول کشور باز هم کاهش داریم و اثر تجمعی این که ما از پارسال هم کمبود شدید داشتیم، باعث می‌شود که شرایط نامناسب‌تری حتی نسبت به سال گذشته داشته باشیم.»

پیش از این نیز کارشناسان و حتی مدیران مربوط به این حوزه بارها به شرایط بحرانی آب ایران اشاره کرده‌اند.

در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰، محسن موسوی خوانساری، عضو هیات‌مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران، با اشاره به شرایط نامطلوب پنج سدی که آب تهران را تامین می‌کنند، گفت که وضعیت شرایط جوی نشان می‌دهد که تاثیر کم‌بارشی‌هایی که در سال‌های اخیر ایران را درگیر کرده است، به دلیل کاهش حجم آب ذخیره شده در مخازن سدها، در سال ۱۴۰۱ نیز ادامه خواهد داشت.

اسفند گذشته نیز احد وظیفه، رئیس مرکز اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، گفت که از میان ۳۱ استان، بارندگی در بیش از ۲۱ استان کمتر از حد عادی بوده‌ است و به درجات مختلف با خشکسالی‌ مواجه‌اند.

به گفته او، ذخایر آبی سدهای تهران نیز به‌دلیل کاهش ۳۵ درصدی بارش کاهش یافته است، بنابراین وضعیت خشکسالی در استان تهران «شدید» است و نگرانی‌هایی‌ برای تامین آب در فصل‌های بهار و تابستان در بین است.

رئیس مرکز اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با بیان این نکته که در طبیعت چهار نوع خشکسالی هواشناسی، کشاورزی، هیدرولوژیک، و اقتصادی و اجتماعی وجود دارد، گفت که ایران درگیر هر چهار نوع خشکسالی است، اما از این میان خشکسالی هواشناسی زودتر از سایر خشکسالی‌ها بروز می‌کند.

در اواسط فروردین امسال نیز محمد شهریاری، مدیر دفتر بهره‌برداری از تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب تهران، گفت: «ورودی سدهای تهران در سال گذشته ۵۷۳ میلیون مترمکعب بوده است، در حالی که از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۴ فروردین، ورودی سدهای تهران ۴۰۹ میلیون مترمکعب بوده که این رقم نشان‌دهنده کاهش ۳۰ درصدی ورودی‌های سدهای تهران نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.»

به گفته شهریاری، کاهش ۷۴ درصدی بارش‌های فروردین ماه امسال نسبت به سال گذشته، ورودی سدهای تهران را کاهش داد، به گونه‌ای که در فروردین امسال ورودی روان‌آب به سدهای تهران ۶۲ میلیون مترمکعب بود، در حالی که در مدت مشابه سال گذشته، این رقم ۱۲۰ میلیون مترمکعب بوده است.

کاهش بارش در قیاس با دوره عادی بلندمدت در ایران تقریبا از ۳۰ سال پیش آغاز شد، اما از ۱۰ سال پیش روند خشکسالی در ایران تشدید شد و به وضعیت «خشکسالی انباشته» رسید. خشکسالی انباشته به وضعیتی گفته می‌شود که در آن، سالیان مکرر بارش کمتر از عادی، جبران کمبود آب و رطوبت را دشوار می‌کند و در صورت تداوم، حتی می‌تواند موجب «قهقرای سرزمین» شود و با از دست دادن زایایی‌ خاک کشور، آن را به پهنه‌ای سترون تبدیل کند.

مسئولان جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با بحران کم‌آبی تاکنون به ساده‌ترین راه‌ها متوسل شده‌اند. در کنار توصیه مردم به صرفه‌جویی و جیره‌بندی آب، استفاده از منابع آب زیرزمینی راهکار دیگری بوده که تاکنون برای حل مشکل کمبود آب در پیش گرفته شده است؛ اقدامی که در طول چهار دهه گذشته، فرونشست اغلب دشت‌های ایران را در پی داشته است و اکنون علاوه بر بی‌آبی و خشکسالی، فرونشست زمین نیز ایران را تهدید می‌کند.