زمانی ۴۰هزار خانواده در گیلان از صید ماهی ارتزاق می‌کردند اما امروز به سختی ۴ هزار خانواده از دریا نان به خانه می‌برند. رحمت محمدی (رئیس هیات مدیره اتحادیه تعاونی‌های صیادی پره استان گیلان) با بیان این جمله در مورد مشکلات صیادان گفت: ما در حالِ طی کردنِ یک سیر نزولی هستیم و به سمتِ ورشکستگی می‌رویم. این وضعیت ناشی از تصمیم‌های غلط در طول این سال‌ها بوده و امروز این تصمیمات دامنِ صیادها را گرفته است.

وی در تشریح این سیاست‌ها گفت: قبلا به دو شیوه در دریای خزر ماهی‌گیری می‌شد؛ اولین روش تور گستر بود که در این روش تور برای مدت ۲۴ ساعت پهن می‌شد و بعد صیادها تور را جمع می‌کردند و صید خود را می‌گرفتند. دومین روش هم اینگونه بود که صیاد تور را پهن می‌کرد و بعد از مدتی تور را بیرون کشیده می‌کشید. روش دوم زیر نظر شرکتهای تعاونیِ بین ۷۰ تا ۱۰۰ نفر بودند و گروه‌های دام گستری سه تا ۷ بودند. هرکس جایگاه خود را می‌دانست و به خود اجازه نمی‌داد به جایگاه دیگری تعرض کند. بعد از آنکه شیوه دام‌گستر مخرب اعلام شد این شرکت‌ها در قالب شرکتهای تعاونی پره فعالیت کردند.

محمدی ادامه داد: تا قبل از آن حدود ۳۰ شرکت تعاونی پره وجود داشت که بعد از این قضیه به ۷۰شرکت رسید. تا الان نزدیک به ۲۰شرکت ورشکست شده‌اند و حدود ۵۰ شرکت تعاونی مانده است.

رئیس هیأت مدیره اتحادیه تعاونی‌های گیلان گفت: الان هر کس که زمین ساحلی دارد به سمت صید ماهی می‌رود. بسیاری حتی به صید برای خود و خانواده‌ی خود قانع نیستند و در سطح وسیع این کار را انجام می‌دهند. امروز وجب به وجب دریا تور شده است.

محمدی گفت: آن زمان که صید دام گستر مخرب اعلام شد، شیلات یک گروه را به عنوان حفاظت منابع آبزیان استخدام کرد که قریب به ۸۰۰ نفر در گیلان برای مبارزه با قاچاق روی کار آمدند. الان دیگر خیلی قائل به این نیستند که این نوع ماهیگری قاچاق است. نیروهای حفاظت منافع آبزیان هم بازنشست شده‌اند و کسی جای آن‌ها نیامده است. این ۸۰۰ نفر امروز ۳۰ – ۴۰ نفر شده‌اند که حتی نمی‌توانند از جایگاه خود دفاع کنند.

رئیس هیات مدیره اتحادیه تعاونی‌های گیلان بیان کرد: دریا بی‌صاحب شده است. هر کس برای خود و در هر زمانی که بخواهد ماهی صید می‌کند. زمانی کسی حق نداشت در زمانِ تخم‌ریزیِ ماهی صید کند. همه‌ی ماهی‌ها به جز ماهیِ کفال در آب شیرین تخم‌ریزی می‌کنند. خیلی از رودخانه‌ها در دوره‌ی تخم فشانی آب دارند و ماهی باید آنجا تخم‌ریزی کند اما نمی‌گذارند. مردم آزادانه در این زمان صید می‌کنند و کسی هم جلوی آن‌ها را نمی‌گیرد.

محمدی افزود: این آزادی باعث شده که ماهی در شرایط معمول نتواند تخم‌فشانی کند و رودخانه‌های ما دیگر زادوولدگر نیستند. ما با این سیاست‌ها نسل ماهی را از بین می‌بریم. به طور مثال ماهی کولیِ کیلویی ۷۰۰ – ۸۰۰ هزار تومان به سختی پیدا می‌شود، ماهی اوزون برون رو به انقراض است و ماهی سوف تقریبا منقرض شده است. در آینده‌ی نه چندان دور اگر به همین وضع جلو برویم دیگر صید و صیادی مقرون به صرفه نخواهد بود.

وی گفت: متاسفانه هر چه تلاش می‌کنیم کمتر به نتیجه می‌رسیم. شرکتهای تعاونیِ ما برای تجهیز تور و خرید وسایل مورد نیاز به بازار وابسته هستند. آن‌ها به خاطر نبود نقدینگی نسیه خرید می‌کنند تا بعد از فروش صید بدهی خود را پرداخت کنند. حدود ۵۰۰ میلون از درآمد این تعاونی‌ها قبل از اینکه درآمدی داشته باشند به بازار می‌رود و چون نسیه خرید می‌کنند مجبور به پرداخت پول بیشتری هستند.

محمدی بیان کرد: تهیه و توزیع ادوات صیادی بین صیادان از وظایف اتحادیه است که در اساسنامه آمده اما به قدری بنیه‌ی مالیِ اتحادیه ما ضعیف شده که دیگر نمی‌توانیم این وسایل را تامین کنیم.

وی گفت: دولت باید هرازگاهی وامی برای این جامعه در نظر بگیرد. ۵۰۰ میلیون تومان هزینه‌ی سنگینی است که ما مجبور به پرداخت آن هستیم.

محمدی ادامه داد: صیادهای واقعی در روز دو تا سه ساعت باید ثابت بمانند تا دام گستران قاچاق دام را از محوطه جمع کنند و آن‌ها بتوانند صید خود را آغاز کنند. اگر هم به فعالیت قاچاق اعتراض کنند معمولا درگیری پیش می‌آید و هیچ کس هم از آن‌ها حمایت نمی‌کند.

به گفته‌ی رئیس هیات مدیره اتحادیه تعاونی‌های گیلان؛ تور قاچاقی که از صیادان غیر مجاز گرفته می‌شود به بیرون فروخته می‌شود و دوباره به عرصه صید و صیای می‌آید در حالیکه ما می‌گوییم همان قیمت کارشناسی شده را با ده درصد افزایش قیمت به ما بدهید تا حداقل ضرر و زیان ما درست شود. ما همه جوره مظلوم واقع شدیم و گیلان هم مستعد مشکلات بسیاری است.

محمدی به مشکلات اتحادیه اشاره می‌کند و می‌گوید: خرج اتحادیه بالاست. به جایی رسیدیم که نمی‌توانیم حقوق پرسنل را پرداخت کنیم و حتی من مجبورم بخشی از هزینه‌های تعاونی را از جیب خودم بپردازم.

وی می‌گوید: اگر برای حل مشکلی مجبور شویم به تهران بیاییم هزینه‌های آن را باید از جیب خودم پرداخت کنم. اگر برخی از مزایده‌هایی که به دیگران داده می‌شود با قیمتِ بالاتر به ما بدهند می‌توانیم بخشی از مشکلات خود را حل کنیم اما دریغ از یک ریال درآمد.

محمدی گفت: هیچ گوش شنوایی برای ما وجود ندارد. کاش کارگروهی تشکیل می‌دادند تا مشکلات ما را بررسی کند.

رئیس هیات مدیره اتحادیه تعاونی‌های گیلان می‌گوید: جامعه بهره‌بردار ما توان مالی برای بهره‌برداری ندارد ما را رها کرده‌اند و هیچ جا از ما دفاع نمی‌کنند. ما در این لحظه به معنای واقعیِ کلمه مستاصل مانده‌ایم. برخی از روسای شرکتهای تعاونی به ما می‌گویند که اگر اتحادیه نباشد ما می‌توانیم حق خود را بگیریم. هر جا هم می‌رویم می‌گویند اتحادیه دارید اما اتحادیه‌ای که قدرت ندارد کاری نمی‌تواند کند.