مایک پمپئو وزیر خارجه پیشین آمریکا در توییتی نوشته «به صراحت می‌گویم که اسرائیل مهمترین متحد ما در خاورمیانه است. پرزیدنت بایدن با اسرائیل مانند یک دشمن رفتار می‌کند نه یک دوست قابل اعتماد. در عوض، او رژیم ایران را قدرتمند می‌کند- این برای صلح خاورمیانه و برای امنیت آمریکا بد است.»

بایدن پیش از این سفر در داخل آمریکا به خاطر «بی‌نتیجه» ماندن مذاکرات اتمی با جمهوری اسلامی زیر فشار قرار گرفته بود. منتقدان او می‌گویند تیم بایدن نه تنها نتواست برجام را احیا کند بلکه «طرح B» (گزینه جایگزین) هم برای آن ندارد.

رئیس جمهوری آمریکا در حالی به اسرائیل سفر کرد که دولت این کشور با شرایط ویژه روبروست و اختلاف عمده میان آنها بر سر تشکیل کابینه حتا به کنار رفتن نفتالی بنت منتهی شد. اما با وجود همه اختلافات داخلی در دولت هم یائیر لاپید نخست وزیر موقت و هم بنیامین نتانیاهو نخست وزیر پیشین اسرائیل (رهبر اپوزیسیون) در دیدار با بایدن یک توصیه مشترک به او داشتند: «دیپلماسی با جمهوری اسلامی بی‌نتیجه است و رژیم ایران فقط زبان زور می‌فهمد و داشتن یک گزینه نظامی معتبر ضروری است.»

پیشنهاد پایان مذاکرات اتمی

بابی گوش تحلیلگر «بلومبرگ» می‌نویسد بایدن باید فوری به مذاکرات اتمی با جمهوری اسلامی را پایان دهد.

او می‌نویسد بایدن با وعده‌هایی در مورد اولویت دادن به خاورمیانه در سیاست خارجی ایالات متحده به قدرت رسید و اکنون به دنبال تقویت نقش رهبری آمریکا در منطقه است اما رهبران اسرائیلی و عرب به مستنداتی نیاز دارند که نشان دهد بایدن واقعا برای ایفای این نقش جدیست. به ویژه رهبران کشورهای حاشیه خلیج فارس به سیاست‌های بایدن مشکوک‌اند و احساس می‌کنند هرچه رئیس جمهوری آمریکا می‌گوید فقط برای ترغیب آنها به پمپاژ نفت بیشتر به بازار است.

پیش از این نیکی هیلی سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل متحد نیز در «فاکس نیوز» نوشته بود «تلاش‌های بایدن برای احیای برجام سیلی به صورت اسرائیل و متحدان عرب ماست.»

او تأکید کرده بود «رژیم ایران به به روسیه پهپاد می‌فروشد و به نیروهای آمریکایی حمله می‌کند اما بایدن هنوز هم می‌خواهد با آیت‌الله‌ها معامله کند».

هیلی همچنین گفته بود مقامات اسرائیلی و عربستان سعودی در حمایت آمریکا از آنها در برابر تهدیدات از جمله در اقدام آمریکا برای جلوگیری از تبدیل شدن رژیم ایران به یک قدرت هسته‌ای تردید دارند.

شماری از تحلیلگران می‌گویند سفر بایدن به منطقه گام‌هایی برای اجرای «طرح B» است و تشکیل ائتلاف منطقه‌ای موسوم به «ناتو خاورمیانه» با محوریت اسرائیل را چراغ سبز واشنگتن به برخورد نظامی با تهدیدات جمهوری اسلامی می‌دانند.

در شرایطی که روسیه جریان صادرات انرژی به اروپا را محدود کرده و رهبران اروپا نگران کمبود گاز در فصل زمستان‌ هستند، ایران که دومین کشور بزرگ دنیا در ذخایر گاز است به خاطر سیاست‌های جمهوری اسلامی با تحریم روبروست. منافع اروپا اقتضاء می‌کرد رهبران آن برای رفع تحریم‌های جمهوری اسلامی از هر راهی که شده میانجیگری کنند اما اگر مطمئن شوند تلاش‌ها به بن‌بست رسیده احتمالاً مانعی بر سر راه اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی نخواهند بود. چنانکه جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ماه‌ها پیش از آنکه مذاکرات وین و دوحه به شکست بیناجامد به تهران هشدار داد «گزینه بعدی چیز خوبی نیست.»

روزنامه انگلیسی «گاردین» آوریل ۲۰۲۱ (ماه فروردین) گزارش داده بود که جمهوری اسلامی انواع سلاح و مهمات را مستقیم و غیرمستقیم به روسیه تحویل داده تا در جنگ اوکراین استفاده کند. غربی‌ها از این واقعیت آگاه بودند اما جوزپ بورل و دستیارش انریکه مورا و همچنین رابرت مالی مسئول امور ایران وزارت خارجه آمریکا برای ادامه مذاکره با رژیم ایران برنامه ریزی کردند. بی‌نتیجه ماندن مذاکرات دوحه و به حداقل رسیدن شانس معامله با رژیم ایران احتمالاً در مواضع دیرهنگام دولت بایدن علیه ارسال تسلیحات نظامی از جمله پهپادهای انتحاری ساخت ایران به روسیه تأثیر مستقیم داشته است.

در آمریکا از یک سال پیش به بایدن توصیه کرده بودند «طرح B» می‌تواند بر اساس تمرکز آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روی ابعاد نظامی فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی تنظیم شود. آژانس در آخرین گزارش خود که حاصل آن محکومیت رژیم ایران در شورای حکام بود تأکید کرد جمهوری اسلامی پاسخگوی آثار اورانیوم کشف شده با منشاء انسانی در سایت‌های اعلام نشده نیست و تنها چند هفته با دستیابی به اورانیوم کافی برای ساخت بمب اتم فاصله دارد.

بسیاری از آنها که وضعیت ایران و منطقه را از نزدیک دنبال می‌کنند به اروپا و آمریکا هشدار داده بودند هرگونه معامله با جمهوری اسلامی به نتیجه نمی‌رسد و در نهایت به ضرر خود آنها و مردم ایران است. از این رو توصیه می‌کنند بجای آنکه فکر توافق با رژیم ایران باشند برای سرنگونی آن با مردم ایران همراهی کنند. این راه خیلی بهتر و کم‌هزینه‌تر و پایدارتر از ورود به جنگ با شرایط غیرقابل پیش‌بینی است.

ایران سرشار از ذخایر نفت و گاز است و سرمایه‌گذاری خارجی در آن می‌تواند بخش عمده نیازهای اروپا به انرژی را جبران کند اما اصلی‌ترین مانع رژیم ایران است.

اگر جمهوری اسلامی سرنگون شود احیای خط لوله نفت ایران- اسرائیل (ایلات- اشکلون) که تا قبل از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ فعال بود از نظر فنی کار پیچیده‌ای نیست. با این خط لوله صادرات انرژی از ایران به قلب اروپا در کوتاه‌ترین زمان فراهم می‌شود.

با عادی‌ شدن روابط اسرائیل و کشورهای عربی بعد از «پیمان ابراهیم» تأمین امنیت این خط لوله ممکن است و از آن مهمتر به کاهش وابستگی ایران به صادرات نفت و گاز به چین و هند کمک می‌کند.

فشار به کشورهای عربی منطقه برای افزایش تولید نفت و گاز به هدف جبران کمبود انرژی در اروپا تا حدی پاسخگو است. رهبران کشورهای عربی منطقه بارها تجربه کرده‌اند که با برطرف شدن نیاز غربی‌ها به انرژی آنها را همچنان ترجیح خواهند داد. در دوره دونالد ترامپ آنچه به جمهوری اسلامی ضربه می‌زد افزایش تولید نفت عربستان بود اما پس از حمله روسیه به اوکراین وضعیت تغییر کرده است. اگر اروپا نتواند کمبود انرژی خود را از ایران را تأمین کند آنوقت مجبور به توقف مماشات با جمهوری اسلامی خواهد شد. در ایران نیز کم نیستند کارشناسانی که می‌گویند جمهوری اسلامی در مورد کمبود انرژی در اروپا و اینکه همین موضوع شانسی برای توافق با جمهوری اسلامی به هر قیمتی باشد، دچار «اشتباه محاسباتی» شده است چرا که به نظر می‌رسد از میان برداشتن رژیم ایران با حمایت از اعتراضات مردم، آسانتر و دست‌یافتنی‌تر از مذاکرات بی‌سرانجامی باشد که بیست سال است به نتیجه نرسیده و مانند برجام ناپایدار خواهد بود!

از: گویا