الاکلنگ حیاط پردیس باغ‌ملی دانشگاه هنر تهران با هدف پایان دادن به خنده‌های تعاملی دانشجویان این دانشگاه، از این محوطه برچیده شد.

این الاکلنگ ۱۳ متری که اردیبهشت ۱۳۹۸ در این دانشگاه نصب شد، «جای‌ به جای» نام داشت و یک تنه درخت بود که وسط یک گهواره فلزی قرار داشت و دانشجویان می‌توانستند روی آن بنشینند و به‌نوعی تاب بخورند.

آن‌طور که ایسنا گزارش کرده، «جای‌ به‌ جای»، تنه نیم‌سوخته یک چنار قدیمی است که قریب به یک قرن شاهد خاموش رویدادهای عمارت قزاقخانه بوده است. این اثر که به گفته برخی از هنرمندان مجسمه‌ساز، با حضور آدم‌ها در دل کار روح می‌گیرد و معنا پیدا می‌کند، با محیط اطراف و انسان‌ها در تعامل است؛ اما مسئولان دانشگاه هنر این تعامل را هم به چیز دیگری تفسیر کردند و به محسن رافعی، سازنده این اثر، گفتند از آنجا که دختران و پسران دور این الاکلنگ جمع می‌شوند و «بلند‌بلند می‌‌خندند و سروصدا می‌کنند»، باید برچیده شود.

رافعی گفت که این اثر بدون اجازه او، به مکانی نامعلوم منتقل شده و او با چنین انتقالی مخالف است: «اگر در همین فضا هم ما دچار محدودیت شویم که نمی‌‌توانیم در موقعیت‌‌های دیگر کار کنیم.»

این هنرمند از مقام‌های دانشگاه هنر خواست با «سعه‌ صدر و نگاه کلان» مقدمات بازگرداندن این اثر را فراهم کنند.

وضعیت دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در یک سالی که دولت محافظه‌کار سیزدهم در ایران به قدرت رسیده است، به دوره‌ای شبیه می‌شود که محمود احمدی‌نژاد رئیس قوه مجریه بود. افزایش محدودیت‌های اجتماعی، بازنشستگی اجباری استادان، تفکیک جنسیتی، تلاش برای راه‌اندازی دانشگاه‌های تک جنسیتی و تغییر سرفصل دروس علوم انسانی به خواست علی خامنه‌ای در اواخر آن، از شاخص‌های مهم وضعیت دانشگاه‌ها در آن دوران به شمار می‌روند.

رابطه علی خامنه‌‌ای و روحانیون تندرو شیعی با دانشجویان از سال ۱۳۷۶ و در پی به قدرت رسیدن دولتی زاویه‌دار با سیاست‌هایی خامنه‌ای، تیره شد و یکی از نتایج آن، ناآرامی‌های تیر ۱۳۷۸ مرتبط با کوی دانشگاه تهران بود که در آن، شعار‌های بسیار تندی علیه رهبر جمهوری اسلامی سر داده شد.

این اعتراض‌ها که با سرکوب خشونت‌بار دانشجویان معترض همراه شد، به‌تدریج به بستری برای برخورد با دانشجویان و ستاره‌دار کردن آن‌ها با هدف اخراج یا محرومیت از تحصیل تبدیل شد؛ سیاستی که تا همین حالا هم در دستور کار قرار دارد.

در دولت‌های احمدی‌نژاد، این سیاست‌ به حوزه‌های دیگر هم تسری یافت و مقام‌های این دولت تلاش کردند فضای دانشگاه‌ها و محتوای آموزشی آن‌ها را اسلامی کنند؛ سیاستی که شکست خورد اما بار دیگر و این‌ بار در دولت سیزدهم، از سر گرفته شد.

در یک سالی که از استقرار دولت سیزدهم می‌گذرد، محدودیت‌های اجتماعی و فردی در دانشگاه‌ها همسو با سخت‌گیری‌های اجتماعی در جامعه ایران، به‌شدت افزایش یافت؛ از محدودیت و ممانعت از تماشای مسابقات دانشجویان پسر برای دختران دانشجو گرفته تا ممانعت از ورود دختران به دانشگاه‌ها به دلیل نوع پوشش آن‌ها و تشدید تجسس‌ها از روابط فردی دانشجویان، همگی از مصادیق این سیاست‌های احیاشده در دولت کنونی‌اند.

محمد حسینی، معاون پارلمانی دولت سیزدهم که در دوران احمدی‌نژاد هم وزیر ارشاد بود، به‌تازگی در تایید و حمایت از یکی از این سیاست‌‌ها، گفت که دولت مستقر از دانشگاه‌های تک‌جنسیتی حمایت می‌کند. حسینی می‌گوید طبق سیاست‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی، «باید در هر استانی حداقل یک دانشگاه تک‌جنسیتی وجود داشته باشد».

محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، اگرچه گزارش‌ها درباره تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها را رد کرد، اقدام دولت را چنین توجیه می‌کند: «دانشگاه‌ها مستقل‌اند و ممکن است تصمیم بگیرند با توجه به ظرفیت دانشگاه، در رشته خاصی پذیرش تک‌جنسیتی داشته باشند.»

زلفی‌گل می‌گوید تاکنون دستوری در این زمینه ابلاغ نشده است، اما از اظهارات او چنین برمی‌آید که اگرچه دولت از تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها حمایت می‌کند، حاضر نیست هزینه اجرای رسمی چنین اقدامی را تقبل کند.

هرقدر دولت محمود احمدی‌نژاد سیاست‌های جنجال‌برانگیز خود را علنی و بر اجرای آن‌ها پافشاری می‌کرد، دولت ابراهیم رئیسی همان‌قدر این رویه را تغییر داده است و اگرچه همان سیاست‌ها را دنبال می‌کند، حاضر نیست درباره آن‌ها اظهارنظر کند و مسئولیت اجرای بسیای از آن‌ها را بپذیرد.

اغلب تصمیم‌‌ها و برنامه‌های حاشیه‌ساز و خبرساز دولت مستقر در یک سال اخیر هم چنین شرایطی دارند و دولتی‌ها تلاش می‌کنند هرطورشده پای خود را از آن‌ها بیرون بکشند. فرار از قبول مسئولیت گرانی‌های ناشی از حذف ارز ترجیحی، فقدان شفافیت بسیاری از طرح‌های اقتصادی و تلاش برای اجرای طرح «صیانت»، از شاخص‌ترین رفتار‌های دولت ابراهیم رئیسی در یک سال اخیرند.