مهدی فیاضی، رئیس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش که چندی پیش درباره تبلیغات موسسات ترکیه‌ای در ایران برای پذیرش دانش‌آموز در مدارس کشورهای خارجی هشدار داده و با وزارت امور خارجه برای جلوگیری از فعالیت این موسسات مکاتبه کرده بود، آخرین نتایج پیگیری‌های خود برای توقف فعالیت این موسسات را اعلام کرد.

به گزارش ایسنا، این مقام وزارت آموزش و پرورش پیش از این گفته بود: «مدارس و دانشگاه‌های ترکیه بر مدارس و دانشگاه‌های ایرانی هیچ برتری ندارند، اما با تبلیغات دانش‌آموزان و دانشجویان را اغوا می‌کنند و آن‌ها پس از مهاجرت به مالباخته تبدیل می‌شوند.»

در پی این گفته‌ها، وزارت آموزش و پرورش در نامه‌ای به وزارت امور خارجه، درباره فعالیت موسسات خصوصی خارجی که در پی  جذب دانش‌آموزان ایرانی‌اند، هشدار داد و خواستار جلوگیری از فعالیت موسسات ترکیه‌ای شد.

این سخنان بیشتر به موسسه ترکیه‌ای «یونس امره» مستقر در تهران اشاره داشت که با کمک بنیاد معارف ترکیه، برای بورسیه کردن دانش‌آموزان در مدارس ترکیه آزمون برگزار می‌کرد.

دانش‌آموزان ایرانی علاقه‌مند به ادامه تحصیل در ترکیه روز دوشنبه، ۱۶ خرداد، در آزمونی شرکت کردند که وزارت آموزش‌وپرورش ترکیه در چارچوب «بورسیه‌های بین‌المللی دانش‌آموزی» متولی برگزاری آن بود. این آزمون در دفتر نمایندگی موسسه آموزشی «یونس امره» در تهران برگزار شد و بنا بر گزارش خبرگزاری آناتولی، بیشتر شرکت‌کنندگان آن دانش‌آموزان مناطق دورافتاده و محروم ایران بودند.

حالا در تازه‌ترین اظهارنظر در این زمینه، رئیس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که با مقام‌های ترکیه گفت‌وگو شده است و دیگر چنین آزمونی برگزار نمی‌شود.

 فیاضی افزود: «دولت ترکیه گفت ما نمی‌دانستیم شما به این موضوع حساسید. آن‌ها تاکید کردند که با توجه به حسن همجواری، نظر ایران برایشان مهم است و به موسسه یونس امره تذکر داده می‌شود که دیگر این امتحان‌ها را برگزار نکند.»

حکومت ایران در حالی مانع از مهاجرت دانش‌آموزان و نخبگان ایرانی می‌شود که خود امکانات آموزشی مناسب را در اختیار آنان نمی‌گذارد. برخی شرکت‌کنندگان آزمون اخیر ترکیه به خبرگزاری آناتولی گفته بودند که برای شرکت در این آزمون از مناطقی مثل سیستان و بلوچستان به تهران سفر کرده‌اند. استان‌هایی مثل سیستان و بلوچستان با فقر شدید مراکز و مدارس آموزشی مواجه‌اند و کودکان برای رسیدن به مدرسه گاه مجبور می‌شوند فاصله بین چند روستا را طی کنند.

نه دانش‌آموزان بروند، نه دانشجویان!

فیاضی در عین حال از تلاش برای ممنوعیت تبلیغ تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه نیز خبر داد. او با اشاره به آزمون‌های موسسه «یوس» گفت: «متوجه شدیم آزمون‌هایی تحت عنوان آزمون یوس برگزار می‌شود. این‌طور گفته می‌شود که دانشجویان خارجی برای تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه باید در این آزمون شرکت کنند که در تبریز و برخی مناطق دیگر تبلیغ می‌شود. موسسات برگزارکننده این آزمون و موارد مشابه، به طور غیررسمی دانش‌آموزان ما را اغوا می‌کنند تا ببرند.»

او ادامه داد: «این‌گونه موسسات آن دسته از پشت کنکوری‌هایی را که در کنکور قبول نشدند یا برای تعیین رشته دچار مشکل‌اند و جای خوبی قبول نمی‌شوند، اغوا و با هزینه‌های بسیار زیاد و میلیاردی به دانشگاه‌های ترکیه هدایت می‌کنند. آن‌ها به‌ویژه در رشته‌های دندانپزشکی و پزشکی که متقاضی زیادی دارند، وعده تحصیل می‌دهند.»

به گفته فیاضی، درمورد فعالیت این موسسات نیز با وزارت ارشاد و وزارت امور خارجه نامه‌نگاری شده است.

تلاش‌های وزارت آموزش و پرورش مبنی بر منع تحصیل دانش‌آموزان و دانشجویان ایرانی در ترکیه و سایر کشورها در شرایطی است که نتایج پیمایش جدید رصدخانه مهاجرت ایران آشکار می‌کند در حال حاضر، میل به مهاجرت در میان ۴۰ درصد دانشجویان «خیلی زیاد» است. بر اساس یافته‌های این مطالعه، اصلی‌ترین عامل میل به مهاجرت «بی‌ثباتی اقتصادی»، «نارضایتی از شیوه حکمرانی» و «ناامیدی از آینده کشور» است.

در همین حال، کیفیت پایین آموزش در ایران موضوع دیگری است که محصلان را به کشورهای دیگر سوق می‌دهد. آخرین رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاه‌ها، «کیواس» (QS)، برای سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که هیچ‌یک از دانشگاه‌های بزرگ ایران در میان ۱۲۰ دانشگاه برتر جهان جای ندارند. شش دانشگاه صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، تهران، علم و صنعت، شیراز و شهید بهشتی هم که پیش‌تر در میان یک هزار و ۴۲۲ دانشگاه معتبر جهان قرار داشتند، به پایین‌ترین رتبه‌های جدول سقوط کرده‌اند.

رتبه‌بندی کیو.اس از معتبرترین سیستم‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها در جهان است که هر سال در بریتانیا انجام می‌شود. «شهرت علمی، ارزیابی کارفرمایان، نسبت اعضای هیئت‌علمی به دانشجو، میزان استناد به اعضای هیئت‌ علمی، نسبت دانشجویان بین‌المللی و نسبت استادان بین‌المللی» معیارهای کیواس برای معرفی بهترین دانشگاه‌های جهان‌اند؛ معیارهایی که به نظر می‌رسد آموزش عالی ایران روزبه‌روز بیشتر از آن‌ها فاصله می‌گیرد.