اگرچه جنگل‌کاری و احیا فضای سبز ازدست‌رفته زمین بسیار مهم است، نتیجه تحقیقات دانشمندان علوم زیستی نشان می‌دهد درختان جوان به اندازه اجداد کهنسالشان کارایی ندارند و باید از درختان سالمند محافظت شود.

 کاهش نقش درختان به فیلترهای مونوکسید کربن باعث شده است برای برخی این تصور اشتباه به وجود بیاید که با جایگزین کردن نهال‌های جوان در جنگل‌های قدیمی، می‌توانیم تمام خسارات پیش‌آمده را جبران کنیم؛ اما حقیقت این است که درختان باستانی و کهن، آن‌هایی که صدها یا حتی هزاران سال سن دارند، با ایجاد ثبات، استحکام و حفاظت از محیط‌های در معرض خطر، در حفظ تنوع زیستی و اکوسیستم نقشی حیاتی ایفا می‌کنند؛ نقشی که به‌مراتب از درختان جوان در کنترل دمای کره زمین مهم‌تر است.

در مقاله‌ای که ۱۹ اکتبر در نشریه علمی محیط زیست و تکامل (Trends in Ecology & Evolution) منتشر کرد، تیمی از بوم‌شناسان اهمیت حفظ این ارگانیسم‌های تاریخی را برجسته و برای تضمین حفاظت و طول عمر آن‌ها، یک پروژه ابتکاری ارائه کردند.

در این مقاله آمده است: «درختان باستانی زیستگاه‌های منحصربه‌فردی برای حفاظت از گونه‌های در معرض تهدیدند، چرا که می‌توانند در برابر گرم شدن آب‌وهوا مقاومت و از آن جلوگیری کنند».

برخی از این درختان مانند کاج بریستلکون در کوه‌های وایت ایالات متحده، می‌توانند تا پنج هزار سال عمر کنند و به عنوان ذخیره عظیم کربن عمل کنند.

درختان باستانی کانون اتصالات میکوریزایی (mycorrhizal connectivity) یا اتصالات همزیستی قارچ-ریشه‌ایاند؛ رابطه همزیستی با قارچ‌های زیرزمینی که بسیاری از مواد مغذی موردنیاز گیاهان برای زنده ماندن را تامین می‌کند. این همزیستی با قارچ‌ها به کاهش خشکسالی در محیط‌های خشک نیز کمک می‌کند. درختان کهنسال در برنامه‌ریزی‌های محافظتی هم نقشی عظیم دارند؛ با این حال در سطح جهانی با سرعت هشداردهنده‌ای در حال از بین رفتن‌اند.

این مقاله بر اساس تحقیقات جان‌لوکا پیووسان، محقق اکولوژی و مدیریت جنگل، تنوع زیستی، بوم‌شناسی تاریخی و همکارانش در گروه علوم زیست محیطی و زیستی دانشگاه توشیا در ویتربو ایتالیا نوشته شد.

محققان در این مقاله، برای حفاظت از این درختان کهن یک رویکرد دوجانبه پیشنهاد می‌کنند: نخست، حفاظت از این درختان از طریق تکثیر و حفظ ژرم‌پلاسم و بافت مریستمی از این درختان کهنسال و دوم، ادغام برنامه‌ریزی‌شده حفاظت کامل و بازگرداندن جنگل‌ها.

آن‌ها می‌نویسند: «نقشه‌برداری و نظارت بر جنگل‌های قدیمی و درختان کهنسال می‌تواند به طور مستقیم اثربخشی و پایداری مناطق حفاظت‌شده و یکپارچگی اکولوژیکی آن‌ها را ارزیابی کند. برای اجرای این پروژه بلندپروازانه، یک بستر نظارت جهانی مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته همراه با مشارکت عمومی از طریق پروژه‌های علمی اجتماعی نیاز است.»

در حال حاضر، حفاظت از درختان کهنسال در جنگل‌ها، مرغزارها، باغ‌های تاریخی و مناطق شهری و کشاورزی به سطوح سیاست‌های ملی محدود است. نویسندگان این تحقیق معتقدند: «برنامه‌های فعلی کنوانسیون تنوع زیستی و اهداف توسعه پایدار ۱۵ «زندگی در خشکی» در دستور کار ۲۰۳۰، باید نقشه‌برداری و پایش درختان کهنسال و باستانی به عنوان شاخص‌های کلیدی اثربخشی مناطق محافظت‌شده در حفظ و احیای یکپارچگی جنگل برای یک آینده پایدار را هم شامل شود.

ما تلاش‌های بین‌المللی برای حفظ این کانون‌های تنوع‌زیستی و سازگاری را خواستاریم. یک ائتلاف جهانی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته و اجتماع دانشمندان برای کشف، حفاظت و تکثیر درختان کهن قبل از ناپدید شدن و از میان رفتن آن‌ها نیاز است.»