فرشته قاضی
با گذشت بیش از ۵۰ روز از اعتراضات در ایران، هنوز در مورد تعداد و هویت کسانی که به ضرب گلوله یا باتوم نیروهای حکومتی کشته شدهاند ابهامات زیادی وجود دارد.
سازمانهای حقوق بشری عمدتاً بدون اعلام جزئیات و هویت کشتهشدگان آمارهای متفاوتی ارائه داده و تعداد کشتهشدگان را بیش از ۳۰۰ نفر اعلام کرده اند.
رادیوفردا تا لحظه این انتشار این گزارش میتواند هویت ۲۰۷ تن از کشتهشدگان را تأیید کند که ۳۶ نفر آنها کودک زیر ۱۸ سال و ۱۶ نفر هم زن هستند. این احراز هویت از طریق منابع مستقل ما و نیز تماس با خانوادهها و نزدیکان کشتهشدگان انجام شده است.
دستکم نیمی از قربانیان در سیستان و بلوچستان کشته شدهاند. به عبارت دیگر، شمار کشتههای تأیید شده در این استان محروم ۱۰۲ نفر است که برابر با تعداد کشتهها در ۱۵ استان دیگر ایران است.
استان آذربایجان غربی با ۱۹ کشته در رده دوم و استان کردستان با ۱۷ نفر در رده سوم قرار دارند. تعداد تأیید شده کشتهها در مازندران ۱۶ نفر، تهران ۱۴ نفر، کرمانشاه ۱۱ نفر، گیلان ۹ نفر و البرز ۸ نفر است.
همچنین بررسیها و راستیآزماییهای رادیو فردا نشان میدهد:
- در قزوین، استان مرکزی و کهگیلویه و بویراحمد هر کدام دو نفر کشته شدهاند
- در خراسان رضوی، اصفهان، ایلام، اردبیل و همدان هر کدام یک نفر کشته شدهاند
- ۲۹ تا ۳۰ شهریور، و ۴ تا ۵ آبان، خونینترین بازه زمانی بوده است
- کشتهها بر اثر اصابت گلولههای جنگی و ساچمهای، یا ضرب و جرح با شوکر یا باتوم، کشته شدهاند
این تنها آمار کشتهشدگانی است که رادیوفردا توانسته است هویت آنها را تأیید کند. به نظر میرسد با توجه به گزارشها و ویدئوهایی که در شبکههای اجتماعی منتشر شده و شدت خشونتی که نیروهای امنیتی و نظامی علیه معترضان به کار میبرند، تعداد واقعی قربانیان بسیار بیشتر باشد.
مقامات قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی از ارائه آمار رسمی و دقیق تعداد کشتهشدگان این اعتراضات سرباز زدهاند و مسئولیت اقدامات خشونت بار خود را بر عهده نگرفتهاند.
خانوادههای تعدادی از کشتهشدگان به رادیوفردا گفتهاند که تحت فشار قرار گرفتهاند تا سکوت کنند و یا جانباخته خود را بسیجی اعلام و روایت حکومت را درباره نحوه کشته شدن آنها تکرار کنند. در کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی، خانوادههای کشتهشدگان تحت فشار قرار گرفتهاند احزاب کُرد را مسئول کشته شدن عزیز خود اعلام کنند.
در سیستان و بلوچستان که بیشترین تعداد کشتهشدگان از ۸ مهر تاکنون به این استان تعلق دارد تعداد کشتهشدگان بسیار بیشتر از آماری است که رادیو فردا توانسته راستیآزمایی کند.
کمپین فعالان بلوچ که مقر آن در بریتانیا است، در آخرین به روزرسانی خود اسامی ۹۶ نفر از کشتهشدگان را تنها در یک روز، یعنی ۸ مهر، منتشر کرده است. وبسایت حالوش هم اسامی ۱۰۴ تن از کشتهشدگان در این روز را منتشر کرده است.
رادیو فردا با بررسی این فهرستها و کمک گرفتن از منابع محلی، خانوادهها و نزدیکان جانباختگان اسامی ۹۱ تن از کشتهشدگان در ۸ مهر، جمعه خونین زاهدان، یک نفر در ۱۰ مهر در زاهدان و همچنین اسامی ۱۰ نفر در ۱۳ آبان در شهر خاش را منتشر میکند.
استان آذربایجان غربی
استان اردبیل
استان اصفهان
استان البرز
استان ایلام
استان تهران
استان خراسان رضوی
استان سیستان و بلوچستان
استان قزوین
استان کردستان
استان کرمانشاه
استان کهگیلویه و بویراحمد
استان گیلان
استان مازندران
استان مرکزی
استان همدان