با وجود ابعاد گسترده و روزافزون بحران آب در کشور، اتاق بازرگانی ایران با انتشار نتایج یک پژوهش هشدار داد که اجرا و تکمیل پروژه «داپ» از طرف ترکیه، سهم ایران از منابع آبی رودخانه ارس را تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهد.

این پژوهش از طرف کمیسیون توسعه پایدار اتاق بازرگانی ایران انجام شده و در آن آمده است: «اجرا و تکمیل آناتولی شرقی موسوم به داپ (DAP) کشور ترکیه در آینده نزدیک ممکن است سهم ایران از منابع آبی در حوضه آبریز ارس را بین ۲۵ تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهد و قطع یا کاهش آورد رودخانه مرزی ارس توسط ترکیه، منجر به مشکلات جدی برای تامین آب شرب و کشاورزی مناطق پائین‌دست می‌شود.»

بنابر پژوهش کمیسیون توسعه پایدار اتاق بازرگانی ایران، با توجه به افزایش بهره‌برداری‌ها و ایجاد سازه‌های مختلف آبی در بالادست حوضه‌های آبریز به‌ویژه در ترکیه و همچنین کاهش نزولات جوی و کاهش حجم آب ورودی، به‌ویژه در حوضه‌های آبریز ارس، لازم است تا اقدام‌های منسجم‌تر و قوی‌تری از طرف ایران در چارچوب دیپلماسی آب در دستور کار قرار گیرد.

در چند سال گذشته، سدهای متعددی روی دو رودخانه کورا و ارس و سرشاخه‌های آن‌ها در کشورهای مختلف با هدف تولید برق، آبیاری اراضی کشاورزی، تامین آب شرب، کنترل سیلاب و حمل‌ونقل ساخته شده است که ظرفیت آن‌ها بالغ بر ۲۵ میلیارد مترمکعب است.

در این پژوهش، علاوه بر افزایش ایجاد سازه‌ها و سدهای آبی به‌ویژه ایجاد ۱۴ سد در کشور ترکیه در سال‌های اخیر و پروژه آناتولی شرقی موسوم به داپ (DAP)، ارمنستان نیز به‌عنوان یکی از کشورهای تهدیدکننده حقابه ایران در ارس معرفی شده است.

بر اساس این پژوهش، آلودگی آب رودخانه ارس به‌ویژه از طرف کشور ارمنستان و در اثر فعالیت‌های معدنی و نیروگاه اتمی متسامور این کشور، باعث تنزل کمیت و کیفیت آورد رودخانه ارس شده و در آینده نیز می‌تواند دسترسی به منابع آب رودخانه ارس را محدودتر کند.

بخش عمده‌ای از بحران آب در ایران به‌دلیل سوء‌مدیریت، بی‌توجهی به محیط زیست، نادیده گرفتن پیامدهای انتقال آب بین حوضه‌ای و بخشی از آن نیز ناشی از کاهش بارندگی و همچنین  سدسازی در کشورهای دیگر از جمله در ترکیه و افغانستان و جلوگیری از ورود آب رودهای بزرگ مرزی و مشترک به خاک ایران است.

مصطفی محامی، نماینده علی خامنه‌ای در استان سیستان و بلوچستان، روز چهارشنبه ۷ دی‌ماه، به طور ضمنی گفت که جمهوری اسلامی نتوانسته است حتی از حکومت طالبان حقابه رود هیرمند را بگیرد.

محامی گفت: «وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در پیگیری حقابه سیستان همت نکرده و ایرانی که در مقابل آمریکا ایستاده اگر نتواند حق خود را از افغانستان بگیرد، دیگر حرفی برای گفتن باقی نمی‌ماند.»

او افزود: «ما باید از اهرم‌های مختلف استفاده کنیم و ایرانی که از چندین میلیون مهاجر افغانستانی پذیرایی می‌کند اما در مقابل افغانستان برای چند صد هزار نفر حقابه را آزاد نمی‌کند و در این جهت رذالت‌هایی هم به خرج می‌دهند، به گونه‌ای که آب را به نمک زار می‌فرستند اما حاضر نیستند آب به مردم ایران برسد.»

محامی اضافه کرد که این مسئله را برای ابراهیم رئیسی بیان کرده و بلافاصله، در هیئت دولت جلساتی تشکیل شده است و به بررسی این مسئله پرداختند، اما گفت: «خروجی حاصل نشد و ما چیزی مشاهده نکردیم.»

او همچنین گفت: «هنگامی که به استان سیستان و بلوچستان آمدم مسئولان گزارش‌هایی از نحوه اجرای طرح آبیاری ۴۶ هزار هکتار ارائه دادند و من که متخصص امر نبودم اولین سوالی که در ذهنم شکل گرفت این بود که اگر روزی افغانستان آب ندهد چه خواهد شد که در پاسخ گفتند قرارداد داریم و افغانستان ملزم به ارائه آب است اما امروز سوال آن روز من اتفاق افتاده و آن همه هزینه در طرح آبیاری ۴۶ هزار هکتاری در عمل نتیجه‌ای نداشته است.»

بحران آب در چند سال گذشته، در بسیاری از مناطق ایران زندگی مردم را به‌طور مستقیم تحت تاثیر قرار داده است و تاکنون به اعتراض‌های گسترده در تعدادی از شهرها و استان‌ها منجر شده است که اعتراض‌های خوزستان در تابستان سال ۱۴۰۰، به کشته شدن ده‌ها نفر از مردم معترض به بی‌آبی با شلیک مستقیم نیروهای سرکوبگر جمهوری اسلامی منجر شد.